İki Zamanlı Nitro Motorun Ters Çalışması - Efsane Mi, Gerçek Mi?

Emre Kaman

Moderator
Katılım
21 Kas 2013
Mesajlar
6,273
Tepkime puanı
12,103
Yaş
42
Konum
İzmir
İlgi Alanı
Heli
Geçtiğimiz şubat ayında, kırım geçirmiş bir 700n DFC edindim. Bu model öyle herhangi bir 700n değil, önemli bir model. Geçmiş hikayesini ve pandemi dünya çapında patladığında, parça bulmak için neler çektiğimi kendi konusunda ayrıca anlatacağım. Model, ancak dün sahaya inebilecek duruma geldi.

Konu başlığına dönersek, bir nitro heli motorunun ters çalışması, en azından biz heliciler için şehir efsanesi gibidir. 20 yıldır hiç başına gelmemiş olan var. Benim sadece bir kez başıma gelmişti bunca yıl süresince.

Bu 700n'e daha önce NX7'de kullandığım OS 91HZ-R motorumu takmıştım. Motor iki yıldan fazla süredir hiç çalışmadı. Bunca zamandır afterrun ile dolu olduğundan, zaten kolay çalışmasını beklemiyordum. Önce yakıtın motoru basıp afterrun yağını temizlemesi gerekti, ardından motorun fazla yakıttan kurtulması, derken en sonunda motor çalıştı. Ama ters çalıştı :D

Motorun ters çalışmasının neden çok garip bir şey olduğunu, nitroyla işi olmayan arkadaşlara açıklamaya çalışayım. Nitro motoru çalıştırmak için, dışarıdan starter adını verdiğimiz ekipmanla motora hareket veririz. Bu starter tek yöne, motora yukarıdan baktığımızda saat yönünün tersine (yani sola) döner. Motorun da ilk hareketi bu yönde alıp, çalışmaya başladığında sola dönmesini bekleriz.

Motor ters çalışınca ilk önce şaşırdık. Güldük, eğlendik, zira piyango çıkması gibi bir şey :D Sonra susturup yeniden vurdum starteri. Yine ters çalıştı... 4. denemede de peşpeşe ters çalışınca, bu işte bir terslik var deyip, motoru biraz dinlenmeye bıraktım. Sonraki 20'ye yakın denemede, istisnasız her birinde, motor ters çalıştı. Bir noktada, motorun önce anlık olarak düz çalışıp, sonra terse döndüğünü fark ettik.

Bu noktada biraz geriye dönelim. Modeli toplarken kavrama grubunun, özellikle çanın biraz darbeye ve sürtünmeye maruz kaldığını görebiliyordum. Önce eski balata kalıntılarını temizledim, çanın balansına baktım, komparatörle kaçıklığına baktım ve kullanılabilir olduğuna kanaat getirdim. Debriyajın, sanki olması gerekenden biraz daha açık olduğu hissim vardı, ancak olması gereken açıklıkla ilgili elimde herhangi bir data olmadığından, bu hissimi kanıtlayamıyordum. Ben de elimdeki en ince balata malzemesi ile çanı kapladım. Sonuç çan kısmında gayet güzel oldu, ancak hissiyatım doğru çıktı ve debriyajın biraz açık olduğu çana oturuşundan anlaşıldı. Bu arada milimetre altı ölçülerden bahsediyorum açıklık falan derken. Her neyse sonuç olarak modelin kavraması olması gerekenden oldukça sıkı oldu.

Bu bilgiyle beraber, motorun ters çalışması sırasında olanları açıklayalım. Motora starter ile sola hareket verdiğimde, motor öncelikle sola çalışmaya başlıyor. Bu sırada kafayı da elimle sıkıca tuttuğum için çan dönmüyor, ama içindeki debriyaj motorla birlikte sola doğru dönüyor. Kavrama çok sıkı olduğu için motor oldukça zorlanıyor. Bir noktada motor içinde, piston ileri geri hareketini tamamlayamadan bir patlama daha oluyor ve pistonun hareketi terse dönüyor, dolayısıyla motor da terse dönmeye başlıyor. Motorun tersine dönüşü ise oldukça kolay, zira tek yön rulmanlar var ve motorun üzerinde hiç yük olmuyor.

