ESC Nedir, Ne İşe Yarar, Nasıl Seçilir, Nelere Dikkat Edilmelidir?

Mehmet Kucuksari

Administrator
Katılım
4 Eki 2012
Mesajlar
36,417
Tepkime puanı
43,398
Yaş
51
Konum
Kocaeli
İlgi Alanı
Heli
Anma adı ESC ; nam-ı diğer Electronic Speed Controller, Türkçe’si Elektronik Hız Kontrol ünitesi

Tüm elektrikli RC modellerde kullanmak zorunda olduğumuz ve motor hızlarını, dolayısıyla modelin hızını arttırmamıza yarayan ünitedir…Fırçalı ve fırçasız olarak adlandırdığımız motor tiplerine göre çeşitli akım değerlerini verebilen farklı boyutlarda ESC’ler mevcuttur.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


ESC’ler pilden aldığı enerjiyi, alıcının gaz kanalından aldığı sinyal ile sürerek motora hareket verir.
Fırçalı motorlar DC motorlar olup, iki uç ile ESC’den enerji alırlar. Bu sebeple fırçalı motor için kullanılan ESC’ler genel olarak daha basit yapıdadırlar. Pilden aldıkları iki girişleri ve motora gönderdikleri iki DC (doğru akım) çıkışları mevcuttur. Motor uçları ters bağlanırsa motor ters yöne döner .Bundan dolayı arıza yapmaz. Ancak ESC giriş uşları yanlış bağlanırsa ESC hasar görebilir.

Fırçasız motorlar, bilinen ve “Tri faze” olarak adlandırılan 3 fazlı motorlardır. Bu motorlarda kullanılan ESC’ler daha komplike olup, pilden aldığı DC gerilimi 3 kablo üzerinden AC (Alternatif akım)olarak motora gönderirler. Eğer motor ters yöne dönüyorsa, motora giden 3 kablonun herhangi iki ucunu değiştirerek motor dönüş yönü değiştirilir.Fırçasız ESC’ler birer frekans konvertörü gibi çalışarak değişik frekanslarda değişik devir elde etmemize yarar. Yani voltajı değil, frekansı değiştirerek sonuca gider..Bu ESC’ler piyasada satılan ABB, Siemens, Danfoss vb gibi motor sürücülerin minyatürüdür.
ESC üzerinde farklı giriş voltajları belirtilmiştir. Örneğin 12…18V arası gibi. Veya özellikle Li-po piller için hücre adedi de yazılabilir. Örneğin 3..4 Cell gibi.. Li-po piller anma gerilimi olarak 3.7V olarak bilinirler. Ama 4.2V’a kadar dolarlar. Bu sebeple ESC’ler, üzerinde belirtilen değerlere göre seçilmeli ve bu değerler aşılmamalıdır.

Genelde 40A’e kadar olan ESC’lerde BEC devresi dediğimiz bir devre olup, 5V çıkış verirler. Bu voltaj aynı zamanda alıcıyı beslemek için kullanılır. Futaba alıcılarda 3 nolu throttle kanalına, JR alıcılarda 1 nolu Throttle kanalına bağlanır.Alıcı enerjisini bu devreden alarak, ona bağlı servolarını besler. Gaz kanalına giren kablonun açık renkli veya beyaz ucu ESC nin, alıcıya gönderdiği sinyal ucudur. Ortadaki kırmızı uç +5V ve siyah uç ise -5V çıkışıdır. + uç (kırmızı) ortada olduğundan, soketi ters de taksanız alıcıyı yakmazsınız. Ancak çalışmayacaktır. Servolarda oluşabilecek bir sıkışma, arıza vb, ESC’ye ilave yükler oluşturacak ve BEC devresini bozabilecektır. Bu sebeple 40A üzeri ESC’lerde BEC devresi dahili olmaz. Bec devresi olan ESC’lerin üzerinde genelde 3A UBEC, 5A UBEC şeklinde akım değerleri yazılıdır. Daha yüksek BEC devresi akımı mevcut Beyaz/Kırmızı/Siyah kablo üzerinden geçemez çünkü 5A üzeri akımlar o kabloları eritebilir. Bu sebepledir ki yüksek akımlı ESC’lerde BEC dahili değildir ve harici regülatör/BEC kullanılır (Örnek olarak Trex 600ESP gibi helilerde BEC haricidir, pili de ayrıdır, alıcı bu regülatörden ayrı pille beslenir.. Ama Trex 500ESP gibi helilerde BEC devresi ESC’nin içinde olup alıcıyı da besler ve harici bir regülatör/BEC pili kullanılmaz. Ana pil aynı zamanda ESC içindeki BEC devresi üzerinden alıcınızı besler…

