RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

Ömer Erkan

RcFanatik
Katılım
4 Eki 2012
Mesajlar
3,570
Tepkime puanı
6,164
Yaş
66
Konum
Başiskele - Kocaeli
İlgi Alanı
Uçak
Daha önceki konumuzda kumanda yön kontrollerini tamamladığımız Türker kardeşimizin uçağında, bu sefer de son kontrol olan "Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi" kontrollerini yapacağız.

Çoğu modelcinin özellikle ilk yaptıkları modellerde unuttukları önemli bir husustur. Şayet bu kısım atlanirsa , model havada düzgün bir sekilde ucamayacak ve kumanda üzerinden trim verilmek zorunda kalınacaktır.

Bu nedenle ilk uçuş öncesi mutlaka bu kontrollerin de yapılması gerekmektedir.

Aldığımız her kitte yada planda uçağımızın ağırlık merkezinin (CG = Center of Gravity) nerede olacağı belirtilmiştir. Balans noktası da denilen ağırlık merkezi kanadın hücum kenarından firar kenarına doğru olan mesafenin genellikle 1/3 mesafesinde olan noktadadır. Yani 30cm. eni olan bir kanatta bu nokta hücum kenarından firar kenarına doğru olan onuncu santimetrenin olduğu noktadadır. Bu üçe bir oranı genel bir orandır. Uçaktan uçağa bu değişebilir. Bazı planlarda ise ağırlık noktası iki nokta arasında verilebilir. Bunun sebebi uçağın uçuş karakterini sizin tercihinize göre olmasını sağlamak içindir.

Peki, CG uçağın uçuşuna nasıl etki eder?

Eğer uçağın ağırlık merkezi önde ise yani uçağın burun kısmı ağır ise uçağınız daha dengeli uçacaktır. Ancak uçağınızı alçaltıp yükseltirken daha fazla elevatör hareketine ihtiyacınız olacaktır. Bu arada uçağınız dönüşlerde burnunu daha çabuk aşağıya düşürecektir. Kısacası alçalış ve yükselişlerde uçağınız biraz sağır olacaktır. Bunun aksi olarak eğer ağırlık merkezi arkada ise bu sefer uçağınız pitch ekseninde, yani alçalış ve yükselişte AŞIRI hassas olacaktır. Çok az bir elevatör hareketine rağmen uçağınız aşırı tepki verecektir. Hatta bazı durumlarda uçak uçurulamayacak kadar hassas olabilir. Bu yüzden modelinizi inşaa ettikten sonra ilk uçuşunda uçağın burun kısmının biraz ağır olmasına yani ağırlık merkezinin önde olmasına dikkat edin. Çünkü burnu ağır olan uçağı kuyruğu ağır olan uçağa göre uçurmak çok daha kolay ve emniyetlidir. Daha sonraki uçuşlarda bataryanın yerini yada eklediğiniz ağırlıkları alarak yada azaltarak uçağınızın uçuş karakterini kendinize göre ayarlayabilirsiniz.

NOT: Ağırlık Merkezi - CG - Ölçüm Aleti için

Şimdi uçağımızın CG noktasını nasıl tespit edip ayarlayacağımızı anlatalım.

You must be registered for see images attach


Uçağınızın yakıt deposu boşken bütün servoları, pilleri ve aksesuarları üzerine monteli iken iki kanat ucundan parmağınızın ucu ile yada bir kalem ile planda belirtilen ağırlık noktasından havaya kaldırın.Bu durumda uçağınız burnunu hafifçe aşağıya vermelidir. Eğer uçağın burnu fazla aşağıya basıyorsa öncelikle pil yada servoların yerini değiştirerek dengelemeye çalışın. Eğer yetmiyorsa kuyruğun en uç noktasına kurşun ağırlık ekleyerek dengeleyin. Eğer kuyruk ağır geliyorsa tam tersini yaparak burun kısmına ağırlık ekleyin. Mümkün olduğunca ağırlık eklemeden ayarlamaya çalışın. Eklediğiniz her ağırlık uçağınızın uçuşunu etkileyecektir. Bütün bu işlemleri yaparken yakıt deposunun boş olması gerektiğini unutmayın. Bunun sebebi, uçağınızın motoru havada iken yakıt bittiği için durursa uçak burnunu aşağıya vermeli ki süzülerek uçağınızı indirebilesiniz. Eğer bu olmazsa, uçağınızı kontrol edemezsiniz.

