RC Uçak 3D Uçuş tarihçesi ve Egitim Videolari Serisi

3dholicpilot

Tecrübeli Uye
Katılım
9 Mar 2019
Mesajlar
992
Tepkime puanı
2,099
Konum
İstanbul
İlgi Alanı
Uçak
Bu baslik altinda 3D ucusun tarihcesinden ve modellerin gelisiminden bahsedip, videolar ile birlikte manevralarin ne sekilde komuta edildigini anlatmaya calisacagim.

3D Eğitim Videolari Serisi:
1- Pop Top
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

2- Upright Flat Spin
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

3- Elevator
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

4- Wall
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

5-Inverted Flat Spin ve Blender
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

6-Knife Edge Spin
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

7-Harrier
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


3D UÇUŞ VE MANEVRALAR

Bu baslik altinda elimden geldigince gecmisten guncele 3D manevralarini tanimlamaya calisacagim.

3D ucus denildiginde modelin stall halde iken yaptigi manevralar gozumuzun onune gelmelidir. Temel olarak 3 gruba ayirabiliriz manevralari:

a)Jiroskopik

b)Vektorel

c)Gecis manevralari

ilk maddede belirtilen jiroskopik manevralar modelin kutlesi ve hizindan yararlanarak olusan ataletin(kinetik) ucak stall olduktan sonra sonumlenmesine izin vermeden ani yonlendirmeler ile kullanilmasi sonucu yapilan (banging the stick denilen hadise) hareketler olarak gruplanabilir (pop-top, blender, cranckshaft vs gibi)

Ikinci maddedeki manevralar ise modelin hizindan ve dolayisiyla ataletinden faydalanilmayan, buna karsin yuksek cekise sahip motorun etkisiyle itki vektorunun yonlendirilmesi ile icra edilen manevralardir. Buna en temel ornek olarak hover ve harrier verilebilir.

Ucuncu maddede ise artik gunumuzde bircok manevrada oldugu gibi hem jiroskopik etki, hem de vektorel etki ile icra edilen manevralar. Ornek vermek gerekirse Parachute sonrasinda harrier, Inverted spin sonrasinda rolling harrier gibi.

TARİHÇE
Ben 1999 yılında model pilotajına başladıysam da gerek dergiler, gerek kataloglar, gerekse videolari izlemeye başlamam sanırım 1997 yılına dayanıyor. Bu konuda kaynak bilgiye dayanmayan ancak pek de yanıltıcı olmayacağını düşündüğüm bir tarihçe yazmak istiyorum ki hem manevralar ve pilotajın, hem de akrobasi model uçak tasarımlarının son 20-25 senede ne şekilde evrildiğini etraflıca gözlemleme şansı bulabilelim:

-Modelcilikte 3D manevralar, 90'ların ortalarında (sanirim 1994 yili idi) TOC müsabakasında uçulup popüler olmaya başladı. Musabaka iki kategorinin birlesiminden olusuyordu, ilki pattern ucus, digeri ise yarisma sonunda seyirci icin dusunulmus olan serbest stil ucuslari idi. Pilotlar ozellikle seyirci etaplarinda izleyenleri etkilemek adina (Puan agirlik yuzdesi dusuk de olsa) bu manevralar icin ugras verir oldular

*TOC-Tournament of Champions-Şampiyonlar Turnuvası Las Vegasta kendisi de bir model tutkunu olan rahmetli Willian G. Bennett (aka.Bill Bennett)'in önceleri kıtanın, sonrasinda ise dünyanın dört bir yanından üst düzey pilotları davet ederek organize ettiği para ödüllü ve oldukça prestijli bir müsabakaydı. Kayitlara gore ilki 1974 yilinda duzenlenmis ve 2002 yilina kadar tekrarlanmis ve Bennettin olumunden sonra devami organize edilmemistir ). Bugünkü Tucson Aerobatic Shooutout, XFC'nin de öncüsü olduğu söylenebilir.