ESC seçerken pil ve motorunuz da çok önemlidir. Bunların hepsi bir denge ve uyum içinde olmalıdır. Motor çok güçlü olup ESC zayıf kalırsa, motor “akım ver diyecek” ama ESC veremeyip yanacaktır. Siz de ESC dayanmadı diye akım olarak büyük bir ESC takacaksınız. Bu kez de piliniz, motorunuzun ESC üzerinden istediği akımı veremeyecek ve şişecektir. Bu sebeple pilin de “C” değerinin yüksek olması gerekecektir.

Bazı ESC’ler çeşitli modlarda programlanabilir. Örneğin “soft” moda alınıp aniden gazlasanız bile motora yavaş yavaş yol verir. Bazı ESC’lerde “Low Voltage Cut Off” (Düşük voltajda motor enerjisini kesme) özelliği vardır ki genelde pil hücresi başına voltaj 3…3.3V un altına düşerse, pilin hasar görmemesi için ESC motora giden voltajı kesip pili korur. Ancak bu durumda yüksekte iseniz kırım yaşanabilir… Şahsen ESP kullanırken low voltage cut off seçeneğini kullanmaz ve kumandamdaki timer’ı ayarlar 4-5dk sonra inerdim. Ve pil hücrelerini 3.7V altına indirmezdim. Bu ayrıca pilin ömrü açısından da faydalıdır.

Hepinize kırımsız uçuşlar…

Not: Alıntı değil alın teridir, ilavesi olan arkadaşlar yazıp yollasın, seve seve konuya eklerim… Yanlışlarım varsa da düzeltmenizi rica ederim..

Sevgiler,
Hakan Sözmen

NOT: Hakan Sözmen abimize bu guzel paylaşım için teşekkürler.
 
Ynt: ESC Nedir, Ne İşe Yarar, Nasıl Seçilir, Nelere Dikkat Edilmelidir?

tesekkürler güzel anlatmıssın
 
Mehmet Bey esc lerle ilgili yazı çok faydalı oldu,zaman ayırırak bizleri bilgilendirdiğiniz için teşkkürler.

daha önce pil c leriylede ilgili birkaç soruma cevap vermiştiniz.hala kafama takılan şeyleri çözümleyerek istediğim gibi bir cihaz haline getirmeye çalışıyorum.

6 pervaneli hexakopter modeli var.motorlar max 24.2 a çeken 750kvlık brusless.escleri motorun çektiği akımın % 50 fazlası olacak şekilde 40 A lık taktım.
pil de daha önceki yazışmalardan ve sizin bilgilerinizden faydalanarak şöyle bir sonuca vardım.cihazın kalkış anındaki çektiği akımı ampermetre bağlayarak ölçtüm.25A çekiyor.burdan yola çıkarak en aşağı 35-65C lik 5000mA lipo kullanmak gerektiği sonucuna ulaştım.doğrumu ? (ki şuanda sanırım hatalı olarak 20-30C 5000mA kullanıyordum,buda kalkışta ve sonrasında pili zorladığı için cihazda performans düşüklüğü ve pilde şişme oluyordu)

şimdi havada uzun süre kalma ile ilgili uğraşıyorum.şuanki haliyle yani 5000mah 20-30c pil ile 4 dk kalıyor..acaba 5000mah 30-40C 2 tane pil taksam budurumda max anlara 40 A sürekli 30 A verecek, havada kalma süresini 6-7 dk kalara çıkardiye düşünüyorum ancak sizcede çıkarmı ?

