Antistatik Kablolama Uygulamaları ve Önemi

Rasim Öztürk

RcFanatik
Katılım
9 Mar 2013
Mesajlar
7,007
Tepkime puanı
12,193
Yaş
38
Konum
Eskişehir
İlgi Alanı
Heli
Arkadaşlar selamlar,

Üç hafta önce çıktığımız bir uçuşta model kalkış anında üst üste failsafe'e girdi ve küçük bir kırım yaşadım. Vbar Neo logunu incelediğimde RC INPUT PACKETS LOST uyarısını gördüm. Bu hata mesajı sonrası model failsafe'e giriyor, motor susuyordu. Buna ne sebep olabilir diye araştırırken, kullanıcıların bir sıkıntı üzerinde hemfikir olduklarını gördüm. Elektrostatik bir atlama sonrası ünitenin alıcı kısmının sekteye uğraması ve failsafe... Antistatik kablolamada bir sıkıntı olma ihtimali üzerinde duruluyordu.

Kırım sonrası kumanda-alıcı arası bağlantıyı kontrol ettik, range test sırasında çokça da uzaklaştım ama sorun yoktu, servoları kontrol edebiliyordum. Yani anlık bir sinyal kesilmesi sebep vermiş olmalıydı...

Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Benim çalışmalarım da antistatik kablolama sıkıntısını doğrular nitelikteydi. Motor counterbearing altında antistatik kablonun takıldığı yer, batarya tak çıkarlarda beni rahatsız etmiş ve ordan sökerek doğrudan motor mounta yerleştirmiştim. Herhangi bir vida ile tutturmadan doğrudan sıcak silikonla temas ettirdim. Soğurken çekmiş ve temas kesilmiş olacak ki böyle oldu... Buna %100 emin değilim çünkü CONTINUITY kontrolü yapmadım. Daha önce 35-40 uçuşta sorun çıkarmayan model, bu çalışmam sonrası ilk uçuş denememde gitti. Hata ve çözüm önerileri ile ilgili konulardan bazıları (bir tanesi kendi konum);





Neyse antistatik kitin model üzerinde yerleşimine ait bazı örnekler şöyle;

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol



Konu ile ilgili merak edenler için faydalı bilgiler;





Son olarak da benim modeli yeniden toplarken dikkat ettiğim antistatik kablolama ve contunuity kontrolü ilgili video;

Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol



Şimdi yorumlar gelecek, peşinen yazayım.

** Bunu isteyen uygular, istemeyen uygulamaz. Uygulanması tavsiye edilir kayışlı ve plastik frameli modellerde...
** Kesin bundan olmuştur diyemem ama önceden hiç kontrol etmezdim, artık kontrolünü titizlikle yapıyorum.. Kullanıcı elinden geleni yapıyor, yine hata ile karşılaşılırsa başka yerlerde de aranır sıkıntı..
** Kritik bir mevzuudur, değildir... Kritik olmamalıdır, olmasında bir sakınca yoktur... Çeşitli görüşler olabilir, hepsine saygı duyuyorum. Ben önemli görüyor ve artık kontrolüne özen gösteriyorum. Sadece logo için değil, protos veya warpta da..


--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Emre Kaman' Alıntı:
Voltaj Test Yöntemi

Eğer helikopterinizdeki corona deşarjını görmek isterseniz ana ve kuyuk pallerini çıkararak tamamen karanlık bir ortamda çalıştırabilirsiniz. Işıkta ise kuyrukta oluşan statik yüklenmeyi temassız bir voltmetreyle ölçebilirsiniz.

Bu testle ilgili bir video... Konu mankeni Logo700;

Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Antistatik Sprey Kullanımı ile ilgili olarak

AntiStatik Sprey Kullanımı
 
Antistatik Kablolama Uygulamaları ve Önemi

Modelin kırım ve ardından çalışmalar sonrası ilk uçuşu, log paylaşımı için rezerve...
 
Antistatik Kablolama Uygulamaları ve Önemi

Arkadaşlar konu ile ilgili bulduğum çok güzel bir yazıyı aşağıda derleyip özetlemeye çalıştım. En alta da orjinal linki ekleyeceğim. Çok başarılı bir blog, göz atmakta fayda var.