TOC'yi diger musabakalardan ayiran en onemli ve teknik bakimdan en zorlayici fark, modellerin olcekli olma zorunluluklari idi (%10 lik bir tolerans ile sinirlandirilmis bir deviyasyon musadesi olsa da uzun sure tartisma konusu olmus bir hadisedir). Bu zorunluluk modellerin tasariminda buyuk degisimler yapmanin onune gecmekteyse de, pilotlar ve ekipleri ufacik da olsa bir fark yaratmak icin ciddi bir teknik cabanin icerisine girmekte idiler. Bugunku yarismalar icin bu on kosul yok. Hangisi daha iyi ya da faydali, karari sizlere birakiyorum

TOC icin rastladigim kisitli kaynaklar:




İLK NESİL 3D UÇAKLARI (1994-2000)
İlk dönemde daha güçsüz (2 nitro moturun kayış/dişli aktarması ile birbiri ile birleştirildiği, bkz.Hanno Pretner) uçaklarla uçulduğu icin yokuş aşağı manevralar revaçta idi (Knife edge spin veya inverted flat spin gibi)
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol



-Ardından benzinli motorların pratikte güç/ağırlık dengesini oldukça yükseltmesi ile vektörel manevralar daha sik görülmeye başlandı (Arjantin asıllı Amerikali Quique Somenzini, bu işin atasi olarak bilinir). İlk hover gösterisi yerden yaklaşık 15 metre yüksekte ve birkaç saniye olarak yapıldığında seyirciden müthiş tezahüratlar almış idi. Benzin motorlarındaki bu trend, sponsor destekleri ve para ödüllü müsabakalar, pilotların limitleri oldukça zorlamasının da yolunu açtı. 1999 yılıyla birlikte Hover ve Harrier, serbest stil müsabakalarındaki favori manevralar oldular. Buna mukabil olarak milenyum ile birlikte Rolling harrier konuya dahil oldu ve bugün 3D uçuş denildiği zaman, temel taşları oluşturan manevralar da ortaya çıkmış oldu. Bu temel manevralarım çeşitlenmesi ile günümüze uzanan popüler manevralar da yavaş yavaş belirmeye başladı. Harrier üzerinden çeşitlenmiş olan High-Alpha Knife Edge Harrier, Flat spinden çeşitlenmiş olan Blender bunlara örnek olarak verilebilir.

Başlangıçtaki IMAC/Pattern uçaklarından devşirilen serbest stil modelleri, özellikle seyircinin 3D manevralara olan ilgisi nedeniyle(muhtemelen bunda pazarlama etkisinin de rolü büyüktür), daha hafif, kanatçık yüzeyleri daha büyük ve daha fazla atım yapan, pervaneleri ise daha düşük hatveli ama daha geniş çaplı olacak şekilde evrilmeye başladılar. O günün servo teknolojisi ile hassasiyeti kaybetmemek adına 3 hatta 4 servolu kanatlar dahi görmek mümkündü. Benzer sekilde 120" boyutundaki modeller 3 hatta 4 seri bagli dumen servosu uygulamalari gorulmekte idi.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu durum da servo teknolojisi ile birlikte evrildi. Gunumuzde 2.3 m lik bir uçağın kanadına ya da dumenine tek bir servo ile sorunsuz olarak hükmedilebilmektedir.

Bu süreçte, pilotları 3D ucusa alıştırabilmek adına türlü tasarımlar da ortaya çıktı (orn. Diablotin). Bunlar temelde kalın kanatlı, aşırı geniş kanat yüzeyine sahip, oldukça hantal modeller idiler ve onlarca modelciyi 3D uçuş dünyasına kazandırdılar)

Pilotlar ve Pilot Altyapısı
3D uçuş disiplininden önce var olan ve halen geçerliliğini koruyan Pattern disiplini, uçuşun zarafetini, bütünlüğünü ve geometrisini ele alan oldukça ciddiyet gerektiren bir branş. İlk nesil serbest stil pilotlarının tamamının geçmişten gelen bir pattern altyapısı mevcut idi. Bu sayede serbest stilde bugün pek de göremediğimiz nokta tonolar, hörgüçler, stall dönüşleri vs gibi manevralar yer kaplamakta ve benim düşünceme göre cok daha dolgun ve ciddi bir pilotaj sergilenmekte idi. Tabiri caizse her manevra göstere göstere icra edilmekte ve daha önemlisi model hem uçurulmakta, hem de perdovites iken 3D manevralar yapılmakta idi. Günümüze geldiğimizde pattern uçuşun temeli olan zarafeti üst seviyedeki manevraları artık görmüyoruz. Bu, ilginin artık neredeyse yalnızca 3D manevralara kaymasının doğal ama benim açımdan üzücü bir sonucu.