asıl önemli sorum şu; 2.bir pil 540 gr gibi artı ağırlık demek.acaba ağırlıktan dolayı motorlar zorlanıp fazla akım çekermi?çekerse ESC ler yanarmı? diye tereddüt ediyorum.
birde kalkış anındaki bu 25A en zorlandığı andaki max çektiği güç olarak değerlendirebilirmiyim havada stabil haldeyken sürekli kaç A çeker sizce?

havada 3.dk kalara doğru gaza yüklensemde cihaz yükselmiyor.tam tersi yavaş yavaş iniyor gibi.bu pilin c si yetersiz olduğundan pilde 3.dklarda voltajı düştüğünden yeterli akım veremiyormu bu yüzdenmi olur?c si yüksek pil takınca sorun çözülürmü yoksa aynı zamanda hem c si yüksek hemde A yüksek bir pilmi takmam gerekir sizce?

kumandam turnigy 9x frysky telemetrili alıcı takılı.ancak ekran vs yok.bu var olan telemetri sisteminden cihaz havadayken sürekli kaç A çektiğini, motorların motor başına kaç A çektiğini,esc lerden geçen Amperi,pilin max kaç A düzenli verdiğini vs görebilirmiyim.nasıl görürüm?

gördüğünüz gibi bir çok şeyi çözdüm gibi ama tam hepsini birbirine katma noktasındayım.:))))
yardımcı olursanız sevinirim.teşekkürler.
 
ayrıca max kalkışta 25 A çekiyor demiştim.bunu şöylemi düşünmeliyiz.

diğer fpv,led vs sistemlerin çekmediğini düşünürsek 6 motor olduğu için motor başına 5 A yani her esc den 5 A geçiyor.
bu durumda 40A lık esc den henüz 5 A geçiyor.ESC nin zarar görmesi için daha 35 A dahamı geçmesi gerek.
 
Ynt: ESC Nedir, Ne İşe Yarar, Nasıl Seçilir, Nelere Dikkat Edilmelidir?

Evren bey sorularınıza yarın detaylı cevap vericem , ancak 2. Yazdığınız 5 amper kısmı yanlış.

HTC One X cihazımdan Tapatalk 2 ile gönderildi
 
ESC Nedir, Ne İşe Yarar, Nasıl Seçilir, Nelere Dikkat Edilmelidir?

Evren Bey,

Çekilen Akım, Pil ve C değeri ve ESC ile ilgili sorularınızı quadro konusunda bizlerden çok daha tecrübeli Mesut üstadımız zaten yarın cevap verecekmiş. Eminim ki kafanızdaki tüm sorular cevap bulacaktır ;)

Ben de sizin kumanda ile ilgili sorunuza cevap vermeye çalışayım.

Turnigy 9X üzerinde gelen default yazılım Telemteri değerlerini görmek için uygun değil. Buna çözüm olarak kumandanızın yazılımı upgrade etmeniz gerekiyor. Genel olarak 2 tip opensource yazılım var "er9x" ve "open9x".

Şahsen hiç denemedim ama gördüğüm kadarı ile Telemetri özelliği için genel de yazılım olarak "Open9x" tercih ediyorlar.

NOT: Baştan söyleyeyim her 2 yazılımda alısılagelmiş standard menüye sahip değil. Bu yüzden ilk ayar yaparken zorluk çekebilirsiniz. Nette aratınca ayar konusunda da her model için oldukça fazla örnek var. Alışınca kullanılamıyacak bir şey değil ama alışma dönemi gerektiriyor.

Bu durumda elinizdeki module göre nette araştırma yaparsanız, tam olarak neler yapmanız gerektiğini bulabilirsiniz. Temel olarak ;

1- Ilave alacağınız bir USB adaptor yardımı ile yazılımı upgrade edeceksiniz.
2- Tam emin olmamakla beraber kumanda üzerinde fiziksel olarak modifikasyon da yapmanız gerekecek.

Fikir vermesi amacı ile bulduğum linkleri sizlerle paylaşayım dedim :









Burada da oldukca detaylı anlatım yapılmış PDF indirebilirsin

 
ESC Nedir, Ne İşe Yarar, Nasıl Seçilir, Nelere Dikkat Edilmelidir?