"
Kuyruk Kayışı Statik Yüklenmesi

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Kuyruğun statik yüklenmesi kayış aktarmalı helilerimizin genel bir sorunudur. Helideki kayış aktarma sistemi, aynı şekilde makara ve kayış sistemi kullanan yüksek voltajlı Van de Graff jeneratörü ile aynı biçimde çalışır.

İki farklı materyal arasında oluşabilecek elektro statik yüklenme "Triboelectrik" tabloları yardımı ile tahmin edilebilir. bulduğum en açıklayıcı tabloyu bulabilirsiniz. Diyelim helikopterimizin kayışı nylon ve makaralar da vinly olsun. Bu tablodan derlenen aşağıdaki resimde görülebildiği üzere, nylon kayış pozitif yük alırken, vinly ise negatif yük alıyor. Bu da bu iki materyali bir helikopter için olabilecek en kötü seçim haline getiriyor.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bir helikopterin statik yüklenen yeri metal yada karbon kuyruk boomudur. Boom Van de Graff jeneratörünün kubbesi gibi iş görür.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Kuyruk kayışı kullanan çoğu rc pilotu, üstelik bunun için özel bir çaba sarf etmeseler bile statik elektrik sorunu yaşamayabilirler. Havadaki nem oranı bunun bir açıklaması olabilir. Ayrıca kayış ve makara materyalleri Triboelektrik tabloda birbirine yakın olacak şekilde dikkatlice seçilmişse, kayışta oluşacak statik yüklenme minimumda olacaktır.

İnternette kısa bir araştırma yaparsanız Van de Graff jeneratörlerinin ne kadar kolay bozulabildiğini, nemin veya kayıştaki yağlı kirin bu aletleri etkilediğini görebilirsiniz. Örneğin nitro dumanı kuyruk kayışını yağ ile kaplar. (Eski güzel nitro günlerinde neden elektro statik ile ilgili pek bir şey duymadığımız belli)

Elektro statik ile ilgili pek birşey duymamamızın bir açıklaması da, pek kimsenin bu durumun farkında olmaması, bunun yerine suçu kullandığı elektronik ekipmanda aramasıdır. Bazıları Futaba'sını çöpe atıp Spektrum alırken, bazıları da Spektrum'u parçalayıp Futaba alırlar. Bazıları suçu FBL üniteye yüklerler.

Torque Tube

Tork tüp, kayışlı sisteme göre oldukça düşük oranda statik yük yaratır ve daha verimlidir. Ancak daha kırılgan olması dolayısıyla, özellikle yeni başlayanlar için oldukça sinir bozucu olabilir. Sert bir iniş yada sert otlar arasına iniş dişlilerin sıyırmasına neden olabilir. Bu açıdan statik yük problemi olmayan bir kayış sistemi daha dayanıklı ve daha iyi bir seçim olabilir.

Bir kum fırtınasında gerçek bir helikopter ana palleri ve kuyruk palleri vasıtasıyla devasa büyüklükte statik elektrik üretebilir. Kuyruk palleri kum olmasa bile statik üretebilir. Anadişli, pinyon ve tork tüp dişlileri de bir miktar statik üretir. Tork tüp statik yüklenmeyi tamamen ortadan kaldırmaz, özellikle de sıra dışı kuru hava koşullarında.

Statik Semptomları

Alıcı restartları, alıcının restart tamamlanana kadar kumanda komutlarını dinlememesine neden olur. Statik elektrik servo titreşimine ve sürpriz hareketlere neden olabilir. Statik elektrik ayrıca FBL ünite restartlarına da sebep olabilir. Örneğin VBar loglarında "low voltage" uyarıları alıcı beslemesi kaynaklıyken, "warm restart" logu statik darbeye bağlıdır.

Van de Graff stili yüksek voltaj jeneratörü bir sabit akım kaynağı gibi çalışır. Sabit bir akım bir kapasitöre girer (Van de Graff kubbesi veya tail boom) ve voltajı sabit bir şekilde yükseltir. Voltaj yükselişinin limit noktasını belirleyen elektrik kıvılcımları, "Corona deşarjı" ve dağıtıcı yollardır (nemli hava, statik dağıtıcı ürünler vs..) Elektrik kıvılcımları (atlamaları) ve corona deşarjı elektroniklerimizi riske atar.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Yukarıdaki resimde görülen şimşek figürleri statik elektriğin yaratıldığı noktaları gösterir. Mavi çizgiler ise corona deşarjının oluştuğu yerleri gösterir. Bazı kaynaklara göre Corona deşarjı frekansı 10kHz ile 100kHz arasındadır. Eğer statik voltaj yeterince yükselirse bu frekans 1MHz veya daha yukarısına da yükselebilir. Ancak yine de kullandığımız 2.4 GHz frekansının oldukça altındadır. Bu durumda Corona deşarjı radyo frekansımızı etkileyecek boyutta değildir, alıcılarımız bu gürültüyü kolaylıkla gözardı edebilirler. Ancak problem, olası bir yüksek enerji birikiminin frekansı ile alıcı veya FBl ünitemizin veya servolarımızın diğer elektronik parçalarının frekanslarının eşleşmesi olabilir.

