Arkadaşlar çoğunuzun bildiği gibi "Flybarless sistemler" benim çok ilgimi çekiyor.Günümüzün gelişen teknolojisinde helikopter model sektörüde yavaş yavaş artık Flybarless sistemlere doğru kaymaya başladı.
Her geçen gün yeni sistemler çıkıyor ve bunları ayarlamak için uğraş veriyoruz bazen oluyor bazende çok tıkandığımız noktalar oluyor.Kullanacağımız ekipmanlardan bahsetmek istiyorum.
Flybarless sistem olarak "FUTABA CGY 750 FLYBARLESS sistem" ve kumanda olarak "FUTABA T14 SG". Bu sistemleri ve konfigürasyonu Trex 600 ve Trex 700 de uyguladım.Kısaca basit olarak genel bir bir bilgi olması açısından sizlere bahsedeceğim.
Öncelikle henüz bakmadı iseniz, şu konulara bir göz atmanızı tavsiye ederiz :
Flybarlı (FB) ile Flybarless (FBL) Heli arasındaki Temel Farklar / Benzerlikler
FBL- Fylarless Helikopterlerde Kumanda ve Elektronik Ayar / Setup Konu Indeksi
Özellikle daha önceden FUTABA CGY 750'nin sistem ayarlarını ve yapılandırmalarını yaparken kumanda üzerinden gainler ve flybarless ayarları ile ilgili müdahale etme şansımız çok değildi, sadece kuyruk gyrosundaki gain ile kumanda üzerinden ayar yapma şansımız var idi ancak FUTABA yine biz fanatiklerini utandırmadı ve bizlerin kullanımına sunmuş olduğu sistemin kumanda üzerinden AİLERON, ELEVATÖR VE KUYRUK gainlerininde ayarlanması imkanını verdi.
Kumanda olarak yukarıda bahsettiğim gibi FUTABA T14 SG kullanıyoruz. Kumandamızın boş bir kanalını seçiyoruz bunu özellikle yapıyoruzki daha önce yaptığımız ayarlar ile yada atadığımız switchler helikopterimizde istemediğimiz bir durum yaratmasın.
1-) Boş bir kanal seçtikten sonra kumandamızın ayar bölümünden LİNKAGE MENÜ kısmına girip HELİCOPTER olarak seçerek Swash tipinide H-1 olarak seçerek devam ediyoruz.
2-) Bundan sonraki adımımız yine LINKAGE menünün içinde yer alan REVERSE özellikleri.Burada dikkat edeceğimiz nokta bu menünün içindeki AILE,PITC ve ELEV seçeneklerine kesinlikle müdahale etmiyoruz.Bu menüdeki REVERSE özelliğini sadece gaz servomuz ve kuyruk servomuz için kullanacağız.Eğer bir terslik var ise REVERSE yapıp kontrolde ettikten sonra yolumuza devam ediyoruz.
Kontrol amaçlı helikopterimizin kuyruğunu kafa solda kuyruk solda olacak şekilde tutup kendimizden uzaklaştırdığımız zaman kuyruk şaftının üzerindeki tail shaft assembly parçası bize doğru hareket etmeli eğer tersi ise zaten artık hepimiz ne yapacağımızı biliyoruz.
Bu gaz servosu içinde geçerli baktık kendi kendine IDLE UP durumunda takılıyor
hemen ona da sakin ol demekte fayda var. Kendi kafasına göre davranmasın, biz ihtiyacımız olduğu zaman ona oralarda gezinmesi için ayar zaten yapacağız
Buradaki ayarları bitirdikten sonra kumandamız içindeki menülerin içindeki ayrı bir bölüm olan MODEL MENÜ olan kısmına kumandanın sol tarafındaki cursor'a tıklayarak giriyoruz.
FUTABA ilk başta biraz yabancılık çektiğimiz ancak daha sonradan alıştığınızda çok çabuk menülere ve ayarlara ulaşmanızı sağlayan bir düğme yapmış.Gayet kullanışlı ve hızlı menüler arasında gezinmek için.
3-) MODEL MENÜ bölümüne hoşgeldiniz. Burada gyro ayarlarımızı ve bilimum ihtiyacımız olacak diğer gelişmiş ayarlara bakacağız.Ben ilk başta çok ürkmüştüm ya yanlış yaparsam diye ancak korkulacak birşey yok Deneyerek öğreniyorsunuz tabi helikopterimizin elektrikli olmamasıda bu konuda biraz bize avantaj sağlıyor. Elektrikli modellerde daha çok hassasiyet gösterilmesinde fayda var birden alıp başını gitmesin.
Gyromuzun ayarlarını buradan yapacağız kısmen özellikle GYRO menüsünün içinden gyromusu aktif hale getiriyoruz. Bunun içinde menünün içindeki EDIT seçeneği NORMAL'de duracak ve RUDDER,AIL ve ELE gainlerini buradan kontrol edeceğiz. Sizlerinde bildiği gibi gainler belli bir sayısal değerin altında RATE modda çalışmaya başlıyor eğerki 0 ın üzerine çıkarsanız ve helikopterinizin sağlıklı olarak uçması için gerekli olan gainleri ona sistem sayesinde sağlarsanız herşey çok kolaylaşıyor.
ELEVATÖR GAİNİ ve AILERON GAİNİ için ben %50 yi tercih ediyorum.RUDDER GAİNİ içinse %80 bu tamamen sizin ayarlarınızla ve helikopterinle ilgili bunu deneyerek daha iyi bulacaksınız. İlk önce Rate modda helikopterinizi kontrol ettikten sonra daha sonra AVCS MODA alabilirsiniz. SW seçeneğini ise değişik uçuş karakterlerine göre Gyro Gain değerleri için kullanacağız hepimizin seçtiği tuşlar kendimize göre farklılık yaratabilir ben C seçeneğini kullandım farklı gain değerleri girip kolayca değiştirebiliyorsunuz.Farklı gain değerlerinide Menünün içindeki RATE-UP seçeneğinden giriyorsunuz sıfırın altında gyromuz NORMAL MODE olarak çalışıyor gain değerini sıfırın üzerinde ayarladığınız zaman ise AVCS MODE da çalışmaya başlıyor.