You must be registered for see images attach


Bu arada uçağınızın roll ekseni denilen yatay dengesini de kontrol etmelisiniz. Bunun için uçağınızın burnundan ve kuyruğundan tutarak havaya kaldırın. Uçağınız dengede olmalıdır. Eğer bir kanat ağır gelip aşağıya basıyorsa diğer kanadın ucuna dengelemek için kurşun ağırlık ekleyin. Ancak unutmayın ki eğer her iki kanat arasında inşaadan dolayı ağırlık farkı varsa siz ağırlık koyarak dengeleseniz bile uçuş sırasında ağır olan kanat sağa sola yatışlarda etkisini gösterecektir. Örneğin sağ kanadınız sol kanada göre ağır ise uçuş sırasında uçağınız sağa yatışlarda hızlı sola yatışlarda daha yavaş hareket edecektir.

Bütün bunların ışığında uçağınızı inşaa ederken mümkün olduğunca dengeli ve hafif inşaa edin. Eğer emniyetli ve dengeli uçmak istiyorsanız CG yi biraz öne alın. Yok biraz akrobatik ve çılgın olmasını istiyorsanız CG yi biraz geri kaydırın. Tercih size kalmış.

Keyifli, kırimsiz uçuşlar :saygilar:

Yatay Denge Kontrollü Önemi ile ilgili güzel bir örnek
Sümer abimizin "ESM Sea Fury" toplama konusunda bu durum çok güzel bir şekilde örneklenmiştir. İlgili mesajlara ulaşmak için : ,

Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü Videomuz

Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Sümer Yamaner İlavesi:

İki temel nokta var.

Birisi Center of Lift. Yani uçağın kaldırma kuvveti oluşturan alanlarının orta noktası. Kanadın şekli, boyutları ve profil yapısına göre değişiklik gösterir. Karmaşık hesaplamalar ve rüzgar tüneli testleri ile belirlenebilir. Bizi pek de ilgilendirmez aslında.

İkincisi Center of Gravity yani ağırlık merkezi. Bu da uçağın toplam ağırlığının merkezidir.

Bu iki nokta üst üste denk düşerse uçak nötr stabiliteye sahip olur. Ağırlık merkezi kaldırma merkezinin gerisinde ise elevatör tepkileri aşırı hassas olacağı gibi gaz kesildiğinde uçak burun kaldırma ve stall olma eğilimi gösterir. Ağırlık merkezi fazlaca geride olursa (ki eğer pili siz olması istenilen ağırlık merkezine koyarsanız muhtemelen gerçek ağırlık merkezi çok geriye kayacağı için uçak abartılı yunuslama hareketi yapıyordur) kırım riski çok artar. Ağırlık merkezi çok ileride olursa uçak iniş sırasında burun düşürme ve önden tekerli ise ön tekeri yamultma eğilimi içinde olur.

Her zaman ilk uçuşlarda önerilenden daha ileride bir ağırlık merkezi ile başlarız. Uçağı tanıdıkça yavaş yavaş geriye çekeriz. Geriye çekmeyi de ileriye almayı da öncelikle pil konumu ile oynayarak, son çare ise buruna ya da kuyruğa ağırlık ekleyerek yaparız.

Sırası gelmişken, uçurduğumuz bir uçakta ağırlık merkezinin iyi bir yerde olup olmadığını nasıl anlayacağımızı da yazayım.
Uçağı yaklaşık % 75 gaz konumunda düz uçacak şekilde trim edin. Sonra terse geçin. Eğer uçak ters uçuşta hafif bir elevatör basma ile irtifa kaybetmeden uçuyorsa ağırlık merkezi iyi yerdedir. Eğer elevatörü çok belirgin olarak ileri itmek gerekiyorsa burun ağırdır yani ağırlık merkezi öndedir. Eğer uçak hiç elevatör komutu vermeden bile düz uçuoyr hatta tırmanma eğilimine giriyorsa ağırlık merkezi fazlaca geridedir.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Mesut Akın İlavesi:

Burnu ağır olan model ne olursa olsun uçar, ama kıçı ağır olan model yunuslama yapar ve tek tekerde bisiklet kullanmak gibi zordur. O nedenle elimizdeki uçağın ağırlık merkezini bilmiyor isek buruna fazladan ağırlık konulur uçuş yapılır burun trimler sıfır ve elevatör düz iken yere basıyorsa ağırlıklar (kurşunlar) azar azar düz uçana kadar sökülür , örnek 200 gram taktık ise 20 şer gram sökerek düz uçuşunu bulana kadar sökme devam edilebilir.