Voltaj Test Yöntemi

Eğer helikopterinizdeki corona deşarjını görmek isterseniz ana ve kuyuk pallerini çıkararak tamamen karanlık bir ortamda çalıştırabilirsiniz. Işıkta ise kuyrukta oluşan statik yüklenmeyi temassız bir voltmetreyle ölçebilirsiniz.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Gevşek Kayış

Kuyruk rotoru kayış üzerine oldukça yüklenir ve esnetir. Kayışın diğer yanı ise gevşer ve boom'un iç yüzeyine çarpar. Bu problem özellikle agresif kuyruk hareketlerinde görülür. Eğer kayış çok gevşekse oluşacak statik yük daha da büyür.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


T-Rex 500

Trex 500 tanıtıldıktan kısa süre sonra çokça kırılan bir helikopter olarak ünlenmişti. Kuyruk çapının kayış ve makara sitemi için çok küçük olması bunun başlıca sebebiydi. Kayışın booma çarpması oldukça büyük statik yüklenmeye yol açmaktaydı. Sonuçta oluşan atlamalar ve corona deşarjı helikopterin oldukça dengesiz olmasına ve sonunda da sert kırımlara neden oluyordu. Align hızlı bir biçimde bir tork tüp upgrade'i çıkardı. Ayrıca kayış materyalini de değiştirdi. Zamanında forumlarda bu konuda oldukça fazla başlık bulunuyordu, ancak son dönemde yapılan yeniliklerle helikopterden oldukça memnunlar.

Statik Yüklenmeyi Azaltma Yöntemleri:

- Kayışı Yağlama

Heli pilotlarının yapabileceği en önemli iyileştirmelerden biri kayışı yağlamaktır. İyi yağlanmış bir kayış Triboelektrik etkiyi sıfırlar. Gres ile gres arasında bir Triboelektrik etkileşim yoktur. Ayrıca yağlanmış bir kayış kuru bir kayıştan çok daha uzun süre sağlam kalır. Örneğin kuru bir kayış sıklıkla makaranın duvarlarına tırmanmaya çalışır ve yıpranır. Kuru silikon yağlar hem toz tutmamakta, hem de etrafa sıçramamaktadır. Ayrıca dişlilerin yağlanması da hem statik yüklenme açısından, hem de ses açısından iyi sonuç verir.

Ancak bazı yağların (örneğin WD-40) kayış, makara ve plastik materyaller üzerinde kötü etkileri olabilir. Petrol türevi yağlar genellikle sorun olur. Silikon tabanlı yağlar bu konuda en iyisidir. Ayrıca sprey tipi yağlayıcılar kullanılacaksa itici gaz içeriği de zararlı olabilir, dikkat etmek gerekir.

- Heliyi Topraklama (Anti-statik kablo)

Takip eden resim Triboelektrik etkinin oluştuğu yerleri göstermektedir. Karbonfiber bir frame gösterilen kablolamanın hemen hemen tamamını zaten yerine getirmektedir.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


En önemli bağlantı boom ile frame arasındakidir. Boom'un plastik parçalar arasına sıkıştırıldığı durumlarda karbon frame ile arasına bir vida atılması gerekmektedir. Aynı şekilde helikopterimiz tork tüplü dahi olsa bu bağlantıya özen gösterilmelidir.