Ayar yaparken dikkat edeceğimiz noktalardan birtaneside NORMAL MODE a alıp bütün ayarlarımızı burada yapmak daha sonra AVCS MODE a alarak kuyruğumuzun kaçmadığı ya da titremediği değerleri uygun Gain'i deneyerek bularak kuyruk için ayarlarımızı tamamlamak. CGY 750 nin kitapçığında verilen değerlere her ne kadar uymaya çalışsamda benim emektar Trex 600 abi ben bu değerler ile uçmam uçacak varsada gelsin dedi bir türlü yemedi.Kitapçıkta 600 Size için %60 ve %90
4-) Kuyruk ile olan işimizi bitirdikten sonra MODEL MENÜ içinde yer alan GOVERNOR sekmesine giriyoruz.Governor'ı NORMAL;IDLE1 ve IDLE UP2 kafa devirleri ile beraber kombine olarak kullanacağız bunun için kumandamızın içinden bunu kolaylıkla bir tuşa atıyoruz ve uçuş karakterimize göre bunu kumanda kendisi otomatikman seçecek IDLE UP tuşunu aktif ettiğinizde kumandanın içinden ayarladığımız ve CGY 750 ünitesinin içinde bulunan GOVERNOR ile bağlantılı olarak kendi kendine çalışacak, burada sadece dikkat etmemiz gereken ünite üzerindende ayarlayabiliriz elimizdeki kumandadanda (FUTABA T14 SG) GOVERNOR menüsünün içinde bulunan özelliklerden COND seçeneğini INH olarak belirleyip ünite üzerinden istemiş olduğumuz kafa devirlerini rakamsal olarak girmeniz. Sıkıldığınızı hisseder gibiyim kalkın dolaşın biraz arkadaşlar gidin içecek birşeyler alın ne bileyim herkezin tarzı farklı biraz ara verebiliriz
5-) Sıkılanlar tekrar hoşgeldiniz sıkılmadan burada bekleyenlerde sizede sabırlar dileyerek tekrar ayarlarımıza dönüyoruz. Artık kumandamızdan ayrılıp CGY 750 nin kontrol paneli ile tanışma vakti geldi.Alıcımız üzerindeki bağlantılarında vede kontrol panelimiz üzerindeki bağlantılarında doğru yapıldığını kabul ederek sizi Futaba CGY 750 nin yanar dönerli ayarlarına davet ediyorum hayırlı vede uğurlu olsun.
6-) Helikopterimizin ayarlarını yapmak için pilimizi açıp Helimize güç veriyoruz.Kontrol panelinin üzerindeki ışıklar yanmaya başlıyor ve karşımıza takla atan bir helikopter logosu çıkıyor iyi bir başlangıç ayarlar doğru yapıldığı sürece bizim helikopterde bunları rahatça yapacakBu animasyon sonlandıktan sonra ekranın üzerinde ELE N , AIL N ve RUD N yazılarını göreceğiz karşılarındada bazı sayısal değerler gözlemleyeceğiz.Aileron, Elevatör yada Rudder yazılarının karşısındaki N harfi görürsek bu NORMAL MODDA olduğumuz A harfinide görürsek o an için helimizin AVCS MODE a ayarlı olduğunu anlıyoruz.Karşısındaki değerler ise o an için yaptığımız ayarlara göre gain yüzdelerini gösteriyor.Korkacak birşey yok herşey normal kontrolümüz altında karışık gelmesin kendinizi rahat bırakın gevşeyin ayarlanmayacak FLYBARLESS ünitesi daha piyasaya sunulmadı
7-) Yavaş yavaş kontrol panelinin minik tuşları ile haşır neşir olmanın zamanı geldi.Ekranın sağ alt köşesinde bulunan DATA (+) ya basıyoruz ayar menüsüne giriyoruz.Öncelikle SWASH SET'ten başlamakta fayda var (+) ya basıyoruz SWASH SET'in içindeyiz sol tarafta bulunan MODE tuşuna basarak BASİC menüsünün içine giriyoruz yurtdışında çoğu kişi ADVANCE MENÜ yüde kullanmasına karşın biz oralarda fazla dolaşmayacağız ne olur ne olaz sakat işler
SWASH TYP
Swashplate'imizin çalışma tipini seçeceğimiz menüdeyiz ben bu sistemi Trex 600 ümde kullanacağım için H3-120 yi seçiyorum istersen seçme başka tarafta çalışmıyor
SERVO TYP
Helikopterimizde kullandığımız Cyclic servolarının tipini seçmemize olanak sağlayan bir özelliği günümüzde hepimiz digital servolar kullandığımız için vede benim helikopterimdede DS 610 servolar olduğu için 1520 yi seçtim tabi Analog servo kullanan arkadaşlarımızıda unutmamışlar onlarda 760 ı işaretleyip yollarına devam edebilirler.
HELİ SİZE
Artık ne kullanıyorsanız boyutunu az çok biliyorsunuzTabi önemli olan boyutu değil işlevi derler kocaman kocaman helikopterleri olup uçuramayan ama minicik helikopterler ilede aklımızı başımızdan alan arkadaşlarımızda yok değil bunlar konumuzun dışında olduğu için önümde bir Trex 600 olduğu için 600 seçeneğini tıklayıp devam ediyorum.
FLT MODE
Bu özellikte sizin uçuş stilinizi belirlemeniz için koyulmuş 1 den 5 e kadar değişik uçuş karakteristiği bahşetmiş Futaba Amca bize siz buna tamamen kendiniz karar vereceksiniz 1 başlangıç 5 ise profesyonel ben 3.seçtim
AIL.REV/ELE.REV/PIT.REV
Helikopterimizin ayarlarını yaparken mutlaka Swashplate'in yere paralel olarak hareket etmesi gerektiğini zaten hepimiz az çok biliyoruz bilmeyen varsada hemen dursun ilk önce bunu çözsün sakın kimse kızmasın bilmemek ayıp değil öğrenmemek ayıp Hani hatırlıyormusunuz kumandamızda size REVERSE menüsünde AIL,ELE ve PIT e kesinlikle dokunmayın sonradan kontrol panelinden yapacağız demiştim hatırladığınızı duyar gibiyim işte şimdi tam oradasınız artık buradan devam edeceğiz.Kumandamızdan (+) pitch verdiğimiz zaman doğal olarak Swashplate'imiz yukarıya doğru çıkarak bize uçuş esnasında gerekli olan açıları vermek zorunda eğer bunda bir terslik varsa hemen REVERSE yapıyoruz, aynı şekilde Aileron stickinide sağ tarafa çektiğimiz zaman helikopterimizin Swashplate'i sağa doğru yatmalı ki bundada istediğiniz hareketi gözlemleyemediniz ise hemen onuda REVERSE yapmakta fayda var burada çok fazla detaya lüzum yok baktınız herşey yerli yerinde çalışıyor aynen buradan çıkıyoruz.
