Jet Motorlarındaki yangın riski

Mehmet Kucuksari

Administrator
Katılım
4 Eki 2012
Mesajlar
36,420
Tepkime puanı
43,399
Yaş
51
Konum
Kocaeli
İlgi Alanı
Heli
Anladığım kadarıyla jet motorlarında en büyük tehlike yangın ve özellikle ilk ateşleme sırasında bu risk oldukça yüksek. Sordum ise hatırlayamadım bunun nedeni neydi Evren hocam ?
 
  • Beğen
Tepkiler: Emre Kaman
Anladığım kadarıyla jet motorlarında en büyük tehlike yangın ve özellikle ilk ateşleme sırasında bu risk oldukça yüksek. Sordum ise hatırlayamadım bunun nedeni neydi Evren hocam ?

Bu mevzunun geçtiğini hiç hatırlamıyorum. Evet yangın ciddi bir risk ve çok basit bir şekilde söndürülebilecekken doğru müdahele edilmezse çok kolay kontrolden çıkıp ciddi zarar verme potansiyeli olan bir risk. Hayatında bir kez bile gerçek bir yangınla karşılaşmış olanlar çok iyi anlayacaktır ne demeye çalıştığımı... O yüzden yangın riskinin yüksek olduğu bu motor/modellerin kullanımında insanların hiçbir tedbir almadan, yangın söndürücü bile bulundurmadan motor çalıştırdıklarına şahit oldukça hayretler içerisinde kalıyorum...

Bugünün teknolojisinde motorların çalıştırma sekansları tamamen bilgisayar kontrollü ve otomatik olduğu için artık yangın riskleri iyice azalmış durumda ama hala olan bir risk. Genellikle de ilk çalıştırma sırasında daha doğrusu "wet start" dedikleri ıslak çalışma sırasında oluşuyor. Bu da bir sebeple motorun içinde yada egzos konisinde, egzost tüpünde vs bir sebeple yakıt birikmiş olması, ve çalıştırma sırasında ulaşılan sıcaklıklarla bu yakıtın alev almasından kaynaklı oluyor. Özellikle bir çalıştırma teşebbüsü başarısız olursa bir sonraki çalıştırmada ciddi bir risk var demektir. Çünkü başarısız girişim sırasında yanmayan yakıtın motorun içinde yada modelin içinde biryerlerde olma ihtimali vardır, oksijen zaten havada mevcut, geriye kalan tek bileşen ısı oluyor ki bu da bir sonraki çalıştırma teşebbüsü ile sağlanabilir ve yangın başlayabilir. bu yangına hava alıklarından püskürtülen CO2 yada Halon gazı müdahalele edildiğinde kolaylıkla da sönüyor. Hatta portatif hava üfleyiciler ile hava girişlerinden yüksek hızlı hava vererek de bu yangını söndürmek mümkün olabiliyor da ben söndürücüyü tercih ederim, daha garanti hissettiriyor :)

buna ilave olarak eğer türbin yada egzost borusu bir şekilde yerinden çıkarsa, oynarsa vs egzost gazları normalde temas etmemesi gereken ve yanıcı olan bir maddeyle temas ederse (dahtadan bir model buna örnek verilebilir :) ) o zaman da yangın çıkma durumu da olabiliyor. O yüzden hem türbinin hem de soba borusunun doğru ve sağlam bir şekilde monte edilmesi de önemli, zira bu tür yangın, hele hele model havadayken başlarsa, tüm modelin çöp olmasına yol açabilecek, çok kolay söndürülemeyecek bir yangın olur. Bunun için de "fire eater" (ateş yutan) denilen ürünler var(dı). Bunlar ince uzun plastik tüpler içerisinde özel bir gaz (tam olarak ne olduğunu şu an hatırlamıyorum). Bu tüpleri model içine yerleştiriyorsunuz, herhangi bir yangın halinde artan sıcaklıkla tüp eriyor ve gaz açığa çıkıyor, ve bu gaz yanan yüzeylerin oksijenle temasını kesip yangının sönmesini sağlıyor. bir süredir bunları piyasada göremedim, görebilirsem alıp modele koymayı düşünebilriim, bir nevi sigorta gibi çalışıyorlar :)