---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Özgür Evren Varol İlavesi:

Kanadınızın genişliğini (Onden arkaya olan mesafe) ölçün ve ölçüm sonucunu 4e bölün. kanadın önünden geriye doğru bu bölme sonucu kadar bir uzaklığa gidip bir işaret koyun. Uçağınızın ağırlık merkezinin başlangıç için burada olması iyi olur. Sonra tecrübe kazandıkça biraz daha geri kaydırarak kanat genişliğinin 3te biri kadar mesafeye ayarlayabilirsiniz.

Örnek vermek gerekirse, kanat genişliği 20 cm ise, ağırlık merkezinin kanadın hücum kenarından 5 cm geride olacak şekilde ayarlanması güvenli bir başlangıç sağlar.

İlerde modeli uçurup alıştıkça ufak ufak geriye kaydırılabilir ama 1/3 ün daha gerisine asla gitmeyin, modele kontrol edilemez hale gelir.
 
Moderatör tarafında düzenlendi:
RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

Ömer abi serinin güzel bir bölümü daha, keyifle izledim. :bravo:
 
  • Beğen
Tepkiler: Serdar bas
RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

Meğer neler neler varmış ya :embarras: Bakalım daha neler öğreneceğiz :) Ağzına sağlık abi %p
 
  • Beğen
Tepkiler: Sezer KARATAŞ
RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

Eline , ağzına sağlık Ömer Abi....Tam zamanında , bana ihtiyaç olan bir konu olmuş.....Teşekkür ederim... :saygilar:
 
RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

çok faydalı :saygilar:
 
RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

herzamanki gibi görselli çok güzel bir konu olmuş. Tebrikler arkadaşlar elinize sağlık :bravo:


bende ilave bilgi ekleyeyim bu konuya

Burnu ağır olan model ne olursa olsun uçar, ama kıçı ağır olan model yunuslama yapar ve tek tekerde bisiklet kullanmak gibi zordur. O nedenle elimizdeki uçağın ağırlık merkezini bilmiyor isek buruna fazladan ağırlık konulur uçuş yapılır burun trimler sıfır ve elevatör düz iken yere basıyorsa ağırlıklar (kurşunlar) azar azar düz uçana kadar sökülür , örnek 200 gram taktık ise 20 şer gram sökerek düz uçuşunu bulana kadar sökme devam edilebilir
 
RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

Mesut AKIN' Alıntı:
Burnu ağır olan model ne olursa olsun uçar, ama kıçı ağır olan model yunuslama yapar ve tek tekerde bisiklet kullanmak gibi zordur. O nedenle elimizdeki uçağın ağırlık merkezini bilmiyor isek buruna fazladan ağırlık konulur uçuş yapılır burun trimler sıfır ve elevatör düz iken yere basıyorsa ağırlıklar (kurşunlar) azar azar düz uçana kadar sökülür, örnek 200 gram taktık ise 20 şer gram sökerek düz uçuşunu bulana kadar sökme devam edilebilir
Üstad oldukça önemli bir konuya değinmişsin, eline sağlık %p
 
Re: RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

Selamlar aslında dır k CG ile değilde biraz MAC ile ilgili bu uçuş rahatlığı ve stabilite.

Şöyle açıklamak gerekirse MAC yani Mean Aerodinamik Chord tam basitçe Kanada taşıma kuvvetinin uygulandığı yada etkidigi noktadır. Bu nu normal şartlarda NACA tasarımlarina göre üretirken Rüzgar tunelinde yeri saptanır. Daha sonra uçağın CG noktası hassas ayar ve hesaplamalar sonucu biraz önünde olması sağlanır. Bu sayede Elevator kumandasinin etkidigi yani Z ekseninde stabilite ve aktif Elevator kumandası sağlanır.