AIL.Ntr/ELE.Ntr/PIT.Ntr Mekanik ayarları yaparken Swashplate leveler kullanmanızın faydalarını burada göreceksiniz buradaki ayarları yaparken bir bakmışsınızki çok fazla uğraşmak zorunda kalmamışsınız herşey yolunda.Kumandamızın üzerinden Subtrim menüsünü kullanmadan bütün ayarları buradan yapıyoruz.
AIL.Rate/ELE.Rate/PIT.Rate
Pal açılarımız ayarlamak için kullanılan menünün içindeyiz kumandamızda bulunan SWASH AFR menüsünün bütün işlemlerini buradan yapmamıza olanak sağlıyor benim kumandam kontrol panelini doğrudan kumanda edemediği için bende CGY 750 nin kontrol paneli üzerinden bunları yapacağım, fakat ihtiyarcımız olan nedir tabiki Pitch Gauge ben özellikle digital olanını kullanıyorum.Helikopterimizdeki Pitch açılarını ve Cyclik açılarını bu menünün içinden artık istediğimiz şekilde ayarlıyoruz ve buradaki işimizide bitiriyoruz.Bu ayarların haricinde başka ayarlarda var ama biz onlara dokunmadan geçeceğiz fazla mal göz çıkarmaz deselerde fazla ayar adamı bayar deyip ilk başladığımız yere dönmek için MODE (+) tuşuna basarak SWASH Set BASİC kısmına gelerek buradaki bütün ayarlarımızı sonlandırıyoruz.Geriye dönüp baktığımızda bayağı bir yol katettiğimizi söyleyebilirim.Tabi benim bu uzun yazımdan ve anlatımımdan sıkılmadığınızı varsayarak
DATA (+) tuşuna basarak bundan sonraki ayarlarımızdaki menü olan AIL.Gyro menüsüne geliyoruz ve MODE (+) tuşuna basıp menünün tam ortasına yerleşiyoruz.Öncelikle burada yapmamız gereken MODE(+) tuşuna basarak WRK MODE'a gelip Aileron gyromuzu AVCS moda alıyoruz neden böyle yapıyoruz dediğinizi duyar gibiyim bunun sebebi Helikopterimiz bize havada uçuş esnasında doğru düzeltmeleri sağlayabiliyormu onu göreceğiz içimiz rahatlayacakSonra içimizi rahatlattıktan sonra merak etmeyin tekrar normal moda alacağız.AVCS MOD'a aldıktan sonra
AIL.Dir
Helikopterimizi yavaşça tutup sağa doğru yatırıyoruz nazik tutun lütfen bazılarınız kazma sapı tuttuğunu görür gibiyim nazik olun bir bayanın elini tutar gibi Yatır sağa bak Swashplate'e ne yaptı sola yatıyorsa herşey yolunda sağa yatıyorsa problem var hemen REVERSE seçeneğini seçmeniz lazım yoksa ilk kalkışta aynen o sizi yatırırBunuda MODE(+) tuşuyla diğer bir bölüm olan Gain bölümüne girerek yapacağız.
Bütün bu ayarları yaptıktan sonra helikopterimizin ayarlarını WRK.Mode'dan NORMAL Moda alıp dikkatlice hovera davet ediyorum sizi ellerinizin terlediğini hisseder gibiyim kontrol sizde heyecanlanmayın kendinizden emin olun mekanik bir hata yok ise ve burada anlatılanları harfiyen uyguladıysanız güzel bir hover olacak sizin içinBaktınız helikopterde hafifte olsa biraz sağa kaçma eğilimi var problem değil ipler bizim elimizde kumandadan sağ stickin altında bulunan Aileron trimini sola doğru bir sefer tıklayın yetmedimi yine tıklayın yetmiyormu tıklamaya devam ama bu kadarda tıklanmazki kesin mekanik bir hata yapmışsın dön geri ayarlarını kontrol et Herşey yolunda ise süper emeklerim sonuna kadar helal olsun size diyerek devam ediyoruz.Aynı şeyler Elevatör içinde geçerlidir arkadaşlar herşey yolunda ise gerekli trim ayarlarımız bittikten sonra helikopterimizi indiriyoruz ve WRK Mode bölümü ile işimiz bitti AVCS Mode'a alabiliriz artık gönül rahatlığı ile, Futabanın kutusunun içinden çıkan kitapçığında 600 lük helikopterler için gain değerlerini %70 ila %90 arasında vermiş ben %75 e ayarladım ve gayette iyi oldu kanısındayım.Helikopteri tekrar havalandırdığım zaman ne bir titreme nede bir kaçma ile karşılaşmadım hatta abi yoruldun git köşedeki bakkaldan birşeyler al gel ben takılıyorum edasındaydı
9-) AIL.Gyro
Bir üstteki menüde yaptığım bütün uygulamaların hepsini buradada yapıyoruz sadece buradaki helikopterin havadaki düzeltmelerinin kontrolünü yaparken yani yine nazik bir bayanı tutar gibi öne arkaya yatırdığımız zaman Swashplate öne yatırıyorsak arkaya doğru yatmalı arkaya doğru eğiyorsakta öne doğru eğim göstermeli.Tango yapar gibi hissettim bir ara helikopter ile kendimi bir kendi etrafımda döndürmediğim kaldı neyse baktınız buda normal süper aynı şeyleri yapın yine ben gaini 75 de tuttum sonuç yine aynı idi bakkala doğru gidebilirdim
10-) RUD.Gyro