EVREN GÜLCEMAL' Alıntı:
Mehmet Bey esc lerle ilgili yazı çok faydalı oldu,zaman ayırırak bizleri bilgilendirdiğiniz için teşkkürler.

daha önce pil c leriylede ilgili birkaç soruma cevap vermiştiniz.hala kafama takılan şeyleri çözümleyerek istediğim gibi bir cihaz haline getirmeye çalışıyorum.

6 pervaneli hexakopter modeli var.motorlar max 24.2 a çeken 750kvlık brusless.escleri motorun çektiği akımın % 50 fazlası olacak şekilde 40 A lık taktım.
pil de daha önceki yazışmalardan ve sizin bilgilerinizden faydalanarak şöyle bir sonuca vardım.cihazın kalkış anındaki çektiği akımı ampermetre bağlayarak ölçtüm.25A çekiyor.burdan yola çıkarak en aşağı 35-65C lik 5000mA lipo kullanmak gerektiği sonucuna ulaştım.doğrumu ? (ki şuanda sanırım hatalı olarak 20-30C 5000mA kullanıyordum,buda kalkışta ve sonrasında pili zorladığı için cihazda performans düşüklüğü ve pilde şişme oluyordu)

şimdi havada uzun süre kalma ile ilgili uğraşıyorum.şuanki haliyle yani 5000mah 20-30c pil ile 4 dk kalıyor..acaba 5000mah 30-40C 2 tane pil taksam budurumda max anlara 40 A sürekli 30 A verecek, havada kalma süresini 6-7 dk kalara çıkardiye düşünüyorum ancak sizcede çıkarmı ?


asıl önemli sorum şu; 2.bir pil 540 gr gibi artı ağırlık demek.acaba ağırlıktan dolayı motorlar zorlanıp fazla akım çekermi?çekerse ESC ler yanarmı? diye tereddüt ediyorum.
birde kalkış anındaki bu 25A en zorlandığı andaki max çektiği güç olarak değerlendirebilirmiyim havada stabil haldeyken sürekli kaç A çeker sizce?




havada 3.dk kalara doğru gaza yüklensemde cihaz yükselmiyor.tam tersi yavaş yavaş iniyor gibi.bu pilin c si yetersiz olduğundan pilde 3.dklarda voltajı düştüğünden yeterli akım veremiyormu bu yüzdenmi olur?c si yüksek pil takınca sorun çözülürmü yoksa aynı zamanda hem c si yüksek hemde A yüksek bir pilmi takmam gerekir sizce?

kumandam turnigy 9x frysky telemetrili alıcı takılı.ancak ekran vs yok.bu var olan telemetri sisteminden cihaz havadayken sürekli kaç A çektiğini, motorların motor başına kaç A çektiğini,esc lerden geçen Amperi,pilin max kaç A düzenli verdiğini vs görebilirmiyim.nasıl görürüm?

gördüğünüz gibi bir çok şeyi çözdüm gibi ama tam hepsini birbirine katma noktasındayım.:))))
yardımcı olursanız sevinirim.teşekkürler.

1- ESC lerde motorun çektiği akımın %50 veya % bilmem kaç fazlası almanıze gerek yok normalde, çünkü motorunuz 25 amper çekerken 25 amper esc alsanız bile her esc de anlık akım diye bir değer vardır 10sn boyunca mesela 25 amperlik esc 35 amper verebilir bu nedenle genellikle büyük esc ye ihtiyaç olmaz, ha almışsınız sonuçta bir zararı yok elbetteki, tabi bunun bir faydası esc çok fazla ısınmayacaktır.


2- 6 adet esc 25A çekerse toplamda 150 amper çekeceklerdir , kullanmaya karar verdiğiniz pil 35-65C 5000 mah yani 35C X 5000 Mah = 175000 mah yani 175 amper , yeterli bir pildir.


3 - 2 adet 5000 mah 30 40C pil rtakarsanız paralel olarak 10000 mah 30 40C pil elde edersiniz ve havada kalma süreniz artar ancak bu iki katı olmayacaktır keza 2. pilin ağırlığınıda motorlar taşımak zorunda kalacaktır, havada kalış süresini sadece pillerle değil pervanelerlede uzatabilirsiniz, ancak motorunuz teknik özelliklerine bakıp en uygun pervane boyutu seçmemiz gerekir.


