RC Uçak Servo, Push Rod montajında dikkat edilmesi gereken temel hususlar

Katılım
30 Kas 2014
Mesajlar
4,656
Tepkime puanı
20,075
Yaş
47
Konum
Wallingford / İngiltere
İlgi Alanı
Uçak
RC Uçak Servo, Push Rod montajında dikkat edilmesi gereken temel hususlar

Bu videomuzda tüm uçaklar için geçerli olan servo kolu, push rod Montajı ile Z ve L yapılarını paylaşmaya çalıştık.

Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


YÖNETİM tarafından açılan Konu Bilgilendirmesi
Bu konu YÖNETİM tarafından aşağıdaki mesaj taşınarak açılmıştır.

 
Bu detaylı şahane anlarım için bir kez daha teşekkürler kardeşim, ellerime emeklerine sağlık %p:thumbup:

İlk defa duyduğum differensiyel aileron hakkında daha fazla detaylı anlatım alabilir miyiz lütfen :)

Kafama takılan bir hususu da sormadan edemeyeceğim. Servo horn ve rod montajlarında 90 derece olayı biz heliciler için de geçerli, yani o kısımda sorun yok. Benim tam olarak anlamadım nokta ise neden servoların pozisyon açıları da 90 derece değil. Mesela rudder ve eleron servolarında açılar tam simetrik isteniyorsa neden servolar da fiziki olarak 90 olacak şekilde uçağa monte edilmemiş ve belli bir açı ile yerleştirilmiş ?

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol



Video sonundaki ilave Z ve L montaj detayları da çok açıklayıcı olmuş :thumbup: Sayende ilk defa horn-Rod kilitleme mekanizmasını gördüm. Gerçekten de çok basit fakat harika bir çözüm %p


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
 
Bu detaylı şahane anlarım için bir kez daha teşekkürler kardeşim, ellerime emeklerine sağlık %p:thumbup:

Teşekkürler Adminim, sizlerinde elinize sağlık ayrı konu haline getirmişsiniz.

İlk defa duyduğum differensiyel aileron hakkında daha fazla detaylı anlatım alabilir miyiz lütfen :)

Helicilerin bilmesine gerek yok abi :) Dün Sarvenle konuşuyorduk, bu ve benzeri temel konulara özel, yeni başlayanlar için faydalı olabilecek bir seri video çalışması yapabilirim yakında.

Kafama takılan bir hususu da sormadan edemeyeceğim. Servo horn ve rod montajlarında 90 derece olayı biz heliciler için de geçerli, yani o kısımda sorun yok. Benim tam olarak anlamadım nokta ise neden servoların pozisyon açıları da 90 derece değil. Mesela rudder ve eleron servolarında açılar tam simetrik isteniyorsa neden servolar da fiziki olarak 90 olacak şekilde uçağa monte edilmemiş ve belli bir açı ile yerleştirilmiş ?

Abi o servoların montajının açısı tamamen 3D yazıcıda rahat basılabilsin diye :) eğer 90 derece yaparlarsa mutlaka bir kenarda "bridging" yapması gerekiyor yazıcının, yani altı boş olan bir bölgede "havaya" baskı yapması gerekiyor. Bu da çoğu zaman hem estetik olarak çok iyi olmayan hem de yeterince mukavim olmayan bir baskı ile sonuçlanıyor, özellikle bu modeldeki gibi tek çeper olarak yapılan baskılarda. O yüzden tasarımcılar tüm servo yuvalarını baskının Z eksenine göre 45 derece yatırmışlar, baskı sırasında her zaman yeni katmanlar eski katmanın üzerine yatırılıyor, altı tamamen boş olan bir baskı olmuyor.

Video sonundaki ilave Z ve L montaj detayları da çok açıklayıcı olmuş :thumbup: Sayende ilk defa horn-Rod kilitleme mekanizmasını gördüm. Gerçekten de çok basit fakat harika bir çözüm %p

Evet basit pratik ve küçük modeller için fazlasıyla yeterli sağlamlıkta bir çözümdür bu. Bu kilitleme meretlerini 3D baskı olarak da yapmak mümkün.