Eveeeeeeet hepimizin korkulu rüyası kuyruk hemen telaş yapmayın Futaba yapacam demiş yapmış eeee o kadarda kuyruğunuz taş gibi olsun ama değilmiMenü inanılmaz basit gyro limit ayarları için iki seçenek vermiş Tail Pitch Assembly kuyruk milinin üzerinde iki tarafada gyro limitlerini belirlemek için gidip gelirken iki farklı seçenek vermiş kumandadan ilk önce A seçeneğindeyken servonuzu yormayacak ve değmeyecek şekilde yavaş yavaş rudder sticki ile bir tarafa çekiyorsunuz baktınız herşey iyi kasan yok yine bu sefer B seçeneği ile ikinci tarafada uygulamayı yaptıktan sonra burada işiniz bitiyor ben Rudder gaini içinde kitaba uyamadım malesef kurtarmadı %45 de karar kıldım kuyruk taş gibiydi Kesinlikle Pitch Pump'larda abi zorlama parça kırarsın edası ile hiç kuyruğu kaçırtmadı helal olsun diyorum
11-) GOVERNOR MENÜ
RPM Set
Kumandamızdan hatırlarsanız kafa turu hızları için kumanda üzerinden bir tuşa atamıştım ve bırakmıştım işte şimdi buradaki menüden uçuş karakteristiğimize göre kafa turlarımızı belirleyip ayarlayacağız.Switch en alt konumda iken düşük bir kafa devri kullanıyoruz idi bunu normal uçuş kafa turu olarak belirliyoruz onun bir üstündeki bölüm ise 1.kafa turu ve en üsttekinide 2.kafa turuna ayarlayacağız.Biz bu switchimizi kapatıp açtığımız zaman RPM set in karşısındaki değerler 1-2-3 olarak değişecektir.Birincide SPORT uçuş ile alakalı olarak 1650 devir switchi en altta ortada 1.Kafa turunda 1850 rpm de en üstte 2.kafa turunda 1950 Rpm olarak ayarladım bu tamamen sizin elinizde olan birşey seçenek size kalmış tabi çok uçuk kafa turları girmeyeceğinizi varsayıyorum.
[
u]Gear.Rt[/u]
Governorun sağlıklı çalışabilmesi için gerekli olan bir değerdir bu değeri kolaylık olması açısından buraya yazıyorum Trex 600 için Drive gear ratio:8.5:1:4.5(E:M:T) bunu kullanacaksınız.Helikopterimizde bulunan dişlilerin birbirine oranı ile alakalı bir değer yani sonuçta teknik bir konu fazla kurcalamayın ne istiyorsa girin gerisini o hallediyor
SERVO Typ.
Gaz servomuzdaki Pulse değerini soruyor hemen DS 620 kullandığım için 1520 yi yapıştırdım oraya
STİCK.SW
Bu menünün işlevi ise gaz stickimizin hangi değerde devreye girip governorumuzun aktif olacağına karar veren bir özellik genellikle governorlarda gaz sticki %30 pozisyona ayarlandığı için bende öyle yapmakta fayda gördüm Amerikayı birdaha keşfetmenin alemi yok.Tamamda ayarı nasıl yapılıyor uzatma dediğinizi duyar gibiyim kızmayın arkadaşlar gaz stickini %30 a alın ve DATA (-) tuşuna basın olduda bitti Maşallah iyi uçar İnşallah
ON/OFF.Sw
Governorumuzu herhangi bir Switchten aktif veya devre dışı bırakmamızı sağlar zaten biz bunu zaten ayarlamıştık ve seçtiğimiz bir switc ile SPORT,IDLE 1 ve IDLE 2 olarak herşeyi ayarlamıştık, ne gerek var şimdi ikinci bir işçi çalıştırmaya sonra karışıklık olur atlayın geçsin.
B/FS.Set
Çoğumuzun kumandasında Fail Safe özelliği zaten var olmayanlar için güzel ama benim kumandadan zaten ben ayarları yapmıştım havada kumanda ile bağlantı giderse gaz stickini rolantiye düşürüyor ve helinin alıp başını gitmesini yada full gazda kalıp Allah ne oldu buna full gazda üzerime geliyor nasıl kaçacağım derdinden kurtarıyor.Canını seven kaçsın böyle bir durumda.Sonuç olarak buradan dokunmuyoruz ben kumandadan ayarladım öyle bir durum olursa full throttle olsa bile hemen otomatikmen aşağıya çekiyor ve stabil diyemeyeceğim ama kendini daha az paralar hiç olmaz ise
LİMİT Set.
Bu sekmenin içine girdiğimiz zaman IDLE UP yanıp sönmeye başlıyor gazı kontrol ettiğimiz Throttle Stickimizi en aşağıya alıp DATA(-) ye basıyoruz ve kontrol paneli üzerinde HİGH yazısını gördüğümüz zaman sticki en üste çekiyoruz ve yine aynı şekilde DATA(-) tuşuna bastıktan sonra WRITE yazısını gördüğünüz zaman işte SENİ BANA YAZMIŞLAR şarkısını söyleyerek işimizi bitiriyoruz zaten bundan sonraki bölümde bunun çalışıp çalışmadığını kontrol etme imkanımızda var.Herşey düşünülmüş
Eveeeeeeetttttt Basit olarak ayarlar bunlardan ibaret ammada basitmiş demeyin beterin beteri var ADVANCE Menüde neler olduğunu bilmek bile istemiyorum. AIL,ELE, ve GYRO menülerini kontrol ederek WRK Mode olanları NORMAL'e çevirerek helikopterimi kaldırdım daha öncede belirttiğim gibi trim vermedim bile hepsi mekanik ayarlarda uyuzluk derecesinde uğraştığım için trim bile istemedi daha sonrada yine helikopteri indirdim ve AVCS Mode'a alıp gainlerini ayarladım ve işlemleri bitirdim.Arkadaşlar size söyleyebileceklerim bu kadar sizleri bu kadar uzun yazarak ve anlatarak sıktıysam kusuruma bakmayın bu yazının ve ayarların uzaması sadece benim suçum değildir bunda FUTABA'nında payı vardır
Her geçen gün yeni sistemler çıkıyor ve bunları ayarlamak için uğraş veriyoruz bazen oluyor bazende çok tıkandığımız noktalar oluyor.Kullanacağımız ekipmanlardan bahsetmek istiyorum.