İKİNCİ NESİL 3D UÇAKLARI (2001-2011), SİMÜLASYONLAR VE ÇİN FAKTÖRÜ
Foamie/Profile/Shockflyer/EPP modeller:
3D nin bu kadar sansasyon yaratmasıyla birlikte, pilotlari çok da zorlamadan bu işin içerisine çekecek modeller peş peşe piyasaya sürülmeye başlandı. Temelde bu modellerin ortak özellikleri ağırlık merkezlerinin oldukça geride olması ve dogru duzgun duz ucus dahi yapamazken, oldukça kolay şekilde post-stall ve 3D manevraları gerçekleştirmeleri idi.

Simülasyonlar sanırım PC lerin çıkışıyla birlikte uretilmeye başlandı ise de (Dave Brown sim, Tower hobbiesde satilmakta olduğunu hatırlıyorum), 2002 senesinde İkarus firmasının yazılımı olan Aerofly sim ile birlikte (Wolfgang Matt ve Roland Matt'in TOC modelinden esinlenilmis olan Extra 300) 3D yapan modeller simülasyonların içerisinde yer almaya ve bu sayede de pek çok 3D pilotu yetişmeye başladı.

Buna paralel olarak fırçasız motor teknolojisinin modelcilikte yaygın kullanımı (sanırım ilk defa bir cd-rom motorunun modifiye edilmesi ile ilk fırçasız motor kullanımı model uçaklarda bilinir olmuştu) ve lityum bataryaların oyuna dahil olmalarıyla yepyeni perde aralanmış oldu akrobasi dünyasında.

Aynı yıllarda E-TOC müsabakası (sanırım 2002 ya da 2003 idi) ile spor salonu içerisinde baş döndürücü uçuşlarla gönullere taht kuran shockflyerlar olaya bambaşka bir ivme kazandırdılar. Artık düşük maliyetli, uçuşu keyif veren(Özellikle kırım korkusu olmaksızın 3D öğrenmeye çalışan bir çaylağa) modeller ortaya çıkmıştı. Tabi oluşan talebe karşı, Çin'in de devreye girmesiyle birlikte ciddi bir arz ve pazar meydana geldi. Çin'den kolaylıkla ucuz elektronik motor batarya temini, türlü basit materyallerle model imalatinin mümkün kılınması sonucu akrobasi meraklıları genel olarak ikinci nesil modellere doğru kaymaya başladılar

Bu gelişmeler ile birlikte, pilotların ilgisi tabiri caizse ip gibi uçan modellerden yaprak gibi savrulan ama kolaylıkla hover harrier yapabilen modellere doğru kaydı ama bu da uçağın ana görevi olan "uçmak" konusunun pilotajda göz ardı edilmesine yol açtı. Doğru düzgün düz uçamayan, nokta tonoyu beceremezken rolling harrier yapmağa çalışan pilot jenerasyonu da bu dönemde ortaya çıktı (tamamen şahsi fikrimdir, aksini düşünenler olabilir, saygı duyarım). Bu bence ciddi bir negatif kırılma noktasıdır pilotaj bakımından.

ÜÇÜNCÜ NESİL 3D UÇAKLARI (2008-2015)
Millenium ile başlayan ve yaklaşık 10 yillik bir süreçte oldukça yoğun seyreden 3D öğrenme çılgınlığı dönemindeki model tasarımları; yetişen pilotların talepleri doğrultusunda; malzeme, elektronik teknolojilerindeki gelişmeyle günümüzdeki hallerine evrildiler.