Hocam video da aklıma bir şey takıldı yapım işinden çok anlamam kendim bir tane uçak yaptım
neden L kıvrımı bir tık uzun bırakıp ucuna bir kıvrım daha yapıp Z ye çevirip garantiye almıyorsunuz

O bahsettiğin son bükümü düzgün yapmak çok zordur :) Eğer ince uçlu kaliteli bir kargaburun varsa dikey kısmı onla sımsıkı tutup kalan kısmı bükmek mümkün olabilir ama dediğim gibi yapımı epey zordur. L büküm yapıp bu kilitlerden koymak yeterince emniyetli zaten ve daha kolay.
 
Dün Sarvenle konuşuyorduk, bu ve benzeri temel konulara özel, yeni başlayanlar için faydalı olabilecek bir seri video çalışması yapabilirim yakında.
Harika olur kardeşim :thumbup::heartxf: Aslında çoğu detayı zaman içerisinde değişik konularda parça parça anlattın :) Ama sırf bu detaylara ait özel bir seri olursa, özellikle yeni başlayanlar çok rahat edecektir :hoppa:
 
Hocam video da aklıma bir şey takıldı yapım işinden çok anlamam kendim bir tane uçak yaptım
neden L kıvrımı bir tık uzun bırakıp ucuna bir kıvrım daha yapıp Z ye çevirip garantiye almıyorsunuz
Kolay sökülebilir olması da önemli. Ben mesela L büküm ve o kilit parçasını (literatürde snap lock, E/Z link, L bend lock gibi isimleri var) genelde kontrol yüzeyi tarafında kullanırım. Bunun birkaç sebebi var:
1-Sökülebilir bir elevatör,rudder gibi parçaları daha kolay sök tak yapabilmek.
2-Z bükümü yapıp servo tarafına taktıktan sonra L bükümü uçağın dışında yapmak daha kolay, tek hamlelik bir büküm.(Evren abi de yukarıda bahsetmiş)
3-Servo tarafında snap lock kullanıldığında Evren abinin de videoda bahsettiği gibi yüksek kol açılarında kolun kilide çarpıp açması mümkün, kontrol yüzeyi tarafındaki açılar genelde daha düşük olduğu için risk daha az. Hem bu parça uçağın dışında olacağı için olası bir problemi yerdeyken farketmek de daha olası.
4-Ek güvenlik için ufak bir parça silikon yakıt kortumunu snap lock'un pushrod'u kavradığı bölgeye geçirmek mümkün. Tel çapına uygun doğru kilit parçası kullanıldığında o parçanın çıkması pek de mümkün değil.

Servo tarafında Z bend kullandığımda bazen tel çapı servo kolundaki hazır delinmiş delik çaplarıyla birebir örtüşmüyor ve mekanik boşluk olabiliyor. Bu durumda Z bükümü tam olarak 90 derece değil, biraz daha az büküyorum, böylece pushrod servo koluna takıldığında hafif bir kasıntı oluyor, kesinlikle fazla olmamalı, Evren abi videoda buna da değinmişti. Bu hafif kasıntı sayesinde buradaki mekanik boşluğun önüne geçmek mümkün oluyor.