Flybarless sistem olarak "FUTABA CGY 750 FLYBARLESS sistem" ve kumanda olarak "FUTABA T14 SG". Bu sistemleri ve konfigürasyonu Trex 600 ve Trex 700 de uyguladım.Kısaca basit olarak genel bir bir bilgi olması açısından sizlere bahsedeceğim.
Öncelikle henüz bakmadı iseniz, şu konulara bir göz atmanızı tavsiye ederiz :
Flybarlı (FB) ile Flybarless (FBL) Heli arasındaki Temel Farklar / Benzerlikler
Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
FBL- Fylarless Helikopterlerde Kumanda ve Elektronik Ayar / Setup Konu Indeksi
Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Özellikle daha önceden FUTABA CGY 750'nin sistem ayarlarını ve yapılandırmalarını yaparken kumanda üzerinden gainler ve flybarless ayarları ile ilgili müdahale etme şansımız çok değildi, sadece kuyruk gyrosundaki gain ile kumanda üzerinden ayar yapma şansımız var idi ancak FUTABA yine biz fanatiklerini utandırmadı ve bizlerin kullanımına sunmuş olduğu sistemin kumanda üzerinden AİLERON, ELEVATÖR VE KUYRUK gainlerininde ayarlanması imkanını verdi.
Kumanda olarak yukarıda bahsettiğim gibi FUTABA T14 SG kullanıyoruz. Kumandamızın boş bir kanalını seçiyoruz bunu özellikle yapıyoruzki daha önce yaptığımız ayarlar ile yada atadığımız switchler helikopterimizde istemediğimiz bir durum yaratmasın.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
1-) Boş bir kanal seçtikten sonra kumandamızın ayar bölümünden LİNKAGE MENÜ kısmına girip HELİCOPTER olarak seçerek Swash tipinide H-1 olarak seçerek devam ediyoruz.
2-) Bundan sonraki adımımız yine LINKAGE menünün içinde yer alan REVERSE özellikleri.Burada dikkat edeceğimiz nokta bu menünün içindeki AILE,PITC ve ELEV seçeneklerine kesinlikle müdahale etmiyoruz.Bu menüdeki REVERSE özelliğini sadece gaz servomuz ve kuyruk servomuz için kullanacağız.Eğer bir terslik var ise REVERSE yapıp kontrolde ettikten sonra yolumuza devam ediyoruz.
Kontrol amaçlı helikopterimizin kuyruğunu kafa solda kuyruk solda olacak şekilde tutup kendimizden uzaklaştırdığımız zaman kuyruk şaftının üzerindeki tail shaft assembly parçası bize doğru hareket etmeli eğer tersi ise zaten artık hepimiz ne yapacağımızı biliyoruz.
Bu gaz servosu içinde geçerli baktık kendi kendine IDLE UP durumunda takılıyor
hemen ona da sakin ol demekte fayda var. Kendi kafasına göre davranmasın, biz ihtiyacımız olduğu zaman ona oralarda gezinmesi için ayar zaten yapacağız Buradaki ayarları bitirdikten sonra kumandamız içindeki menülerin içindeki ayrı bir bölüm olan MODEL MENÜ olan kısmına kumandanın sol tarafındaki cursor'a tıklayarak giriyoruz.
FUTABA ilk başta biraz yabancılık çektiğimiz ancak daha sonradan alıştığınızda çok çabuk menülere ve ayarlara ulaşmanızı sağlayan bir düğme yapmış.Gayet kullanışlı ve hızlı menüler arasında gezinmek için.
3-) MODEL MENÜ bölümüne hoşgeldiniz. Burada gyro ayarlarımızı ve bilimum ihtiyacımız olacak diğer gelişmiş ayarlara bakacağız.Ben ilk başta çok ürkmüştüm ya yanlış yaparsam diye ancak korkulacak birşey yok
Deneyerek öğreniyorsunuz tabi helikopterimizin elektrikli olmamasıda bu konuda biraz bize avantaj sağlıyor. Elektrikli modellerde daha çok hassasiyet gösterilmesinde fayda var birden alıp başını gitmesin.Gyromuzun ayarlarını buradan yapacağız kısmen özellikle GYRO menüsünün içinden gyromusu aktif hale getiriyoruz. Bunun içinde menünün içindeki EDIT seçeneği NORMAL'de duracak ve RUDDER,AIL ve ELE gainlerini buradan kontrol edeceğiz. Sizlerinde bildiği gibi gainler belli bir sayısal değerin altında RATE modda çalışmaya başlıyor eğerki 0 ın üzerine çıkarsanız ve helikopterinizin sağlıklı olarak uçması için gerekli olan gainleri ona sistem sayesinde sağlarsanız herşey çok kolaylaşıyor.
ELEVATÖR GAİNİ ve AILERON GAİNİ için ben %50 yi tercih ediyorum.RUDDER GAİNİ içinse %80 bu tamamen sizin ayarlarınızla ve helikopterinle ilgili bunu deneyerek daha iyi bulacaksınız. İlk önce Rate modda helikopterinizi kontrol ettikten sonra daha sonra AVCS MODA alabilirsiniz. SW seçeneğini ise değişik uçuş karakterlerine göre Gyro Gain değerleri için kullanacağız hepimizin seçtiği tuşlar kendimize göre farklılık yaratabilir ben C seçeneğini kullandım farklı gain değerleri girip kolayca değiştirebiliyorsunuz.Farklı gain değerlerinide Menünün içindeki RATE-UP seçeneğinden giriyorsunuz sıfırın altında gyromuz NORMAL MODE olarak çalışıyor gain değerini sıfırın üzerinde ayarladığınız zaman ise AVCS MODE da çalışmaya başlıyor.