Bu MAC etkiyen lift noktasını maalesef bizlerin bulması zor. Sadece eğer ucaginizin tasarımı tanımlı bir NACA profili kullanıyor ise takibi pozisyinunu netten bulabilirsiniz. Genel CG noktasını buna göre ayarlarsaniz mukemmel stabil bir Tayyareniz olur.

Son olarak unutmayınız ki yakıt azaldikca CG pozisyonu biraz değişecektir. Bu nedenle konumlandirma yaparken ona göre bir pozisyon seçmek de fayda var :)

Sent from SpaceShipOne...
 
RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

Teşekkürler arkadaşlar, ama bu iş yine ekip işi ve tüm emeği geçenlerin de ellerine sağlık. :bravo:

Mehmet Karakaya' Alıntı:
Selamlar aslında dır k CG ile değilde biraz MAC ile ilgili bu uçuş rahatlığı ve stabilite.

Şöyle açıklamak gerekirse MAC yani Mean Aerodinamik Chord tam basitçe Kanada taşıma kuvvetinin uygulandığı yada etkidigi noktadır. Bu nu normal şartlarda NACA tasarımlarina göre üretirken Rüzgar tunelinde yeri saptanır. Daha sonra uçağın CG noktası hassas ayar ve hesaplamalar sonucu biraz önünde olması sağlanır. Bu sayede Elevator kumandasinin etkidigi yani Z ekseninde stabilite ve aktif Elevator kumandası sağlanır.

Bu MAC etkiyen lift noktasını maalesef bizlerin bulması zor. Sadece eğer ucaginizin tasarımı tanımlı bir NACA profili kullanıyor ise takibi pozisyinunu netten bulabilirsiniz. Genel CG noktasını buna göre ayarlarsaniz mukemmel stabil bir Tayyareniz olur.

Son olarak unutmayınız ki yakıt azaldikca CG pozisyonu biraz değişecektir. Bu nedenle konumlandirma yaparken ona göre bir pozisyon seçmek de fayda var :)

Sent from SpaceShipOne...

Katkın için teşekkürler Mehmet kardeşim. %p Bizimki biraz "alaylı" (dalga geçmek anlamındaki alay değil) bir anlatım, seninki ise işin "mektepli", yani bilimsel tarafı. Aslında kanat bir kaldırma kuvveti oluşturuyor, uçağımız ise bu kanadın taşıması gereken bir yük. Dolayısıyla, bu yükü kanadın üzerine yerleştirirken kanadın oluşturduğu kaldırma kuvvetinin üzerinde dengede duracakmış gibi düşünmek gerekir. Ancak, kanat kesitinin yanı sıra, şeklinden dolayı da kaldırma kuvvetinin oluştuğu noktayı bizim (en azından benim mevcut bilgimle) kolayca belirlememiz zor. O nedenle aslında söylediğim daha çok yeni başlayanlara ve hücum ve firar kenarı paralel olan bir eğitim modeline yönelik. Eğer modelimizde ağırlık merkezinin konumu ile ilgili bir fikrimiz yoksa veya üreticinin tavsiye ettiği noktayı bilmiyorsak, en iyi yol Mesut'un anlattığı şekilde deneme yanılma ile bulmak.

Unutmadan, katkın için sana da teşekkürler Mesut. %p
 
RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

Tam da beklediğim konuydu. Teşekkürler.

İnceleyelim bakalım.
 
Re: RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

Omer Erkan' Alıntı:
Teşekkürler arkadaşlar, ama bu iş yine ekip işi ve tüm emeği geçenlerin de ellerine sağlık. :bravo:

Katkın için teşekkürler Mehmet kardeşim. %p Bizimki biraz "alaylı" (dalga geçmek anlamındaki alay değil) bir anlatım, seninki ise işin "mektepli", yani bilimsel tarafı. Aslında kanat bir kaldırma kuvveti oluşturuyor, uçağımız ise bu kanadın taşıması gereken bir yük. Dolayısıyla, bu yükü kanadın üzerine yerleştirirken kanadın oluşturduğu kaldırma kuvvetinin üzerinde dengede duracakmış gibi düşünmek gerekir. Ancak, kanat kesitinin yanı sıra, şeklinden dolayı da kaldırma kuvvetinin oluştuğu noktayı bizim (en azından benim mevcut bilgimle) kolayca belirlememiz zor. O nedenle aslında söylediğim daha çok yeni başlayanlara ve hücum ve firar kenarı paralel olan bir eğitim modeline yönelik. Eğer modelimizde ağırlık merkezinin konumu ile ilgili bir fikrimiz yoksa veya üreticinin tavsiye ettiği noktayı bilmiyorsak, en iyi yol Mesut'un anlattığı şekilde deneme yanılma ile bulmak.

Unutmadan, katkın için sana da teşekkürler Mesut. %p

Teşekkürler :) ben de kendimce ekleme yapayım dedim. Her ne kadar halihazırda model ucak ucurmasamda alanda çokça mevcut. Bende de kasınma tuttu bu ara. Elinize sağlık çok güzel konu olmuş.

Sent from SpaceShipOne...
 
RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

emeği geçenlere tşk ederiz çok pratik bir bilgi olmuş :bravo: :bravo: :bravo:
 
RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

arkadaşlar bilgiler genel ama benim anlamadığım durum şu yaptığım uçakta hücum kenarından firar kenarına olan ölçümüm 3 te 1ağırlık dengesine bataryayı aldığımda uçak yunuslama yapıyor. ben de ağırlık dengesi %25 olacak şekilde ayarladım şuan sorunsuz 4 te 1 benim uçağım için daha dengeli peki bu değer uçaklarda neye göre değişiyor bilen var mı?
 
RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

İki temel nokta var.

Birisi Center of Lift. Yani uçağın kaldırma kuvveti oluşturan alanlarının orta noktası. Kanadın şekli, boyutları ve profil yapısına göre değişiklik gösterir. Karmaşık hesaplamalar ve rüzgar tüneli testleri ile belirlenebilir. Bizi pek de ilgilendirmez aslında.

İkincisi Center of Gravity yani ağırlık merkezi. Bu da uçağın toplam ağırlığının merkezidir.

Bu iki nokta üst üste denk düşerse uçak nötr stabiliteye sahip olur. Ağırlık merkezi kaldırma merkezinin gerisinde ise elevatör tepkileri aşırı hassas olacağı gibi gaz kesildiğinde uçak burun kaldırma ve stall olma eğilimi gösterir. Ağırlık merkezi fazlaca geride olursa (ki eğer pili siz olması istenilen ağırlık merkezine koyarsanız muhtemelen gerçek ağırlık merkezi çok geriye kayacağı için uçak abartılı yunuslama hareketi yapıyordur) kırım riski çok artar. Ağırlık merkezi çok ileride olursa uçak iniş sırasında burun düşürme ve önden tekerli ise ön tekeri yamultma eğilimi içinde olur.

Her zaman ilk uçuşlarda önerilenden daha ileride bir ağırlık merkezi ile başlarız. Uçağı tanıdıkça yavaş yavaş geriye çekeriz. Geriye çekmeyi de ileriye almayı da öncelikle pil konumu ile oynayarak, son çare ise buruna ya da kuyruğa ağırlık ekleyerek yaparız.

Sırası gelmişken, uçurduğumuz bir uçakta ağırlık merkezinin iyi bir yerde olup olmadığını nasıl anlayacağımızı da yazayım.
Uçağı yaklaşık % 75 gaz konumunda düz uçacak şekilde trim edin. Sonra terse geçin. Eğer uçak ters uçuşta hafif bir elevatör basma ile irtifa kaybetmeden uçuyorsa ağırlık merkezi iyi yerdedir. Eğer elevatörü çok belirgin olarak ileri itmek gerekiyorsa burun ağırdır yani ağırlık merkezi öndedir. Eğer uçak hiç elevatör komutu vermeden bile düz uçuoyr hatta tırmanma eğilimine giriyorsa ağırlık merkezi fazlaca geridedir.
 
RC Uçaklarda Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü

Teşekkürler faydalı bilgilerinizi en yakın zamanda denicem