Şu aşağıdaki videoda diferansiyel hareket güzel açıklanmış:
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Şu aşağıda görülen disk şeklindeki servo yekeleri de aslında diferansiyel hareket verebilmek içindir.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Şimdi de şu aşağıdaki örneklere bakalım. Evren abinin videoda bahsettiği 90 dereceler vardı. Pushrod menteşe hattına dik olmalı. pushrod yekeye dik olmalı, eğer simetrik atım olacaksa pushrod servo koluna dik olmalı. Kolun servo kasasına dik olmasına gerek yok.
Öte yandan bazı uçaklarda aileronlar kanat ortasından tek servo ile kontrol ediliyor. Bu durumda pushrod menteşe hattına dik olamayabilir. Aşağıdaki örneklerde aslında pushrod servo koluna dik olmadığı için doğal olarak aileron diferansiyeli sağlanmış olunuyor. Eğer eşit atım isteniyorsa bu durumda o disk ya da yıldız şeklindeki servo yekelerinden kullanıp uygun deliğe pushrod'u takmak ya da ideal noktayı bulup kendimiz delik delmemiz gerekir.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
 
Yine konstantre bilgi sunumu olmuş burada, emeği geçenlere teşekkürler.
L bend lock kullanımına örnek olsun dedim. Ben eğer varsa klevis kullanmayı seviyorum, ama mevcut değilse L/z bükümlerden de kullandığım oldu.
sarven beyin dediği gibi silikon hortumdan kilit kullanmanın faydasını (ve kullanmamanın zararını) da tatlı/acı tecrübelerle zamanında yaşamıştım. Bu teyyarede ilaveten makaron da kullandım, bilmiyorum ne derece etkili olur.


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol



Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol



Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
 
@Selahattin GÜVENÇ Bey, clevis'in pushord ile birleştiği noktadaki makaron çok işlevsel gelmedi bana. Biz genelde bu bölgede ya bir kontra somun kullanırız ya da daha iyisi pushrod boy ayarı bittikten sonra burayı lehimleriz. Pushrod-clevis bağlantısındaki diş boşluğundan dolayı da mekanik boşluk olabiliyor.

Sullivan'ın metal clevis'lerinde bir kilit segmanı oluyor, onları çok beğeniyorum. Segmansızken bile hiç kolay açılmıyorlar.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol



Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
 
Pushrod-clevis diş boşluklarını halletmek için ayarı yaptıktan sonra ince japonla sabitledim , kargaburunla zorlayınca açılıyor, ayar gerekirse hala ayar yapılabilir yani. Maktaronlardan asıl muradım egzostan gelecek yakıtın buradaki japon yapıştırıcıya sirayetini engellemek aslında. Şu anda sıfır boşluk var. Pushrodlar 3 mm çelik, elimde de standart lehim vardı, tutturamadım (becerememiş de olabilirim tabi. O yüzden şimdilik böyle bir çözüm denedim.
 
Şu aşağıda görülen disk şeklindeki servo yekeleri de aslında diferansiyel hareket verebilmek içindir.
Değerli katkıların için sana da teşekkürler @Sarven Bedikoğlu karseşim :thumbup:

Ben şu ana kadar diferansiyel aileron kullanan hiç uçaklı görmedim :) Belki de kullanıyorlar ama ben farkında değildim.

Sorum şu. Gerçek uçaklarda bu şekilde kullanıyormuş, sayenizde öğrenmiş oldum. Şimdi bu tüm RC modeller için geçerli olan bir durum mu ? Bir de bu sadece aileron için kullanıyor değil mi ? Elevator ve rudder da kullanılmıyor, doğru mudur ?
 
Sarven ilaveler için teşekkürler güzel ve faydalı bir konu olarak gelişiyor bu başlık.

Z-L büküm, klevis ve “ball-link” pushrod sistemlerinin her birisi modele ve kontrol yüzeyine göre seçimi yapılabilecek yöntemler. Küçük hafif modellerde basitçe bükümlü teller gayet güzel iş görürken modeller büyüdükçe bu lar yetersiz gelmeye başlar ve klevis ve ball link daha güvenilir olur. Özellikle geometrik olarak karmaşık hareket sistemlerinde, servo yekesi in dönme ekseni ile kontrol yüzeyi yekesinin dönme ekseninin farklı dogrultularda olduğu durumlarda ball link en iyi seçenek olur.

