Anma adı
ESC ; nam-ı diğer Electronic Speed Controller, Türkçe’si
Elektronik Hız Kontrol ünitesi…
Tüm elektrikli RC modellerde kullanmak zorunda olduğumuz ve motor hızlarını, dolayısıyla modelin hızını arttırmamıza yarayan ünitedir…Fırçalı ve fırçasız olarak adlandırdığımız motor tiplerine göre çeşitli akım değerlerini verebilen farklı boyutlarda ESC’ler mevcuttur.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
ESC’ler pilden aldığı enerjiyi, alıcının gaz kanalından aldığı sinyal ile sürerek motora hareket verir.
Fırçalı motorlar DC motorlar olup, iki uç ile ESC’den enerji alırlar. Bu sebeple fırçalı motor için kullanılan ESC’ler genel olarak daha basit yapıdadırlar. Pilden aldıkları iki girişleri ve motora gönderdikleri iki DC (doğru akım) çıkışları mevcuttur. Motor uçları ters bağlanırsa motor ters yöne döner .Bundan dolayı arıza yapmaz. Ancak ESC giriş uşları yanlış bağlanırsa ESC hasar görebilir.
Fırçasız motorlar, bilinen ve “Tri faze” olarak adlandırılan 3 fazlı motorlardır. Bu motorlarda kullanılan ESC’ler daha komplike olup, pilden aldığı DC gerilimi 3 kablo üzerinden AC (Alternatif akım)olarak motora gönderirler. Eğer motor ters yöne dönüyorsa, motora giden 3 kablonun herhangi iki ucunu değiştirerek motor dönüş yönü değiştirilir.Fırçasız ESC’ler birer frekans konvertörü gibi çalışarak değişik frekanslarda değişik devir elde etmemize yarar. Yani voltajı değil, frekansı değiştirerek sonuca gider..Bu ESC’ler piyasada satılan ABB, Siemens, Danfoss vb gibi motor sürücülerin minyatürüdür.
ESC üzerinde farklı giriş voltajları belirtilmiştir. Örneğin 12…18V arası gibi. Veya özellikle Li-po piller için hücre adedi de yazılabilir. Örneğin 3..4 Cell gibi.. Li-po piller anma gerilimi olarak 3.7V olarak bilinirler. Ama 4.2V’a kadar dolarlar. Bu sebeple ESC’ler, üzerinde belirtilen değerlere göre seçilmeli ve bu değerler aşılmamalıdır.
Genelde 40A’e kadar olan ESC’lerde BEC devresi dediğimiz bir devre olup, 5V çıkış verirler. Bu voltaj aynı zamanda alıcıyı beslemek için kullanılır. Futaba alıcılarda 3 nolu throttle kanalına, JR alıcılarda 1 nolu Throttle kanalına bağlanır.Alıcı enerjisini bu devreden alarak, ona bağlı servolarını besler. Gaz kanalına giren kablonun açık renkli veya beyaz ucu ESC nin, alıcıya gönderdiği sinyal ucudur. Ortadaki kırmızı uç +5V ve siyah uç ise -5V çıkışıdır. + uç (kırmızı) ortada olduğundan, soketi ters de taksanız alıcıyı yakmazsınız. Ancak çalışmayacaktır. Servolarda oluşabilecek bir sıkışma, arıza vb, ESC’ye ilave yükler oluşturacak ve BEC devresini bozabilecektır. Bu sebeple 40A üzeri ESC’lerde BEC devresi dahili olmaz. Bec devresi olan ESC’lerin üzerinde genelde 3A UBEC, 5A UBEC şeklinde akım değerleri yazılıdır. Daha yüksek BEC devresi akımı mevcut Beyaz/Kırmızı/Siyah kablo üzerinden geçemez çünkü 5A üzeri akımlar o kabloları eritebilir. Bu sebepledir ki yüksek akımlı ESC’lerde BEC dahili değildir ve harici regülatör/BEC kullanılır (Örnek olarak Trex 600ESP gibi helilerde BEC haricidir, pili de ayrıdır, alıcı bu regülatörden ayrı pille beslenir.. Ama Trex 500ESP gibi helilerde BEC devresi ESC’nin içinde olup alıcıyı da besler ve harici bir regülatör/BEC pili kullanılmaz. Ana pil aynı zamanda ESC içindeki BEC devresi üzerinden alıcınızı besler…
ESC seçerken pil ve motorunuz da çok önemlidir. Bunların hepsi bir denge ve uyum içinde olmalıdır. Motor çok güçlü olup ESC zayıf kalırsa, motor “akım ver diyecek” ama ESC veremeyip yanacaktır. Siz de ESC dayanmadı diye akım olarak büyük bir ESC takacaksınız. Bu kez de piliniz, motorunuzun ESC üzerinden istediği akımı veremeyecek ve şişecektir. Bu sebeple pilin de “C” değerinin yüksek olması gerekecektir.
Bazı ESC’ler çeşitli modlarda programlanabilir. Örneğin “soft” moda alınıp aniden gazlasanız bile motora yavaş yavaş yol verir. Bazı ESC’lerde “Low Voltage Cut Off” (Düşük voltajda motor enerjisini kesme) özelliği vardır ki genelde pil hücresi başına voltaj 3…3.3V un altına düşerse, pilin hasar görmemesi için ESC motora giden voltajı kesip pili korur. Ancak bu durumda yüksekte iseniz kırım yaşanabilir… Şahsen ESP kullanırken low voltage cut off seçeneğini kullanmaz ve kumandamdaki timer’ı ayarlar 4-5dk sonra inerdim. Ve pil hücrelerini 3.7V altına indirmezdim. Bu ayrıca pilin ömrü açısından da faydalıdır.
Hepinize kırımsız uçuşlar…
Not: Alıntı değil alın teridir, ilavesi olan arkadaşlar yazıp yollasın, seve seve konuya eklerim… Yanlışlarım varsa da düzeltmenizi rica ederim..
Sevgiler,
Hakan Sözmen
NOT: Hakan Sözmen abimize bu guzel paylaşım için teşekkürler.