Ayar yaparken dikkat edeceğimiz noktalardan birtaneside NORMAL MODE a alıp bütün ayarlarımızı burada yapmak daha sonra AVCS MODE a alarak kuyruğumuzun kaçmadığı ya da titremediği değerleri uygun Gain'i deneyerek bularak kuyruk için ayarlarımızı tamamlamak. CGY 750 nin kitapçığında verilen değerlere her ne kadar uymaya çalışsamda benim emektar Trex 600 abi ben bu değerler ile uçmam uçacak varsada gelsin dedi bir türlü yemedi.Kitapçıkta 600 Size için %60 ve %90
4-) Kuyruk ile olan işimizi bitirdikten sonra MODEL MENÜ içinde yer alan GOVERNOR sekmesine giriyoruz.
Governor'ı NORMAL;IDLE1 ve IDLE UP2 kafa devirleri ile beraber kombine olarak kullanacağız bunun için kumandamızın içinden bunu kolaylıkla bir tuşa atıyoruz ve uçuş karakterimize göre bunu kumanda kendisi otomatikman seçecek IDLE UP tuşunu aktif ettiğinizde kumandanın içinden ayarladığımız ve CGY 750 ünitesinin içinde bulunan GOVERNOR ile bağlantılı olarak kendi kendine çalışacak, burada sadece dikkat etmemiz gereken ünite üzerindende ayarlayabiliriz elimizdeki kumandadanda (FUTABA T14 SG) GOVERNOR menüsünün içinde bulunan özelliklerden COND seçeneğini INH olarak belirleyip ünite üzerinden istemiş olduğumuz kafa devirlerini rakamsal olarak girmeniz. Sıkıldığınızı hisseder gibiyim kalkın dolaşın biraz arkadaşlar gidin içecek birşeyler alın ne bileyim herkezin tarzı farklı biraz ara verebiliriz 5-) Sıkılanlar tekrar hoşgeldiniz sıkılmadan burada bekleyenlerde sizede sabırlar dileyerek tekrar ayarlarımıza dönüyoruz. Artık kumandamızdan ayrılıp CGY 750 nin kontrol paneli ile tanışma vakti geldi.Alıcımız üzerindeki bağlantılarında vede kontrol panelimiz üzerindeki bağlantılarında doğru yapıldığını kabul ederek sizi Futaba CGY 750 nin yanar dönerli ayarlarına davet ediyorum hayırlı vede uğurlu olsun.
6-) Helikopterimizin ayarlarını yapmak için pilimizi açıp Helimize güç veriyoruz.Kontrol panelinin üzerindeki ışıklar yanmaya başlıyor ve karşımıza takla atan bir helikopter logosu çıkıyor iyi bir başlangıç ayarlar doğru yapıldığı sürece bizim helikopterde bunları rahatça yapacakBu animasyon sonlandıktan sonra ekranın üzerinde ELE N , AIL N ve RUD N yazılarını göreceğiz karşılarındada bazı sayısal değerler gözlemleyeceğiz.Aileron, Elevatör yada Rudder yazılarının karşısındaki N harfi görürsek bu NORMAL MODDA olduğumuz A harfinide görürsek o an için helimizin AVCS MODE a ayarlı olduğunu anlıyoruz.Karşısındaki değerler ise o an için yaptığımız ayarlara göre gain yüzdelerini gösteriyor.Korkacak birşey yok herşey normal kontrolümüz altında karışık gelmesin kendinizi rahat bırakın gevşeyin ayarlanmayacak FLYBARLESS ünitesi daha piyasaya sunulmadı
7-) Yavaş yavaş kontrol panelinin minik tuşları ile haşır neşir olmanın zamanı geldi.Ekranın sağ alt köşesinde bulunan DATA (+) ya basıyoruz ayar menüsüne giriyoruz.Öncelikle SWASH SET'ten başlamakta fayda var (+) ya basıyoruz SWASH SET'in içindeyiz sol tarafta bulunan MODE tuşuna basarak BASİC menüsünün içine giriyoruz yurtdışında çoğu kişi ADVANCE MENÜ yüde kullanmasına karşın biz oralarda fazla dolaşmayacağız ne olur ne olaz sakat işler
SWASH TYP
Swashplate'imizin çalışma tipini seçeceğimiz menüdeyiz ben bu sistemi Trex 600 ümde kullanacağım için H3-120 yi seçiyorum istersen seçme başka tarafta çalışmıyor
SERVO TYP
Helikopterimizde kullandığımız Cyclic servolarının tipini seçmemize olanak sağlayan bir özelliği günümüzde hepimiz digital servolar kullandığımız için vede benim helikopterimdede DS 610 servolar olduğu için 1520 yi seçtim tabi Analog servo kullanan arkadaşlarımızıda unutmamışlar onlarda 760 ı işaretleyip yollarına devam edebilirler.
HELİ SİZE
Artık ne kullanıyorsanız boyutunu az çok biliyorsunuzTabi önemli olan boyutu değil işlevi derler
kocaman kocaman helikopterleri olup uçuramayan ama minicik helikopterler ilede aklımızı başımızdan alan arkadaşlarımızda yok değil bunlar konumuzun dışında olduğu için önümde bir Trex 600 olduğu için 600 seçeneğini tıklayıp devam ediyorum.FLT MODE
Bu özellikte sizin uçuş stilinizi belirlemeniz için koyulmuş 1 den 5 e kadar değişik uçuş karakteristiği bahşetmiş Futaba Amca bize siz buna tamamen kendiniz karar vereceksiniz 1 başlangıç 5 ise profesyonel ben 3.seçtim
AIL.REV/ELE.REV/PIT.REV
Helikopterimizin ayarlarını yaparken mutlaka Swashplate'in yere paralel olarak hareket etmesi gerektiğini zaten hepimiz az çok biliyoruz bilmeyen varsada hemen dursun ilk önce bunu çözsün sakın kimse kızmasın bilmemek ayıp değil öğrenmemek ayıp Hani hatırlıyormusunuz kumandamızda size REVERSE menüsünde AIL,ELE ve PIT e kesinlikle dokunmayın sonradan kontrol panelinden yapacağız demiştim hatırladığınızı duyar gibiyim işte şimdi tam oradasınız artık buradan devam edeceğiz.Kumandamızdan (+) pitch verdiğimiz zaman doğal olarak Swashplate'imiz yukarıya doğru çıkarak bize uçuş esnasında gerekli olan açıları vermek zorunda eğer bunda bir terslik varsa hemen REVERSE yapıyoruz, aynı şekilde Aileron stickinide sağ tarafa çektiğimiz zaman helikopterimizin Swashplate'i sağa doğru yatmalı ki bundada istediğiniz hareketi gözlemleyemediniz ise hemen onuda REVERSE yapmakta fayda var burada çok fazla detaya lüzum yok baktınız herşey yerli yerinde çalışıyor aynen buradan çıkıyoruz.