Klevis sabitlemede hem Lehim hem de CApon yöntemleri caizdir :) hangisinin daha iyi olduğu modele ve kontrol yüzeyine göre değişir yine. Bizim F3J kanatlarındaki bağlantıları lehimlerdim hep, o meretlere inanılmaz yükler binebiliyor. Büyük uçaklarda flapları da lehimlemeyi tercih ederim. Buarada lehim olarak özel “silver-solder” kullanmak gerek onu da belirtelim. Lehimin gerekli olmadığını düşündüğüm yerlerde de CApon kullanırım. Sökmek gerektiğinde azıcık ısıtmak yeter..

Sorum şu. Gerçek uçaklarda bu şekilde kullanıyormuş, sayenizde öğrenmiş oldum. Şimdi bu tüm RC modeller için geçerli olan bir durum mu ? Bir de bu sadece aileron için kullanıyor değil mi ? Elevator ve rudder da kullanılmıyor, doğru mudur ?

Abi, bu diferansiyel aileron aslında “adverse yaw” adlı etkiyi en aza indirmek içindir. Bu olayın fiziği her tür kanat için geçerli, ama etkisinin önemi modelden modele değişir o yüzden her modelde vardır diyemeyiz. Diferansiyel olmadan basitçe Aileron-Rudder mixi tanımlayarak da Adverse yaw ile başa çıkılabilir. Veya pilot gerçek uçaklarda olduğu gibi her aileron komutuyla birlikte eşzamanlı olarak rudder komutu da vererek bu etkiyle başedebilir (kumandada tanımladığımız miksin manuel uygulaması yani :):) )

Bu etki aileronlar için geçerlidir, rudder ve elevatörde gerek yoktur. Gerçi rudder ve elevatörün de asimetrik çalışması gerekebilir ama onun nedeni başkadır :)
 
Sorum şu. Gerçek uçaklarda bu şekilde kullanıyormuş, sayenizde öğrenmiş oldum. Şimdi bu tüm RC modeller için geçerli olan bir durum mu ? Bir de bu sadece aileron için kullanıyor değil mi ? Elevator ve rudder da kullanılmıyor, doğru mudur ?
Evren abinin dediklerine ek olarak, mesela akrobasi/pattern uçaklarında aileron'lar da simetrik atım ayarlanır. O tip uçaklar düz uçtuğu kadar ters de uçabilmekte. Bir düz uçuşa göre aileron diferansiyeli verirsek, ters uçuşta tam tersi bir aileron diferansiyeli olur ki bunu istemeyiz. Pattern uçaklarında elevatör trim'ini bile bir sürü ayar sonucunda sıfırlamaya çalışırız ki düz ve ters uçuş karakteristiği hemen hemen aynı olsun.
Onun dışında adverse yaw etkisi de o tarz uçaklarda etkisi daha düşük kalır. Bu biraz da kanat açıklığı/gövde boyu oranı ve kuyruk momentiyle alakalı. Adverse yaw etkisi her aileron komutunda vardır ama uçağın dönüş hattını bozmaya her uçakta aynı derece etkili olmaz.
Mesela kanat açıklığı çok geniş olup buna oranla gövde boyu kısa olan planörlerde bu etki çok net görülür. Dönüşlerde diferansiyel aileron da tek başına yetmez ve rudder'la desteklenir. Uçağın içindeyken daha kolay ama yerden kumanda ederken manuel kontrol yüksek konsantrasyon gerektiriyor. O yüzden de hazır mix menülerini ya da programlanabilir mix menülerini kullanıp üzerimizden bir iş yükünü atmak mümkün oluyor :)