Bu süreçte daha hafif, daha rijit, daha büyük ve yüksek atımlı kanatçıklara sahip, nispi olarak daha yüksek kanat yüklemesine sahip model tasarımları piyasaya sürülmeye başlandı (Aeroworks Extra 300 50cc, Hangar 9 Edge 540 50cc zamanın güzel örneklerindendi. Bugün için bu modeller artık hantal ve güç bakımından yetersiz kalmaktalar)

DÖRDÜNCÜ NESİL 3D UÇAKLARI (2015-günümüze)
Gerek benzin motorlarının imalat teknikleri ve metalurjideki gelişmeler, gerek servo teknik verilerindeki akıl almaz iyileşme, gerekse kumandalardaki iyileştirmeler sonucu pilotlar modelleri ile çok daha yakin bir temas kurmaya (simülatördekine yakın) ve buna paralel olarak da modelleri daha üst limitlerde zorlamaya başladılar.

Bunun sonucunda yeni manevraların da keşfedilmesiyle birlikte (özellikle jiroskopik manevralar- crankshaft, poptop vs. gibi) modellerde özellikle rijitlik, daha geniş oynar yüzeyler, aksında tono atabilmesi için daha ufak ama orantısı değiştirilmiş ana kanat gibi değişikliklerin meyvesi olarak günümüzdeki üretilen karbon laminasyonlu, kesitleri optimize edilmiş, stroker tabir edilen (100 cc motor blogunda 130 cc vs gibi) motorlara ve neredeyse 50-60 kg-cm lere ulaşan tork değerlerine sahip servolarla bezenmiş güncel modeller ortaya çıkmıştır.

Not:Yazıyı hem imla, hem de yanlış hatırladığımı farkettiğim yerleri düzeltmek hem de detaylandirmak adına bir süre güncellemeye devam edeceğim. Bu süreçte aklınıza gelen, ya da hatalı olduğunu düşündüğünüz kısımları paylaşın. Birlikte, daha derli toplu bir kaynakça yaratmaya çalışalım
 
Son düzenleme:
Hızlı ve güzel hareketmiş elinize sağlık :)
Videoda kumanda hareketleri var ama hareketi ve hareketin püf noktalarını varsa hareket için modele yapılması gereken ayarları yazılı olarak anlatmak sizce nasıl olur? Biraz çok şey istedim iş yoğunluğunuzu vs bilmiyorum ama forumda böyle bir kaynak olması güzel olur diye düşünüyorum :saygilar:

Sizin modeller gibi akrobasi modelleri uçurmadım ama uçurduğum köpük modellerde knife edge hareketini düzgün şekilde yapamıyordum, kuyruk bir türlü aşağıya gitmiyordu mesela :D

Merak ettiğim diğer hareket ise rolling harrier. Bir doğrultuda rolling harrier hareketini yaparken hareketi bozmadan doğrultuyu değiştirmek çok güzel gözüküyor. Alttaki videonun son 20-25sn lik bölümünde Rolling harrier sayılmasada düz rolling gibi bir şey yaptığım kısım var ;D
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu arada mutlaka kişiden kişiye değişir ama expo kullanıyor musunuz?
 
Evde simulatorle vakit gecirirken kisa bir kayit yaptim. RF7 de kumanda komutlari ekranda gorulebildiginden manevrayi ogretmek adina faydali olabilir diye dusundum. Talep olursa devamini da getirebiliriz.

Manevranin ismi POP TOP. Iyi seyirler, keyifli calismalar :)
Her ne kadar Helici olsam da böyle güzel hareketleri izlemeyi çok severim :heartxf: ve bu hareketi ilk defa duydum ;) Fakat gerçekten güzel hareketmiş :thumbup:

Bu tür özel hareketlerin devamını görmek şahsen beni mutlu eder. Belki şimdi hemen olmasa da illa ki birilerinin işine mutlaka yarayacaktır :thumbup:

Zamanında Türker kardeşim hem Heli hem de uçak için bazı temel hareketleri bizlerle paylaşmıştı.