4 - 2. bir pil takılınca tabiki çekilen akım artacaktır ancak bu motorun maximum çalışma anında çekebildiği 25 amperden çok fazla olmaz olursa zaten motor yanar ancak böyle bir sıkıntı olmaz, size dez avantajı sadece daha önce yarım gazda havalanan modeliniz biraz daha gaz vererek havalandırmanız gerekecek buda tek pil ile uçtuğunuzda yarım gazda örnek verecek olursak pilden 80 amper çekecek iken 2. pil ile yarım gazın biraz daha üstünde havalanırken 90 100 amper çekecek gibi düşünün
 
ESC Nedir, Ne İşe Yarar, Nasıl Seçilir, Nelere Dikkat Edilmelidir?

EVREN GÜLCEMAL' Alıntı:
ayrıca max kalkışta 25 A çekiyor demiştim.bunu şöylemi düşünmeliyiz.

diğer fpv,led vs sistemlerin çekmediğini düşünürsek 6 motor olduğu için motor başına 5 A yani her esc den 5 A geçiyor.
bu durumda 40A lık esc den henüz 5 A geçiyor.ESC nin zarar görmesi için daha 35 A dahamı geçmesi gerek.

Evren bey bu max kalkışta 25A çekiyor demişsiniz bunu nasıl ölçütünüz ? pilin artısına seri bağlı ampermetre ilemi ölçütünüz ?
 
Mesut Bey Bilgiler için teşekkür ederim.

elektronikçi bir arkadaşımla birlikte ampermetreyi bir 1 mlik ara kablo yaparak pile seri bağladık.tam kalkmak üzereyken hafif havalandırıp indirdim.ampermetre bu arada yerde duruyordu cihazın üzerine koymadım.

bu 25 amper cihazın toplam çektiği akım oluyor sanırım bu durumda.her motor 5 A mi çekiyor yani.
 
havada kalış süresini sadece pillerle değil pervanelerlede uzatabilirsiniz, ancak motorunuz teknik özelliklerine bakıp en uygun pervane boyutu seçmemiz gerekir. yazmışsınız.

motorlarım [SIZE=78%] [/SIZE] burada önerilen pervane 12x 4.5 ancak ben 13x5 ahşap pervane kullanmaktayım. bir arkadaşta bunlar vardı bu konuda pek bilgili olmadığımdan sağlam olması için tahta pervaneyi aldım o gün için.


ahşap ve büyük olması daha fazla yük daha rahat kaldırmayı sağlamazmı?


forumda pervane seçimi, pervane büyük olursa ne olur, küçük olursa ne olur , tahta yada karbon yada plastik olursa ne olur?hangisi, ne zaman tercih edilmeli gibi konularda bilgi bulamadım.bu konulardada bilgilerinizi bizimle paylaşırsanız çok mutlu oluruz.
 
ESC Nedir, Ne İşe Yarar, Nasıl Seçilir, Nelere Dikkat Edilmelidir?

EVREN GÜLCEMAL' Alıntı:
Mesut Bey Bilgiler için teşekkür ederim.

elektronikçi bir arkadaşımla birlikte ampermetreyi bir 1 mlik ara kablo yaparak pile seri bağladık.tam kalkmak üzereyken hafif havalandırıp indirdim.ampermetre bu arada yerde duruyordu cihazın üzerine koymadım.

bu 25 amper cihazın toplam çektiği akım oluyor sanırım bu durumda.her motor 5 A mi çekiyor yani.

pile seri bağlı ölçtü iseniz doğrudur, evet motor başına 5A çekiyor demekki.