"

Yazının orijinali:



:saygilar:
 
Antistatik Kablolama Uygulamaları ve Önemi

Rasim aynen mevzu gerçekten kritikte olabiliyor, olmaya da biliyor, ben de PİXHAWK PX4 ile yaşadım bu antistatik elektrik meselesini, sonuçta 7-8 cm. lik bir kablo işi çözdü, bazı üniteler etkileniyor işte ve bu arada geçmiş olsun. :)
 
Ara ara duyduğumuz ama pek üzerinde durmadan es geçtiğimiz oldukça önemli bir detayı bizlerle paylaştığın ve tecrübeni aktardığın için teşekkür ederiz Rasim, emeğine sağlık :thumbup: :bravo:

Senin de dediğin gibi özellikle KAYIŞLI + Plastik Gövdeli modeller için çok kritik. Ama yine de bir Goblin sahibi olarak her ne kadar iletken olan karbon gövdeli kayışlı bir modelim olsa da, ara arada da olsa kontrol edilmesinde fayda var. Akşama bir göz atayım bakalım durum nedir :D


Levent Uygun' Alıntı:
Rasim aynen mevzu gerçekten kritikte olabiliyor, olmaya da biliyor, ben de PİXHAWK PX4 ile yaşadım bu antistatik elektrik meselesini, sonuçta 7-8 cm. lik bir kablo işi çözdü, bazı üniteler etkileniyor işte ve bu arada geçmiş olsun. :)
Aynen dediğin gibi abi. Birisi bunları yapmadan sorunsuz 2 yıl uçabilirken aynı modeli alan başka birisi daha ilk uçuşunda sıkıntı yaşabiliyor (HF yorumlardan atıntıdır :) )
 
İlerde kayışlı bir modelimiz olursa dikkat etmemiz gereken bir unsur, emek verip bizlerle paylaştığın için teşekkürler kardeşim :bravo: :saygilar:

Anlamadığım bir nokta kayış sürekli döndüğünden kendince elektriksel bir yük oluşturuyor ve modeldeki elektrik enerjisiyle bir parazit oluşturarak kesintiye mi uğratıyor :-\
yaptığımız kablolama ile modelin en ucundan (kuyruktan) motora kadar olan her yere eşit elektriklenme olmasını mı sağlıyoruz.?

Bunu bir kafamda oturtabilirsem anlayabileceğim inşallah :saygilar:
 
Antistatik Kablolama Uygulamaları ve Önemi

Paylaşım için teşekkürler Rasim, uygulamasıyla birlikte bu konuda bilgi sahibi olduk sayende. :bravo: :RCKolik:

Benim gibi plastik frame'i ve belt drive aktarmayı seven bir modelci için bu konuya dikkat etmemek, özen göstermemek hiç mantıklı olmaz. Uygulaması basit fakat faydası büyük bir uygulama diye düşünüyorum. :thumbup:
 
Antistatik Kablolama Uygulamaları ve Önemi

Teşşekürler abi. Biliyosun benim kds de logo modellerine çok benziyor tasarım olarak. Ufak detaylar hariç nerdeyse aynı.
Ama frame carbon.
Skıntı yaşarmıyım die düşünüyorum . Yaklaşık 150 uçuş oldu ama şimdilik bi Skıntı yaşanmadı.

Bu elektiriklenmeyi nasıl ölçüyoruz abi onu anlamadım. ?
 
Antistatik Kablolama Uygulamaları ve Önemi

Kayışa temas eden bir metalden (kuyruktaki idler pulley olabilir), motor mounta kadar iletken bir yol inşa ediyoruz. Kimi şemalarda escnin negatif kutbuna şeklinde gösterimler de var.

Olayın elektriksel altyapısını net bilmiyorum. Kayış dönerken elektrostatik olarak yükleniyor. Modelin diğer ekipmanları veya metal yüzeyleri ile gerilim farkı oluşuyor. Bir noktadan sonra, havanın nem oranı da yüksekse elektriksel atlamalar oluyor ve bu elektronik ekipmanlarda çalışma düzensizliklerine, kesilmelere sebebiyet veriyor. Detay bilgisi olanlar paylaşırlarsa sevinirim.

Kuyruk kayışına temas eden makaradan motor mounta kadar ölçümü videoda var.
 