AIL.Ntr/ELE.Ntr/PIT.Ntr Mekanik ayarları yaparken Swashplate leveler kullanmanızın faydalarını burada göreceksiniz buradaki ayarları yaparken bir bakmışsınızki çok fazla uğraşmak zorunda kalmamışsınız herşey yolunda.Kumandamızın üzerinden Subtrim menüsünü kullanmadan bütün ayarları buradan yapıyoruz.
AIL.Rate/ELE.Rate/PIT.Rate
Pal açılarımız ayarlamak için kullanılan menünün içindeyiz kumandamızda bulunan SWASH AFR menüsünün bütün işlemlerini buradan yapmamıza olanak sağlıyor benim kumandam kontrol panelini doğrudan kumanda edemediği için bende CGY 750 nin kontrol paneli üzerinden bunları yapacağım, fakat ihtiyarcımız olan nedir tabiki Pitch Gauge ben özellikle digital olanını kullanıyorum.Helikopterimizdeki Pitch açılarını ve Cyclik açılarını bu menünün içinden artık istediğimiz şekilde ayarlıyoruz ve buradaki işimizide bitiriyoruz.Bu ayarların haricinde başka ayarlarda var ama biz onlara dokunmadan geçeceğiz fazla mal göz çıkarmaz deselerde fazla ayar adamı bayar deyip ilk başladığımız yere dönmek için MODE (+) tuşuna basarak SWASH Set BASİC kısmına gelerek buradaki bütün ayarlarımızı sonlandırıyoruz.Geriye dönüp baktığımızda bayağı bir yol katettiğimizi söyleyebilirim.Tabi benim bu uzun yazımdan ve anlatımımdan sıkılmadığınızı varsayarak
DATA (+) tuşuna basarak bundan sonraki ayarlarımızdaki menü olan AIL.Gyro menüsüne geliyoruz ve MODE (+) tuşuna basıp menünün tam ortasına yerleşiyoruz.Öncelikle burada yapmamız gereken MODE(+) tuşuna basarak WRK MODE'a gelip Aileron gyromuzu AVCS moda alıyoruz neden böyle yapıyoruz dediğinizi duyar gibiyim bunun sebebi Helikopterimiz bize havada uçuş esnasında doğru düzeltmeleri sağlayabiliyormu onu göreceğiz içimiz rahatlayacakSonra içimizi rahatlattıktan sonra merak etmeyin tekrar normal moda alacağız.AVCS MOD'a aldıktan sonraAIL.Dir
Helikopterimizi yavaşça tutup sağa doğru yatırıyoruz nazik tutun lütfen bazılarınız kazma sapı tuttuğunu görür gibiyim nazik olun bir bayanın elini tutar gibi
Yatır sağa bak Swashplate'e ne yaptı sola yatıyorsa herşey yolunda sağa yatıyorsa problem var hemen REVERSE seçeneğini seçmeniz lazım yoksa ilk kalkışta aynen o sizi yatırırBunuda MODE(+) tuşuyla diğer bir bölüm olan Gain bölümüne girerek yapacağız.Bütün bu ayarları yaptıktan sonra helikopterimizin ayarlarını WRK.Mode'dan NORMAL Moda alıp dikkatlice hovera davet ediyorum sizi ellerinizin terlediğini hisseder gibiyim kontrol sizde heyecanlanmayın kendinizden emin olun mekanik bir hata yok ise ve burada anlatılanları harfiyen uyguladıysanız güzel bir hover olacak sizin içinBaktınız helikopterde hafifte olsa biraz sağa kaçma eğilimi var problem değil ipler bizim elimizde kumandadan sağ stickin altında bulunan Aileron trimini sola doğru bir sefer tıklayın yetmedimi yine tıklayın yetmiyormu tıklamaya devam ama bu kadarda tıklanmazki kesin mekanik bir hata yapmışsın dön geri ayarlarını kontrol et Herşey yolunda ise süper emeklerim sonuna kadar helal olsun size diyerek devam ediyoruz.Aynı şeyler Elevatör içinde geçerlidir arkadaşlar herşey yolunda ise gerekli trim ayarlarımız bittikten sonra helikopterimizi indiriyoruz ve WRK Mode bölümü ile işimiz bitti AVCS Mode'a alabiliriz artık gönül rahatlığı ile, Futabanın kutusunun içinden çıkan kitapçığında 600 lük helikopterler için gain değerlerini %70 ila %90 arasında vermiş ben %75 e ayarladım ve gayette iyi oldu kanısındayım.Helikopteri tekrar havalandırdığım zaman ne bir titreme nede bir kaçma ile karşılaşmadım hatta abi yoruldun git köşedeki bakkaldan birşeyler al gel ben takılıyorum edasındaydı
9-) AIL.Gyro
Bir üstteki menüde yaptığım bütün uygulamaların hepsini buradada yapıyoruz sadece buradaki helikopterin havadaki düzeltmelerinin kontrolünü yaparken yani yine nazik bir bayanı tutar gibi öne arkaya yatırdığımız zaman Swashplate öne yatırıyorsak arkaya doğru yatmalı arkaya doğru eğiyorsakta öne doğru eğim göstermeli.Tango yapar gibi hissettim bir ara helikopter ile kendimi bir kendi etrafımda döndürmediğim kaldı neyse baktınız buda normal süper aynı şeyleri yapın yine ben gaini 75 de tuttum sonuç yine aynı idi bakkala doğru gidebilirdim
10-) RUD.Gyro