EVREN GÜLCEMAL' Alıntı:
havada kalış süresini sadece pillerle değil pervanelerlede uzatabilirsiniz, ancak motorunuz teknik özelliklerine bakıp en uygun pervane boyutu seçmemiz gerekir. yazmışsınız.

motorlarım [SIZE=78%] [/SIZE] burada önerilen pervane 12x 4.5 ancak ben 13x5 ahşap pervane kullanmaktayım. bir arkadaşta bunlar vardı bu konuda pek bilgili olmadığımdan sağlam olması için tahta pervaneyi aldım o gün için.


ahşap ve büyük olması daha fazla yük daha rahat kaldırmayı sağlamazmı?


forumda pervane seçimi, pervane büyük olursa ne olur, küçük olursa ne olur , tahta yada karbon yada plastik olursa ne olur?hangisi, ne zaman tercih edilmeli gibi konularda bilgi bulamadım.bu konulardada bilgilerinizi bizimle paylaşırsanız çok mutlu oluruz.

kısaca anlatayım, pervane gereğinden büyük olursa motor çevirmekte zorlanır amperi fazla çeker pili erken boşaltır ve motor verimli çalışmaz. küçük olursa motor az akım çeker ancak daha yüksek devir çevirmesi gerekir modelin havalanabilkmesi için , sizin motorunuza önerilen pervane 12x 4.5 miş ancak bu normali , yani 11x6 da kullanılabilir 13x6 da kullanılabilir , eğer cihazınızın ağırlığı artıyorsa bir boy büyük pervane kullanabilirsiniz , ancak ağırlık değişmeden bir boy büyük pervane takarsanız cihazınızın gainleri fazla gelecektir, fazla gelmesinin sebebi daha düşük motor devri ile cihaz havalanabileceği için gainler fazla kalıcaktır buda modelin gaz kesip inişe geçtiğiniz anda aileron veya elevatör ekseninde titremeye sebep olacaktır.
 
ok pervaneyi anladım.ancak karbon ve tahta arasında nasıl bir tercih söz konusu?

birde esc lere geri dönecek olursak toplamda 25A çekiyordu, yani motor başına 5A gibi.bu her escden 5A geçiyor demek.esc ler 40 lık simonK. bu durumda escnin yanma değeri 45 olduğuna göre escnin yanması için motorun daha 40 A dahamı çekmesi gerek?

motorun özelliklerinde max çektiği akım 24.2 A yazıyor.yani motor kalkış anında 5A çektiğine göre kalkış anında henüz son gücünü kullanmıyor.5A nın üzerine daha 20A daha güç kullanabilir ve daha fazla yük kaldırabilirmi demek?
 
ESC Nedir, Ne İşe Yarar, Nasıl Seçilir, Nelere Dikkat Edilmelidir?

EVREN GÜLCEMAL' Alıntı:
ok pervaneyi anladım.ancak karbon ve tahta arasında nasıl bir tercih söz konusu?

birde esc lere geri dönecek olursak toplamda 25A çekiyordu, yani motor başına 5A gibi.bu her escden 5A geçiyor demek.esc ler 40 lık simonK. bu durumda escnin yanma değeri 45 olduğuna göre escnin yanması için motorun daha 40 A dahamı çekmesi gerek?

motorun özelliklerinde max çektiği akım 24.2 A yazıyor.yani motor kalkış anında 5A çektiğine göre kalkış anında henüz son gücünü kullanmıyor.5A nın üzerine daha 20A daha güç kullanabilir ve daha fazla yük kaldırabilirmi demek?

ahşap pervane hafif olur ancak dayanıklığı carbon gibi değildir çok yüksek kafa devirlerine karbon gibi dayanmaz ayrıca esneme yapar, ama carbon pervane daha rijittir ve esneme payı çok daha azdır yüksek devirlerde bile titreşime sebep olmaz.


esc lerle ve motorla ilgili teziniz doğru daha fazla yük kaldırabilir tabiki.
 
Mehmet Bey

kumanda ve yazılım vs ile uğraşmak yerine aşağıdaki gibi bir cihaz alsam olurmu acaba?


telemetri sistemlerinden her escnin her motorun çektiği akımı ayrı ayrı görebilirmiyiz.
 
ESC Nedir, Ne İşe Yarar, Nasıl Seçilir, Nelere Dikkat Edilmelidir?

Mehmet Bey

kumanda ve yazılım vs ile uğraşmak yerine aşağıdaki gibi bir cihaz alsam olurmu acaba?


telemetri sistemlerinden her escnin her motorun çektiği akımı ayrı ayrı görebilirmiyiz.