Sizin paylaşımlar ile uçak kısmında eksik olan 3D manevralarını tamamlamış oluruz :RCKolik:

Müsaadenizle konunun ismini değiştirip, ilk mesajı diğer videolara Link verecek şekilde ayarlayıp, bu konuyu “Simulator Dersleri” bölümüne taşıyorum :saygilar:

 
Her ne kadar Helici olsam da böyle güzel hareketleri izlemeyi çok severim :heartxf: ve bu hareketi ilk defa duydum ;) Fakat gerçekten güzel hareketmiş :thumbup:

Bu tür özel hareketlerin devamını görmek şahsen beni mutlu eder. Belki şimdi hemen olmasa da illa ki birilerinin işine mutlaka yarayacaktır :thumbup:

Zamanında Türker kardeşim hem Heli hem de uçak için bazı temel hareketleri bizlerle paylaşmıştı.



Sizin paylaşımlar ile uçak kısmında eksik olan 3D manevralarını tamamlamış oluruz :RCKolik:

Müsaadenizle konunun ismini değiştirip, ilk mesajı diğer videolara Link verecek şekilde ayarlayıp, bu konuyu “Simulator Dersleri” bölümüne taşıyorum :saygilar:


Gorunen o ki kipirdanma var bu konuda. Bundan sonraki manevra icin (orn. harrier) mikrofon acik bir kayit yapmaya calisacagim. Faydam dokunursa cok memun eder beni.

Not:Iki mesaja bolunmustu ilk gonderi, tek bir tanede toparladim
 
Gorunen o ki kipirdanma var bu konuda. Bundan sonraki manevra icin (orn. harrier) mikrofon acik bir kayit yapmaya calisacagim. Faydam dokunursa cok memun eder beni.
Kesinlikle, hem şimdi hem de ileride inşallah :thumbup::RCKolik:

Mesajlar icin tesekkurler. Beni motive etti devam etmem icin.

Biraz detaya inelim ve ilk mesaji guncelleyeyim o vakit. Konuyu birkac acidan ele almak istiyorum:
1. mesajdaki güncellemeler için esas biz teşekkür ederiz Rıfat hocam %p:bravo::bravo:
 
  • Sevdim
Tepkiler: 3dholicpilot
Hızlı ve güzel hareketmiş elinize sağlık :)
Videoda kumanda hareketleri var ama hareketi ve hareketin püf noktalarını varsa hareket için modele yapılması gereken ayarları yazılı olarak anlatmak sizce nasıl olur? Biraz çok şey istedim iş yoğunluğunuzu vs bilmiyorum ama forumda böyle bir kaynak olması güzel olur diye düşünüyorum :saygilar:

Sizin modeller gibi akrobasi modelleri uçurmadım ama uçurduğum köpük modellerde knife edge hareketini düzgün şekilde yapamıyordum, kuyruk bir türlü aşağıya gitmiyordu mesela :D

Merak ettiğim diğer hareket ise rolling harrier. Bir doğrultuda rolling harrier hareketini yaparken hareketi bozmadan doğrultuyu değiştirmek çok güzel gözüküyor. Alttaki videonun son 20-25sn lik bölümünde Rolling harrier sayılmasada düz rolling gibi bir şey yaptığım kısım var ;D
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu arada mutlaka kişiden kişiye değişir ama expo kullanıyor musunuz?

-En temek gereklilik modelin 3D icin tasarimlanmis olmasi (imac ya da sportsflyer bir ucakla bu manvralar olmaz) ve hakkiyla trim edilmis olmasi... Bir saga bir sola savrulan, duz ucarken trim merkezde, terse gecince bir tarafa ceken ucakla 3D yapmaz, malesef yalnizca kumanda ile bogusur stres olur ve belkide kirimlar yasarsiniz. Trim konusundan bahsetmisken, ucak duz ucsun diye iki klik saga, uc klik yukari yaptigimiz trimden bahsetmiyorum, yanlis olmasin :)

Dolayisiyla oncelikle su baslik altindaki adimlari teker teker ve sabirla tamamlayip, modelin ucus karakterinden emin olmaniz gerekli



-Bundan sonra gelen konu, hareketli yuzeylerin atim degerleri (deflection). 45 derece ve mumkunse uzeri olmasi ciddi anlamda rahatlatir zira vektorel ucus sirasinda kaldirma kuvveti saglayan bir kanadiniz yok (en azindan stall bir kanat, dolayisiyla tepkileri duz ucustakinden oldukca farkli), bu sebeple hareketli parcalarin atimlarinin yuksek olmasi gerekiyor.