Eveeeeeeet hepimizin korkulu rüyası kuyruk hemen telaş yapmayın Futaba yapacam demiş yapmış eeee o kadarda kuyruğunuz taş gibi olsun ama değilmiMenü inanılmaz basit gyro limit ayarları için iki seçenek vermiş Tail Pitch Assembly kuyruk milinin üzerinde iki tarafada gyro limitlerini belirlemek için gidip gelirken iki farklı seçenek vermiş kumandadan ilk önce A seçeneğindeyken servonuzu yormayacak ve değmeyecek şekilde yavaş yavaş rudder sticki ile bir tarafa çekiyorsunuz baktınız herşey iyi kasan yok yine bu sefer B seçeneği ile ikinci tarafada uygulamayı yaptıktan sonra burada işiniz bitiyor ben Rudder gaini içinde kitaba uyamadım malesef kurtarmadı %45 de karar kıldım kuyruk taş gibiydi Kesinlikle Pitch Pump'larda abi zorlama parça kırarsın edası ile hiç kuyruğu kaçırtmadı helal olsun diyorum
11-) GOVERNOR MENÜ
RPM Set
Kumandamızdan hatırlarsanız kafa turu hızları için kumanda üzerinden bir tuşa atamıştım ve bırakmıştım işte şimdi buradaki menüden uçuş karakteristiğimize göre kafa turlarımızı belirleyip ayarlayacağız.Switch en alt konumda iken düşük bir kafa devri kullanıyoruz idi bunu normal uçuş kafa turu olarak belirliyoruz onun bir üstündeki bölüm ise 1.kafa turu ve en üsttekinide 2.kafa turuna ayarlayacağız.Biz bu switchimizi kapatıp açtığımız zaman RPM set in karşısındaki değerler 1-2-3 olarak değişecektir.Birincide SPORT uçuş ile alakalı olarak 1650 devir switchi en altta ortada 1.Kafa turunda 1850 rpm de en üstte 2.kafa turunda 1950 Rpm olarak ayarladım bu tamamen sizin elinizde olan birşey seçenek size kalmış tabi çok uçuk kafa turları girmeyeceğinizi varsayıyorum.
[
u]Gear.Rt[/u]
Governorun sağlıklı çalışabilmesi için gerekli olan bir değerdir bu değeri kolaylık olması açısından buraya yazıyorum Trex 600 için Drive gear ratio:8.5:1:4.5(E:M:T) bunu kullanacaksınız.Helikopterimizde bulunan dişlilerin birbirine oranı ile alakalı bir değer yani sonuçta teknik bir konu fazla kurcalamayın ne istiyorsa girin gerisini o hallediyor
SERVO Typ.
Gaz servomuzdaki Pulse değerini soruyor hemen DS 620 kullandığım için 1520 yi yapıştırdım oraya
STİCK.SW
Bu menünün işlevi ise gaz stickimizin hangi değerde devreye girip governorumuzun aktif olacağına karar veren bir özellik genellikle governorlarda gaz sticki %30 pozisyona ayarlandığı için bende öyle yapmakta fayda gördüm Amerikayı birdaha keşfetmenin alemi yok.Tamamda ayarı nasıl yapılıyor uzatma dediğinizi duyar gibiyim kızmayın arkadaşlar gaz stickini %30 a alın ve DATA (-) tuşuna basın olduda bitti Maşallah iyi uçar İnşallah
ON/OFF.Sw
Governorumuzu herhangi bir Switchten aktif veya devre dışı bırakmamızı sağlar zaten biz bunu zaten ayarlamıştık ve seçtiğimiz bir switc ile SPORT,IDLE 1 ve IDLE 2 olarak herşeyi ayarlamıştık, ne gerek var şimdi ikinci bir işçi çalıştırmaya sonra karışıklık olur atlayın geçsin.
B/FS.Set
Çoğumuzun kumandasında Fail Safe özelliği zaten var olmayanlar için güzel ama benim kumandadan zaten ben ayarları yapmıştım havada kumanda ile bağlantı giderse gaz stickini rolantiye düşürüyor ve helinin alıp başını gitmesini yada full gazda kalıp Allah ne oldu buna full gazda üzerime geliyor nasıl kaçacağım derdinden kurtarıyor.Canını seven kaçsın böyle bir durumda.Sonuç olarak buradan dokunmuyoruz ben kumandadan ayarladım öyle bir durum olursa full throttle olsa bile hemen otomatikmen aşağıya çekiyor ve stabil diyemeyeceğim ama kendini daha az paralar hiç olmaz ise
LİMİT Set.
Bu sekmenin içine girdiğimiz zaman IDLE UP yanıp sönmeye başlıyor gazı kontrol ettiğimiz Throttle Stickimizi en aşağıya alıp DATA(-) ye basıyoruz ve kontrol paneli üzerinde HİGH yazısını gördüğümüz zaman sticki en üste çekiyoruz ve yine aynı şekilde DATA(-) tuşuna bastıktan sonra WRITE yazısını gördüğünüz zaman işte SENİ BANA YAZMIŞLAR şarkısını söyleyerek işimizi bitiriyoruz zaten bundan sonraki bölümde bunun çalışıp çalışmadığını kontrol etme imkanımızda var.Herşey düşünülmüş
Eveeeeeeetttttt Basit olarak ayarlar bunlardan ibaret ammada basitmiş demeyin beterin beteri var ADVANCE Menüde neler olduğunu bilmek bile istemiyorum. AIL,ELE, ve GYRO menülerini kontrol ederek WRK Mode olanları NORMAL'e çevirerek helikopterimi kaldırdım daha öncede belirttiğim gibi trim vermedim bile hepsi mekanik ayarlarda uyuzluk derecesinde uğraştığım için trim bile istemedi daha sonrada yine helikopteri indirdim ve AVCS Mode'a alıp gainlerini ayarladım ve işlemleri bitirdim.Arkadaşlar size söyleyebileceklerim bu kadar sizleri bu kadar uzun yazarak ve anlatarak sıktıysam kusuruma bakmayın bu yazının ve ayarların uzaması sadece benim suçum değildir bunda FUTABA'nında payı vardır
Özellikle yeni ürünlerin sıkı takibi konusu ne yazık ki ülkemizde gerçekten ihtiyacını hissettiğimiz önemli bir husus.