Antistatik Kablolama Uygulamaları ve Önemi

Türker Akgün' Alıntı:
Paylaşım için teşekkürler Rasim, uygulamasıyla birlikte bu konuda bilgi sahibi olduk sayende. :bravo: :RCKolik:

Benim gibi plastik frame'i ve belt drive aktarmayı seven bir modelci için bu konuya dikkat etmemek, özen göstermemek hiç mantıklı olmaz. Uygulaması basit fakat faydası büyük bir uygulama diye düşünüyorum. :thumbup:
Türkerim zaten öyle bir modelin var, belki hatırlarsın sen de :laugh: ;D LOGO 690 :D Bu arada hazır hatırlamışken, onu da artık bir havalandırsak mı ne dersin :islik: :hoppa:

Rasim Öztürk' Alıntı:
Kayışa temas eden bir metalden (kuyruktaki idler pulley olabilir), motor mounta kadar iletken bir yol inşa ediyoruz. Kimi şemalarda escnin negatif kutbuna şeklinde gösterimler de var.

..... Detay bilgisi olanlar paylaşırlarsa sevinirim.
İşin teorik kısmını ben de çok merak ediyorum :rolleyes: Ama yıllardır bu konuyu nedense okuyup araştırmak hiç gelmedi içimden :laugh: Bir anlatan olsa çok makbule geçecek valla :RCKolik:
 
Bu güzel konu için teşekkürler, Rasim gerçekten faydalı olacak, statik elektrik oluşturmaya gelirsek bende hem merak ediyorum hemde küçük bir tahminde de bulunayim belki doğrudur, kuyruk Pal lerinin havaya surtunmesiyle oluştuğunu düşünüyorum.
 
Antistatik Kablolama Uygulamaları ve Önemi

Paylaşım için teşekkürler, emeğine sağlık. Montaj bekleyen Logo 500 modelim için çok yararlı bir konu. :thumbup:
 
Antistatik Kablolama Uygulamaları ve Önemi

Kışım kazaklarımızı çıkardığımızda çıt çıt vücudumuza atlayan elektiriğin aynısı galiba bu elektirik.
Tahminimce üniteye atlama yaptığında sinyal bozukluğuna sebep oluyor.
 
Antistatik Kablolama Uygulamaları ve Önemi

Elektrik mühendisi olan arkadaşlar daha iyi bilirler bu konuları ama zamanında eski büyük bilgisayar sistemleri var iken çok çekmiştik bu statik elektrik meselesinden, okul dan aklımda kalanlar şöyle. Statik elektrik, malum iki farklı cismin bir birine sürtünmesi ile oluşur. Bizim kayışlı modellerde kuyruktaki şaftın içinde çalıştığı rulmanlar, kuyruk pallerinin hava ile sürtünmesi, kayışın hava ile sürtünmesi sonucu oluşuyor haliyle, bizim yaptığımız kablolama da aslında modelin metal yüzeylerini birbirine bağlayarak, bu metal yüzeyleri genişletmek ki bu da aslında metal yüzey genişlemesinden faydalanarak, metal malzemenin elektrik direnci plastik vs. malzemelere göre çok daha düşük olduğu için metalleri birleştirmek ile malzemenin kapasitif değerini yükseltmek ve elektriksel boşalma gerilimini azaltmak gibi düşünülebilir, yani aslında yok olmuyor. Şimdi bu metal yüzey genişlemesi uçuş süreleri çok uzun olmadığı için genelde yeterli oluyor, yani ekstra dan bir topraklama yapma ihtiyacı hissetmiyoruz. Eğer bu uçuş süreleri çok daha uzun olsa idi ve bu durumdan etkilenen elektronikler de varsa işin içinde, mutlaka topraklama gerekecekti, ki bunu da pilin eksi kutbuna bir bağlantı yapmak ile çözecektik. :)
 
Mehmet Kucuksari' Alıntı:
Türkerim zaten öyle bir modelin var, belki hatırlarsın sen de :laugh: ;D LOGO 690 :D Bu arada hazır hatırlamışken, onu da artık bir havalandırsak mı ne dersin :islik: :hoppa:
İşin teorik kısmını ben de çok merak ediyorum :rolleyes: Ama yıllardır bu konuyu nedense okuyup araştırmak hiç gelmedi içimden :laugh: Bir anlatan olsa çok makbule geçecek valla :RCKolik:

Türker'in Logo zaten ona ait olduğunu bilmiyor henüz :D Uçurmadı ki daha.. :D Ama onun anti-statik sağlam, sorun yok ;)

Konu hakkında çok güzel bir yazı buldum. Şu anda zamanım yok, ama bu akşam çevirip 3. mesaja ekleyeceğim Mehmet abi. Arada kendime yer açmak için de baya mesaj kaydırdım :D