Servo montajı konusuna da değinelim bari. Evren abinin de, Sümer abinin de gözünden kaçmıyor, forumda pek çok kişinin şu servo montaj kulağı takozlarına takılan yüksük boruları ters taktığını görüyoruz. Buradaki mantık şu, geniş kafalı servo montaj vidası ile bu boru arasında lastik takozları hafif ezerek servonun gövdeye ya da montaj çıtalarına doğrudan temas etmeyip titreşimden izole edilmesi. Vidayı da zaten en fazla borunun keskin tarafı servo vidasına temas edene kadar sıkabiliriz. Daha fazla sıkmaya çalışırsak montaj çıtaları artık diş sıyırmaya başlar. Kauçuk takozları da pörtleyene kadar sıkmak ideal değil. Yeterince sıkmak lazım, zaman zaman da kontrol etmek lazım. Yüksüğü ters takarsak ve vidanın pullu kafası yüksüğün geniş taban bölümüne basarsa, ahşap montaj çıtasına yüksüğün keskin boru kısmını basar ve biz sıktıkça da kauçuk takozlar ezildikçe ezilir, yüksük de ahşaba gömülür. Artık titreşim absorbe etmek diye birşey mümkün olamaz çünkü artık neredeyse rijit bir bağlantı yapmış oluruz.
Aşağıdaki görsellere bakalım:
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Soldaki olmaması gereken, sağdaki ise istediğimiz durum.
İki pul yüzeyi arasında hafifçe ezilmiş kauçuk takoz hayal edin. Aynı aşağıdaki gibi. geniş tabanlı yüksük ahşaba basar ve kauçuğu üstteki pullu kafalı servo vidası ile araya alarak sıkıştırır. Artık mutlu bir servomuz var :)
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Ben vidalamadan önce kullanacağım vidanın diş dibi çapına takın bir matkapla önce delikleri açarım. bunu yaparken servo kasasının 4 kenardan da herhangi bir yere temas etmiyor olması lazım, yoksa yuvayı ona göre genişletirim. Matkapla deldiğim deliklere servoyu takmadan önce vidaları tamamen bir vidalayıp sökerim. Ardından yuvada açtığım dişleri sertleştirmek ve sağlamlaştırmak için deliklere birer damla ince CA damlatır ve kurumasını beklerim. Bu noktada aktivatör önermiyorum. Ardında servo montajını yapar ve lastikler tatlı ezilip sıkma torku bariz bir şekilde arttığı noktada bırakırım. Vidalarınız gevşeyip gevşemediğini görsel olarak takip edebilmek için vida başına oje ile ufak bir markalama yapabilirsiniz. Vidanız gevşeme yönünde döndüğünde bu size görsel olarak bir uyarı verecektir.

Elektrikli küçük modellerde, park flyer dediğimiz modellerde, planörlerde kauçuk grommet'leri ve dolasıyla da pirinç yüksükleri (brass eyelet) kullanmaya gerek yoktur. Titreşim olmadığı için doğrudan montaj yapılabilir. Küçük servolarda bu grommet dahi olmayabiliyor. Bazense servo montaj kulakçığının yapısı gereği o takozları takmadan montaj yapmak pek mümkün olmayabiliyor.

@Özgür Evren Varol abi sen burda grommet kullandın mı? Fotoğraftan çok çıkartamadım ama yok gibi geldi.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
 
Bir de genelde easy link diye anılan üstten set screw ya da vida ile pushrodun kıstırılması ile ayarlanan bağlantı elemanları var.
Patlar motorlu modellerde kesinlikle tavsiye etmiyorum, bir yerden sonra mutlaka gevşiyorlar. Küçük, elektrikli, park flyer tadındaki modellerde kullanılabilir elbette. Pushrod çapına uygun ez link'i kullanmak önemli. Karbon pushrod'larda kullanmak daha kolay oluyor. Öte yandan bu tip bir bağlantı elemanı kullanıldığında takıldığı servo kolunun ince ve esnek olması bir dezavantaj yaratıyor. Bağlantı noktası servo koluna göre yukarıda kaldığı için yük altında servo kolunu bükebiliyor. Ek olarak servo kolundaki delik de ez link'in bağlantı vidasıyla özdeş çapta açılmazsa ve alttan somunla yeterince sıkılmazsa yine mekanik boşluk riski içeriyor. Alttaki somunu çok fazla sıkarsak da bu sefer servo hareketi esnasında ez link serbest dönemezse hem servoya ek yük bindirir hem de çift merkez problemi yaratır. Ben bu bağlantıları kullandığımda servo kolunun her iki tarafına da uygun çapta teflon pul kullanıp alttaki sabitleme somununu ideal noktaya kadar sıkıp CA ile sabitliyordum. Pushrod boy ayarı kolay yapılıyor belki ama o noktaya gelene kadar dikkat edilmesi gereken bir sürü farklı nokta olduğu için küçük elektrikli modellerde dahi pek önerdiğim bir bağlantı elemanı değildir.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
 