Bu durumu çözdükten sonra ne yapabileceğimizi düşündük. Çözüm olarak, motor çalıştıktan sonra da starteri üzerinde tutmaya devam ettim. Motorun zorlanarak terse dönmesine imkan vermedim. Bu arada da debriyaj balatayı aşındırdı. Bir süre bu şekilde çalışıp, iğrenç bir koku ve sıcaklıkla birlikte olması gerekene çok yakın bir kavrama elde ettik. Tabi bu oldukça riskli bir hareketti. Ne yaptığımdan, olay sırasında neler olduğundan ve sonuçta ne olmasını beklediğimden kesin olarak emin olduğum için bunu yaptım. Ve bu kavrama grubuyla uzun süre uçmayı da düşünmüyorum, günü kurtarmak adına bunu yaptım.

Ancak yine de günü kurtaramadım, zira işlemden hemen sonra, ilk ayar uçuşu kalkışında modelden tak diye bir ses geldi, model de o arada kalkmış durumdaydı. Baktım uçabiliyor, ben de uçtum. İğne ayarı için biraz gözlem yaptım, sıcaklığa ve devire baktım, ne göreyim? Devir yok! Kalkışta gelen ses, rpm sensörünün kellesinin uçma sesiymiş ne yazık ki.

Sonuç olarak, modelin uçabilirliği kanıtlanmış olsa da, yeniden tezgaha çekilmek üzere temizlenip, palleri katlandı ve bagaja konuldu.
 
Motor ters çalışınca ilk önce şaşırdık. Güldük, eğlendik, zira piyango çıkması gibi bir şey :D Sonra susturup yeniden vurdum starteri. Yine ters çalıştı... 4. denemede de peşpeşe ters çalışınca, bu işte bir terslik var deyip, motoru biraz dinlenmeye bıraktım. Sonraki 20'ye yakın denemede, istisnasız her birinde, motor ters çalıştı. Bir noktada, motorun önce anlık olarak düz çalışıp, sonra terse döndüğünü fark ettik.
Bence acilen bir piyango bileti alman lazım kardeşim ;D:lollol:
Sonuç olarak, modelin uçabilirliği kanıtlanmış olsa da, yeniden tezgaha çekilmek üzere temizlenip, palleri katlandı ve bagaja konuldu.
Diğer sorunu sen kolaylıkla halledersin kardeşim. Önemli olanı yapmş ve modelin skidlerini yerden kesmişsiniz :thumbup::hoppa:
 
Okuması keyifli yazı olmuş, benim 600n de bir kere ters çalışmıştı :D

Balata konusunda da diyeceğim hızlıca balata aşınsın diye kavramayı sıkıştırmak, zorlamak balatanın aşınmasına değil, yanmasına neden olur, yani bir kontrolü hak ediyor dediğin gibi, uff şimdi işin yoksa modeli ters yatır hortumları sök, servoyu sök, bir sürü vidayı söjk moturu indir kim uğraşır :D
 
Dedigin gibi Ali, baya duman atti balata ? Zaten sensoru degistirmek icin de motoru indirmem gerekecek, o arada hepsi elden gececek. Hatta ki, can ve debriyaji degistirmeyi de dusunuyorum.

Hatta hatta, bakarsin daha degisik bir seyler olur, belli olmaz. ?
 
Uçaklarda motorun ters çalışması el ile çalıştırırken karşılaşılan bir durum ve her zaman olmaz. Ama helikopterde starterle çalıştırmada olması ilginç bir durum. Aslında motorun biraz zorlanmada stop etmesini bekleriz. Stop etmediğine göre sanırım rölantinin üzerinde bir gaz seviyesinde.