Exponential konusunu ise su sekilde tarifleyeyim size:
Exponential ihtiyaciniz kumanda cubuklarini tutus seklinize, servo kalitenize, kontrol yuzeyi baglanti geometrisi gibi birkac degiskene bagli olmakla birlikte guncel bir modelde ben merkezde yaklasik 10 derecelik bir kumanda hareketinde yumusama saglayacak kadar exponential kullaniyorum. Bu her modelde farkli bir yuzdeye tekabul ediyor. Kimisinde %25 iken kimisinde %40 olabiliyor. Dolayisiyla temel olan sizin hissiyatiniz.
Lakin exponential size 3D yaparkenden cok ucak duz hatta ucarken fayda saglayacak zira 3D ucuslar sirasinda oldukca kaba, dus ucus sirasinda da oldukca minik yuzey hareketine ihtiyac duyulmakta.
 
Ilk mesajda bahsi gecen Dave Brown sim :)

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Ne yalan söyleyeyim sim olduğunu bilmesem mikrodalga fırın falan zannedebilirdim:lol:


Konu gerçekten çok faydalı oldu daha şimdiden bir sürü şey öğrendim, devamını da keyifle takip edeceğim emeğinize sağlık:bravo::bravo:
 
Videolara, Elevator eklendi.
Konusarak ucmak enteresan ve zorlayici bir deneyim oluyor benim acimdan :)

Bu manevrayi, 3D calisan dostlarimizin iyice sindirmesini, komutlari ve modelin tepkilerini olabildigince iyi hissetmeye calismalarini tavsiye ederim. Biraz uzun tuttum video suresini detaylica anlatabilmek adina
 
Videolara, Upright Flat Spin eklendi. Sesli olarak kayit yapmayi becerebildim bu defa. Devamini, cektikce eklemeye devam edecegim. Calisma tamamlandiginda temel 3D manevralarinin tamamina yakini konumuza eklenmis olacak
Forumda bir gün "3D Uçak Manevra" videoları da paylaşılacak deseler inanmazdım :) Tek kelime ile harika bir KAYNAK oluyor, ellerinize emeklerinize sağlık @Rifat K hocam :bravo::bravo::thumbup:

Büyük bir keyifle bu güzel kaynak konumuzu ana INDEKS sayfamıza ilave ettim



Videolara ses ve sol üst köşeye uçağın görüntü ilavesi de gayet yerinde olmuş :heartxf:

Bir helici olarak ben bu manevrayı çok ender canlı izleyebildim ve kendimce adına da "Düşen Yaprak" hareketi koymuştum ;D
Videolara, Elevator eklendi.
Konusarak ucmak enteresan ve zorlayici bir deneyim oluyor benim acimdan :)

Bu manevrayi, 3D calisan dostlarimizin iyice sindirmesini, komutlari ve modelin tepkilerini olabildigince iyi hissetmeye calismalarini tavsiye ederim. Biraz uzun tuttum video suresini detaylica anlatabilmek adina
Bence hiç de uzun değil. Aksine verdiğiniz bilgiler gerçekten de çok kıymetli. İnşallah uçakcı kardeşlerimize yeni bir ufuk açarak faydalı olur :thumbup:

Şahsen ben her birini keyifle izledim, tekrar emeklerinize sağlık :RCKolik:
 
Forumda bir gün "3D Uçak Manevra" videoları da paylaşılacak deseler inanmazdım :) Tek kelime ile harika bir KAYNAK oluyor, ellerinize emeklerinize sağlık @Rifat K hocam :bravo::bravo::thumbup:

Su an korlemesine ve dogaclama sekilde ilerliyorum. Kaynaktan faydalanmaya calisan dostlardan gelen geri donuse gore icerigi sekillendirebiliriz. Tek bir kisi dahi faydalansa benim icin mutluluk sebebidir



Şahsen ben her birini keyifle izledim, tekrar emeklerinize sağlık :RCKolik:

Tesekkur ederim, yeni videolar da yolda :)