Evren abinin dediklerine ek olarak, mesela akrobasi/pattern uçaklarında aileron'lar da simetrik atım ayarlanır. O tip uçaklar düz uçtuğu kadar ters de uçabilmekte. Bir düz uçuşa göre aileron diferansiyeli verirsek, ters uçuşta tam tersi bir aileron diferansiyeli olur ki bunu istemeyiz.

Evet, patern uçaklarını atlamışım pardon :laugh:
Aslında Adverse yaw denen şey tamamen kanat profilinin kamburluk/drag ilişkisi ile bağlantılı. Patern uçaklarında tam simetrik profil kullanıldığı için aileronların yukarı veya aşağı hareketi kamburluk açısından tamamen simetrik etkiyor :)

@Özgür Evren Varol abi sen burda grommet kullandın mı? Fotoğraftan çok çıkartamadım ama yok gibi geldi.

Hayır kullanmadım. Bu modelde faydası yok hatta zararı var :)

Bir de genelde easy link diye anılan üstten set screw ya da vida ile pushrodun kıstırılması ile ayarlanan bağlantı elemanları var.
Patlar motorlu modellerde kesinlikle tavsiye etmiyorum, bir yerden sonra mutlaka gevşiyorlar.
küçük elektrikli modellerde dahi pek önerdiğim bir bağlantı elemanı değildir.

Kesinlikle!
 
Bir de genelde easy link diye anılan üstten set screw ya da vida ile pushrodun kıstırılması ile ayarlanan bağlantı elemanları var.
Patlar motorlu modellerde kesinlikle tavsiye etmiyorum, bir yerden sonra mutlaka gevşiyorlar. Küçük, elektrikli, park flyer tadındaki modellerde kullanılabilir elbette. Pushrod çapına uygun ez link'i kullanmak önemli. Karbon pushrod'larda kullanmak daha kolay oluyor. Öte yandan bu tip bir bağlantı elemanı kullanıldığında takıldığı servo kolunun ince ve esnek olması bir dezavantaj yaratıyor. Bağlantı noktası servo koluna göre yukarıda kaldığı için yük altında servo kolunu bükebiliyor. Ek olarak servo kolundaki delik de ez link'in bağlantı vidasıyla özdeş çapta açılmazsa ve alttan somunla yeterince sıkılmazsa yine mekanik boşluk riski içeriyor. Alttaki somunu çok fazla sıkarsak da bu sefer servo hareketi esnasında ez link serbest dönemezse hem servoya ek yük bindirir hem de çift merkez problemi yaratır. Ben bu bağlantıları kullandığımda servo kolunun her iki tarafına da uygun çapta teflon pul kullanıp alttaki sabitleme somununu ideal noktaya kadar sıkıp CA ile sabitliyordum. Pushrod boy ayarı kolay yapılıyor belki ama o noktaya gelene kadar dikkat edilmesi gereken bir sürü farklı nokta olduğu için küçük elektrikli modellerde dahi pek önerdiğim bir bağlantı elemanı değildir.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Şansa bakın ki şimdiye kadar en çok kullandığım bağlantı elemanı bu minik şeyler :lol::lol: bundan sonra özellikle büyük ve yakıtlı modellerde kullanmamak için bir sürü sebep varmış meğer. Teşekkür ediyorum :saygilar: