Köpük kesmek için sıcak tel kesim aletleri yapımı

Katılım
30 Kas 2014
Mesajlar
4,656
Tepkime puanı
20,075
Yaş
47
Konum
Wallingford / İngiltere
İlgi Alanı
Uçak
Bu konuyu hareketlendirme vakti geldi sonunda :)

Serimizin ilk parçası olarak “Lost Foam” yöntemiyle yapılacak bir “depo” ekledim.

Öncelikle, nedir bu “Lost foam” yöntemi ona değinelim. Bu yöntem en basit haliyle, strafor tarzı bir köpükten şekillendirilen bir nesnenin üzerinin cam elyafı kumaş ve epoksi ile kaplanması, epoksi tamamen kürlendikten sonra da aseton veya benzeri bir çözücüyle içerdeki köpüğün eritilerek “kaybedilmesi” ve geriye sadece camelyafı kabuğun kalmasıdır. Tabi cam elyafı yerine karbon veya kevlar veya bunların herhangi bir kombinasyonu kullanılabilir.

Bu yöntemin en büyük avantajı kalıp maliyetinin neredeyse sıfır olmasıdır, zira aslında ortada kalıp da yoktur :) bu aynı zamanda dezavantajdır, zira aynı parçadan bir tane daha üretmek için yeni bir köpük model yapılması gerekir. Eğer parça nispeten basit bir geometrik şekle sahipse yeniden yapmak kolaydır ama karmaşık şekiller için epey emek gerekebilir. O yüzden çoğunlukla tekli üretimlerde tercih edilen bir yöntemdir bu.

Ben bu yöntemle buradaki bir arkadaşın (Salim) uçağı için duman yakıtı deposu (smoke tank) yapacağım.

Salim benim Panther için yaptığım özel tasarım/imalat konpozit yakıt depomu görünce bunun br benzerini kendi uçağı için, ama ana yakıt tankı yerine duman yakıtı taşımak için yapıp yapamayacağımızı sormuştu. Modeli inceleyince epey zorlu bir iş olacağını farkettim ve anında kabul ettim ???

Model daha önce Panther konusunda tamirat/boyama işlerini anlattığım revenge modeli, epey dar gövdeli bir model ve bu depoyu koyabileceğimiz tek yer türbinin altında kalan hacim. Salim yaklaşık 500-600 ml lik bir kapasitenin yeteceğini söylemişti, model içinden de çeşitli ölçüler alıp Fusion 360 ile oraya sığabilecek ve en azından 600ml hacim verebilecek alternatif depo tasarımları yaptım, bunlar içinden birisini seçtik ve prototip olarak 3D yazıcımla bastım, uçak içine sokma, yerleştirme, geri sökme vs gibi gereklilikleri denedik, sorunlu noktaları da giderince tasarım kesinleşmiş oldu. Nihai tasarım şöyle birşey olmuştu:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Tabi bu depoyu tasarlamak başka bişey üretmek ayrı bir şey. Önce panterin deposu gibi 3D yazıcıda basılmış kalıplarla üretmeyi düşündüm ama deponun şekli (ya da şekilsizliği diyelim :) ) nedeniyle epey bol parçalı bir kalıp gerektirecekti bu yöntem. Salim’de aynı uçaktan iki tane olduğu için belki birden fazla depo gerekebilir diye düşünüyordum ama bunu sorduğumda sadece tek bir depoya ihtiyacı olduğunu söyleyince aklıma “lost foam” yöntemini kullanmak geldi. O aralarda köpük kesmek için iyi bir tel olan ni-cr (nikel-krom alaşımı bir tel) sipariş etmiştim ama sonrasında işler fazla yoğunlaşınca ve uçuş sezonunun da sonuna gelinince bu iş beklemeye alındı, taa ki bu sabaha kadar :)

Bu sabah artık bu işi aradan çıkartmam lazım diyerekten çalışmaya başladım. İlk iş elimdeki köpüklerden uygun boyutta bir blok bulmak oldu:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu köpüğü kesebilmek için gerekli techizatı da yapmam gerekliydi. Keseceğim parça nispeten küçük bir nesne olduğu için 25-30 cm lik bir “bow” yani yay yapmam yeterli olur dedim. Eimdeki tel kalınlıkları için de hesap yaptığımda bu uzunluktaki teli 7.2 V luk nimh pil ile yeterli sıcaklığa çıkartabileceğimi gördüm. Kesme yayını neyle yapsam diye atolyede bakınırken gözüme 6x12.5 mm lik ıhlamur çıta çarptı. Bu çıta fazla yamulmuş olduğu için uçaklarda kullanamazdım, haliyle boya karıştırmak için kullanmak gibi bir görev verilmişti kendisine ? ve görünen oydü ki yeni vazifesi de köpük kesmek olacaktı :)

Bu çıtayı bir tane uzun ana çubuk, iki tane de uçlardaki çubuklar olacak şekilde üç parçaya ayırdım, kısa çubukları ana çubuğun iki ucuna 3mm lik civata somunlarla mafsalladım. Bu birleşimin serbestçe dönebilmesi gerekli, çünkü kısa çubukların uçlarına tutturulan kesme teli ısınınca genleşiyor ve boyu uzuyor, telin gerginliğini korumak için de kısa çubukların öbür ucuna ip ve yay kullanarak bir gergi sistemi eklenmiş durumda. Bu yay her daim gerili olacak şekilde ayarlanıyor ki kesme telindeki sıcaklık değişimlerinde telin gerginliğini sabit tutabilsin. Bunun sağlanması için kısa kollar da ana kol üzerinde dönebilir bir halde olmalı.

Küçük krokodillerle de kesme telini pile bağlamak için gerkeli kablolamayı hallettim (bir de konektör ve anahtar eklesem iyi olurdu da üşendim :) )

Sonuçta elde ettiğimiz alet şöyle birşey:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu alet 7.2 voltluk araba pili ile beslenecek:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu alet köpüğe nihai şeklini verecek ama elimdeki köpük tam anlamıyla bir dikdörtgen prizması halinde değildi ve kenarları da çok iyi durumda değildi. Bu haldeyken yapacağım kesim sonucunda elde edeceğim parçanın da çarpık ve kötü olması riski vardı, haliyle öncelikle bloğun kenarlarını düzleyecek ve birbirlerine dik hale getirecek bir düzeneğe daha ihtiyacım vardı. Bu amaçla düz bir plaka üzerinde kesme telini tam dikey tutacak bir kol sistemini nasıl yaparım diye düşünürken aklıma birdenbire proxxon dekupaj testeresi geldi. Bu testerede halihazırda düz bir zemin ve tam dikey konumda bir bağlantı noktası vardı (testere bıçağının bağlantı noktaları) hemen testereyi dolaptan çıkardım ve testere bıçağını söküp alt ve üst bağlantı noktaları arasındaki elektriksel devrenin kapalı olup olmadığını kontrol ettim. Neyse ki proxxon testere gövdesinde plastik kullanmayı tercih etmiş, metal kol plastik gövdeye bağlanıyor bu sayede de devre açık kalıyor, yani bu iki nokta arasında kesme teli bağlayıp elektrik verdiğimde kısa devre sorunu olmayacak.

Kısa devre sorunu olmayacağını teyid edince yaklaşık 40cm lik bir tel kesip testerenin bıçak tutturma yuvalarından geçirip sıkıştırarak sabitledim. Testere bıçağının gerginliğini ayarlayan yay sistemi de kesme telinin sürekli gergin kalmasını sağlıyordu. Sonuçta yaklaşık 10 dakikada testereyi başka bir makina haline getirdim :)

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol



YÖNETİM tarafından açılan Konu Bilgilendirmesi
Bu konu YÖNETİM tarafından aşağıdaki mesaj taşınarak açılmıştır.

 
Moderatör tarafında düzenlendi:
Tüm aletler hazır olunca kesime başladım. İlk iş bloğun kenarlarını düzlemek ve birbirine dik hale getirmek:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Blok hazır olunca kesim şablonlarını blok üzerine iğneledim.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu şablonlar 3mm kavak kontraplaktan kesildiler ve aslında deponun ön ve yan kesitlerini temsil etmekteler. Önce bir taraf sonra da ona dik olan diğer eksen kesilerek depo nihai şekline kavuşturulacak. Bu aşamada biraz ileri dönük planlama yaparak önce hangi tarafın kesilmesi gerektiğine karar vermek gerekli.

Şablonların uçlarını (telin temas edeceği yerleri) mumlamakta fayda var, bu telin daha rahat kaymasını sağlar.

Ayrıca şablonların tamamen özdeş olması gerektiğini de eklemek lazım. Ben iki levha kontraplağı birbirine tutturarak kestim ve sonra hala birbirlerine tutturulmuş halde kenarlarını hafifçe zımparalayıo düzelttim ki iki tane tamamen özdeş parça elde edebileyim.

Bir önceki mesajda anlattığım “yay” (bow, yani ok ve yaydaki yay manasında) kullanılarak ilk yüzeyi kestim:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Sonra bu şablonlar söküldü ve diğer iki yüze diğer şablonlar tutturulup iğnelendi ve kesildi:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Kesim sonrası prototip ve “kalıp” birarada:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


220 numara zımpara ile yüzeyleri hafifçe düzeltip köşeleri yuvarlattınca “kalıp” hazır hale geldi:
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bir sonraki aşama olarak bu “kalıp” cam elyafı ve epoksi ile kaplanacak ve kurumaya bırakılacak.
 
Eline sağlık , herzamanki gibi güzel bir anlatım.
Bu arada ben kesici tel bulmakta zorlanıyorum bazan ve eski elektrikli battaniyelerin içindeki direnç teli kılıfından ayırıyorum, 0.5 mm. den daha ince ama iki kat halinde ( matkap ile helezon yapıp )kullanıyorum. Fena sonuç vermiyor.
 
Yine şahane bir iş çıkarıyorsun @Özgür Evren Varol kardeşim, ellerine sağlık :thumbup:

Teşekkürler Adminim :) Buraya ilerde tel çapları, dirençleri, boyları, voltaj ve akım ilişkileri gibi detaylı bilgiler ekleyeceğim zaman içinde.

Eline sağlık , herzamanki gibi güzel bir anlatım.
Bu arada ben kesici tel bulmakta zorlanıyorum bazan ve eski elektrikli battaniyelerin içindeki direnç teli kılıfından ayırıyorum, 0.5 mm. den daha ince ama iki kat halinde ( matkap ile helezon yapıp )kullanıyorum. Fena sonuç vermiyor.

Teşekkürler,

Bizim gibi uçak kanadı vs kesmek için ideal tel çapı 0.3 ile 0.5 mm arasında. Tabi telin ulaşacağı sıcaklık da çok önemli. Bildiğim kadarıyla tüm direnç telleri benzer özelliklerde, önemli olan doğru çapta bulmak, biz zamanında "İstinye Tayyare Fabrikası"nda kullandığımız 4 eksen CNC köpük kesiminde ince gitar teli bile kullandık başarılı bir şekilde, ama açıkçası ni-cr tellerin performansı çok daha iyi. Şu aralar tercihim 26 ve 28 gauge (0.32 ve 0.4mm çaplı) teller oluyor. Uygulamama göre (tel boyu ve elimdeki voltaj) birisinden birisini seçiyorum.

İşin en temel püf noktası telin sıcaklığı ve hareket hızı, ideal koşullarda tel köpüğe temas etmemeli, etrafında yarattığı ısı alanıyla köpüğü eriterek ilerlemeli, bu sayede tel asla bel vermez ve hatlar her daim tertemiz çıkar, ama yapması söylemesinden çok daha zor olan bir iştir, epey bir deneme yanılma ister ve farklı köpük yoğunluklarında ayarlar da farklı olur :) Dahası uca doğru incelen kanatlarda telin iki ucunun çizgisel hızı farklı olacağı için her iki taraftaki erime bölgesi çapı da farklı olur, kesimden önce şablonların bunu hesaba katarak çizilmesi gerekir (kanadın dar ucundaki şablon olması gerekenden çok az daha büyük olmalıdır gibi).
 
Özgürcüm 15 yıldır faklı teller denedim. En son ucuz ve bol bulunan elektrikli battaniye rezinstanında karar kıldım.:D
Genelde kanat kesiminde kullandığımız için 60-70 cm. boy kesmesi için hazırlıyorduk. Boyut bu ölçülerde olunca telin iki ucu arasında ısı farkı oluşuyor. Telin ilerlemesini dengede tutmak dikkat istiyordu. Tavan spot transformatörü kullanıyorum. ( Altenatif akım 220/12 V) Son durumda tel boyu ile oynayarak sistemin giriş voltajı olan 220 V'u bir basit (standart ampullerin aydınlatma gücünü değiştiren) galiba trimpoth deniyor. onu deniyorum.
 
Dimmerlı ve lamba transformatorlu sistemleri biz de denedik ama malesef hiçbiri çok iyi sonuç vermedi, çoğu zaman uzun tellerde bunların voltaj ve/veya güçleri yetersiz kalıyor. En nihayetinde yüksek güçlü güç kaynakları kullanıp 110 cm ye kadar olan tellerle yüksek kaliteli kesimler yapabilir hale gelmiştik.

İlk fırsatta burada bir hesaplama paylaşacağım, tel direncine ve boyuna bağlı olarak gerekli besleme voltajı ve çekilen akımı hesaplamaya yarıyor. Hatta bu hesabı yapan web siteleri bile var, onları da paylaşırım.
 
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Resistans teli olarak internetten "direnç resistans teli" diye aratırsanız makara halinde istediğiniz çap krom nikel resistans telleri mevcuttur.
Bir de D3806 voltaj regülatörü (0-38V 0-6 amp) tavsiye ederim her şeye lazım oluyor. Bu Voltaj regülatörününden çıkış voltajı ile oynayarak tele istediğiniz ısıya getirebilirsiniz. Regülatör Banggood ta 97 TL, Tel 50m 35 TL. Bu arada telin uzunluğuna göre voltajı ayarlamak gerek. Ben benzetmek gibi olmasın dar ağacına benzer birşey yaptım, krokodil kablo ile küçük çapta kesimler için yukarı aşağı oynatınca da enerjiyi daha tasarruflu bir şekilde kullanabiliyorum.





Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
 
Son düzenleme:
Elinize sağlık güzel bir düzenek olmuş. tel ve regülatör için de kaynak verdiğiniz için teşekkürler, oradaki arkadaşlar için faydalı olacaktır.

Buarada, tel gerginliği için bir makara sistemi ile teli arkaya doğru uzatıp sutunun arkasında da ucuna bir ağırlık bağlamayı düşünebilrisiniz. Telin sıcaklığından bağımsız otomatik olarak sabit gerginlikte tutacak bir sistem olacaktır. Ya da daha basit olarak bir yay ekleyebilirsiniz, yay sabit gerginlik sağlamaz ama daha basittir ve tel ısındıkça oluşan boşluğu almak için yeterli olacaktır.

Bir de D3806 voltaj regülatörü (0-38V 0-6 amp) tavsiye ederim her şeye lazım oluyor. Bu Voltaj regülatörününden çıkış voltajı ile oynayarak tele istediğiniz ısıya getirebilirsiniz.
Bu arada telin uzunluğuna göre voltajı ayarlamak gerek.

İşte bu konu çok önemli, tel uzunluğu (ve farklı çaplar kullanmak imknaı varsa çapı) telin direncini belirler, tele (dirence) uygulanan gerilim (voltaj) da dırenç üzerinden geçen akımı belirler (Ohm kanununu hatırlayalım V=IxR ) Direnç üzerinde oluşacak olan ısı enerjisi de direncin değerinin, akımın ve zamanın bir fonksiyonudur. ( e=I^2 x R x T )

Bizim için köpüğü kesmekte kullandığım araç aslında bu ısıdır, yani istediğimiz şey köpüğü ideal şekilde kesecek ısı enerjisini üretebilmek. Elimizdeki telin sabit olduğunu düşünürsek (tek bir tip ve çapta telimiz var ve boyu da sabit diye varsayalım), ısıyı kontrol edebilmek için elimizde olan tek parametre gerilim olacaktır. Tel üzerindeki gerilimi arttırdıkça akım da artacak, ürettiğimiz ısı da artacak. Bu nedenle güç kaynağının gerilimin ayarlanabilir olması önemli ve işleri epey kolaylaştırıyor.

Eğer elimizdeki güç kaynağı sabit gerilimde ise o zaman ısı ve tel sıcaklığını ayarlamak için elimizdeki tek parametre telin direncinin değiştirilmesi olmakta. Bu da imkan varsa farklı tel çapları kullanmak veya telin uzunluğunu değiştirmek suretiyle yapılabilir. Buarada tel uzunluğunu değiştirmek illa fiziksel olarak telin uzunluğunu değiştirmek anlamına da gelmiyor, tele gerilim verdiğimiz kısmın uzunluğudur önemli olan, teli 1 m olarak bağlayıp voltajı 80 cm lik bir kısmına verirsek sadece o 80 cmlik kısımın direnci hesaba girecektir, yani tele elektrik verdiğimiz noktaların değişken olması ısıyı da ayarlama imkanı sağlayacaktır. Bunun uygulamasının örneğini yukarda hem benim testereden bozma makinamda hem de Ömer beyin düzeneğinde görebilirsiniz.

İstanbuldaki atolyemizde 4 eksen CNC köpük kesme makinamızda da iki kule arası mesafe yaklaşıl 120 cm idi, yani telin makinaya montaj uzunluğu 120cm idi. Keseceğimiz işin gerekliliğine göre tele bağladığımız krokodillerin konumlarını ayarlayarak telin ideal sıcaklıkta olmasını sağlıyorduk.

Uzun lafın kısası, eğer evde elde kesim yapacak şekilde bir alet yapmak istiyorsanız, keseceğiniz parçanın boyutuna göre yeni bir alet yapmak (benim gösterdiğim yay-bow tarzı şeyler) ya da uca doğru incelen kanatlar kesmek için bir ucu masaya sabitlenen tipte kesim düzenekleri yapmak isterseniz ayarlanabilir gerilimli bir güç kaynağı kullanmanız çok faydalı olacaktır. 0-36V luk bir güç kaynağı ile 10-15 cmlik mini kesicilerden 1m civarı ve hatta biraz daha uzun tel gerektiren düzenekler yapma esnekliğine sahip olursunuz.

Öte yandan, eğer niyetiniz 4 eksenli bir CNC düzeneği kurmak ise makinanın boyutları aşağı yukarı belli olacağından maksimum tel uzunluğunuz da belli olacaktır. Böyle bir durumda sabit gerilime sahip bir güç kaynağı kullanıp kesim yapılacak işe göre tel çapları ve gerilim uygulanan kısmın uzunluğunu değiştirerek o iş için ideal tel sıcaklıklarına ulaşmak mümkün olacaktır.



Hazır girdik konuya, devam edelim :)

Güç kaynağı seçimi için bir diğer önemli özellik güç olacaktır. Yukarıdaki tel boyu, çapı ve gerilimi seçimi sonucunda telin üzerinden belli bir akımın geçeceğini varsayıyoruz, sonuçta ısıyı oluşturan şeyin akım olduğunu unutmamak gerekli, eğer güç kaynağı hesaplanan akımı verebilecek güçte değilse o zaman hesaplamalar çöp olur (çoğu zaman güç kaynağıyla birlikte :) ) Bu nedenle, güç kaynağını seçmeden önce kafamızdaki sistemden ne kadar akım geçeceğini de bilmek gerekli.

Hesaplamalara gelelim

Bizim için kritik olan bilgi, elimizdeki telin çapına bağlı olarak direnci ve belli sıcaklıklara ulaşmak için üzerinden geçmesi gereken akım.

Bu konuda internette pek çok bilgi, hesaplama aracı vs var. Ben zamanında kendi excel tablomu hazırlamıştım (onu da bir ara güncelleyip burada paylaşabilirim)

Şimdilik şu aşağıdaki tabloyu kullanalım:

(Tablo sitesinden alıntıdır)

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu tabloda farklı çaptaki teller için ve farklı sıcaklıklar için gerekli olan akımlar listelenmiş durumda.

Bizim uygulamamız için, yani strafor kesmek için uygun sıcaklık aralığı 400-600 derece F, yani 205-315 derece C. Kısacası tablodaki sıcaklık değerlerinde ilk iki sütuna bakmamız gerekli.

TAblodaki tel çapları malesef imperyal ölçülerde, ama yine bizim uygulamalarımız geneli için uygun çaplar 0.3 mm ile 0.5 mm arasında, bunlar da tabloda 29 gauge ile 24 gauge arasındaki tellere denk geliyor (Dikkat, amerikan Gauge sisteminde sayı büyüdükçe tel çapı küçülür). Ben genellikle 26 gauge (0.4 mm) ve 28 gauge (0.32mm) tel kullanmayı tercih ediyorum. ama bahsettiğim aralıktaki, hatta bunların da dışındaki teller kullanılabilir, bu tamamen elinizdeki güç kaynağı ve kesmek istediğiniz objenin özelliklerine göre yapılacak bir seçimdir. Bizim tecrübemiz 4 eksenli CNC makina ile 15-30 dansite aralığındaki straforlardan kanat kesmek için 0.4 mm lik tel ile iyi sonuç aldığımızdı.

Tabloyu nasıl kullanacağımıza bir örnek verelim, diyelim ki 0.4 mm lik tel seçtik, yani 26 gauge, tablo bize bu telin 205 derece C sıcaklığa ulaşmak için 1,67A, 315 derece C ulaşmak için ise 2,14A akım geçmesi gerektiğini söylüyor.

Aynısını 0.5mm lik tel için yaparsak gerekli akımların 2.2 ve 2.9 A olduğunu görürüz. (ilk kritik bilgiye kavuştuk, tel çapı arttıkça gerekli akım da artıyor :) )

Şu aşamada köpüğümüzü kesmek için telimizi gerekli sıcaklık aralığına ulaştırmak için ihtiyaç duyacağımız akımı belirlemiş durumdayız. Henüz ortada telin boyu ile ilgili bir bilgi yok farkındaysanız, sonuçta telin boyunun değişmesi devreye seri olarak yeni dirençler bağlamak veya çıkarmak anlamına geliyor, ve bu dirençler seri bağlı oldukları için de akım değişmiyor. Ama o akımın geçebilmesi için gerekli olan gerilim (voltaj) değişmeli. İşte, farklı voltaj tam da bu aşamada devreye giriyor.

Ohm kanununu tekrar hatırlarsak,

V = I x R

Şu aşamada akımı yani I değerini biliyoruz, eğer R değerini de bilirsek bu akımın geçmesi için gerekli olan V değerini basitçe hesaplayabiliriz demektir.

R değerini nasıl bulabiliriz? Eğer elimizde güvenilir bir multimetre varsa, kullanmak istediğimiz telin direncini doğrudan ölçerek bulabiliriz. Ama ölçme şansımız yoksa (mesela teli ve güç kaynağını almadan önce makinamızı ve ekipmanımızı tasarlamak istiyorsak) o zaman standart verilerden yola çıkarak hesap yapabiliriz. Ni-Cr tellerin birim boyları için dirençleri üreticiler tarafından verilmiş durumda yine 0.4 mm lik teli örnek alırsak metre başına direncinin 8,76 ohm olduğunu bulabiliyoruz. (Tabi bu soğuk haldeki direnci, ısınınca direnç de bir miktar artıyor, bizim ulaşmak istediğimiz sıcaklıklarda %5 lik bir artış öngörmek güvenli tarafta bırakır bizi)

Şimdi bu değerleri kullanarak, 1 m lik bir tel ile kesim yapacağımızı varsayarsak gerekli voltaj 205 derece C için ;

V(205) = 1,67 A x 8,76 ohm = 14,62 V olarak bulunur, bu aralığımızdaki en düşük sıcaklık.

315 derece C için gerekli voltaj ise

V(315) = 2,14 A x 8,76 ohm = 18,75 V olarak hesaplanır.

Yani bu 1 metrelik 0,4 mm çaplı Ni-Cr teli kesme sıcaklıkları arasında tutabilmek için kabaca 15 V ile 19 V arasında bir gerilime ihtiyacımız var demektir. Tabi, tel ısınınca oluşan direnç artışını da dikkate alırsak bu voltajların da bir miktar artması gerekeceğini görebiliriz. Yukardaki formulasyon ile ve kullanacağınız telin birim boyuna denk gelen direnç değerini bularak istediğiniz düzenek için gerekli akım ve voltaj değerlerini hesaplayabilirsiniz. Veya halihazırda elinizde olan bir güç kaynağını kullanmak istiyorsanız eğer, o güç kaynağı ile ve kesmek istediğiniz nesnenin boyutlarını dikkate alarak uygun bir tel çapını da yine bu hesaplamalar ile belirleyebilirsiniz.

Yukarıda bahsettiğimiz gibi voltajı ayarlanabilir bir güç kaynağına sahip olmanın ne kadar avantajlı olduğunu bu hesaplama sonucunda görüyoruz. Köpüğü 205 derece ile 315 derece arasında biryerlerde kesebiliriz, ama tam olarak nerede? Bu ancak deneme yanılmayla belirlenebilir ve bir yandan telin kesim sırasında köpüğün içinde ilerleme hızına da bağlı olacaktır. Aynı köpük aynı tel ve aynı gerilim farklı ilerleme hızlarında farklı kalite/başarı ile kesilebilir. Elinizde ayarlanabilir gerilimli bir güç kaynağı varsa teli farklı voltajlarla besleyip sizin için uygun ilerleme hızı için en uygun voltaj/sıcaklık ayarını bulabilirsiniz.

Öte yandan, eğer sabit voltajlı bir güç kaynağı tercih edilecekse, o zaman sıcaklığı değiştirmek için eldeki tek kontrol telin direnci oluyor, böyle bir durumda teli ihtiyaçtan daha uzun tutmak ve gerilimin tele uygulandığı noktaları kaydırarak farklı sıcaklıklar elde etmek mümkün olacaktır. Eğer elde edilen en yüksek sıcaklık bile iyi bir kesme sağlamıyorsa son çare ilerleme hızları azaltılabilir.

Kesimin kalitesi için temelde en önemli prensip telin köpüğe temas etmeden ilerlemesidir. Yani telin etrafındaki ısının köpüğü eritmesi, tel ile köpük arasında doğrudan temasın olmamasıdır. Zira tel köpüğe temas ederse tel üzerinde bir fiziksel gerilme oluyor demektir, bu da telin bel vermesine neden olur ve kesim düz bir hat izlemek yerine bir eğri şeklinde gidecektir. Yani telin orta kısmı uç kısımlarını daha geriden takip ediyor olacaktır. Bir kanat kestiğimizi varsayarsak, hücum kenarına ulaşıp teli aşağı doğru hareket ettirmeey başladığımızda telin ortada kalan kısmı daha geriden geldiği için, dönmesi için gerekli noktaya ulaşmadan önce aşağı doğru inmeye başlayacaktır ve elde ettiğimiz kanadın genişliği orta kısımlarda az uçlara doğru fazla olacaktır. Tabi esas önemli olan genişlik değil, kanat profilinin değişmesi olacaktır. Öte yandan, fazla sıcak bir tel ile kesim yapmak da telin etrafında eriyen köpük miktarının çok artmasına neden olur, bu da kesilen ürünün ölçülerindeki hassasiyeti azaltır, dahası, özellikle uca doğru incelen kanatlar gibi sabit ve uniform bir genişliğe sahip olmayan nesnelerin kesimi sırasında, her iki uçtaki ilerleme hızlarının farklı olmasından ötürü her iki uçtaki eritme çapları da farklı olur (yavaş olan taraf daha çok erir) ve kanadın dar ucu istenenden daha ince bir profile sahip olur. CNC köpük kesme yazılımlarında genellikle bu etkilerin sonuçlarını en aza indirecek şekilde veya bu etkilerin sonucunda bile profillerin tam istenilen bir halde olmasını sağlayan ayarlar vardır, elle kesimde de şablonlar biraz daha geniş kesilerek bu dengelenebilir, ama fazla sıcak tel ile yapılan kesimlerde bu erime çapındaki artış bu tür düzeltmelere olanak vermeyecek kadar fazla olabilir...

Bu iş de talaşlı üretim gibidir aslında, evet pek çok formülle hesap kitap yapılabilri ama bu hesapların sonucu asla kesin değerler değildir, daha çok bir aralık verir, bu aralık dahilindeki ideal noktayı bulmak ise işlenen malzemeye ve ekipmana bağlı olarak tecrübeyle kazanılan bir şeydir. O yüzden sistematik denemeler yapmak, kullanılan parametreleri ve sonuçlarını not etmek akıllıca olur, böylece ileride aynı tip staforla bir kesim yapılacaksa balangıçtaki değerlerin başarılı olma ihtimali artar ve deneme/yamulma döngüsündeki yamulmalar :) en aza indirilerek malzeme ve vakit israfı minimum olur. :thumbup:


(MF-70 CNC dönüşümü hala taze ve sıcakken bir de bu konulara girince 4 eksen CNC köpük kesim yapasım geldi fena halde...:evil: )
 
@Özgür Evren Varol hocam çok saolun değerli bilgiler için. Normalde köpük kesmekten uzak sadece fotoblok üzerine uçak yapan ve öyle yapmayı düşünen biriydim. Bu yazıyı okuyunca galiba yapabilirim demeye hatta bayramdan sonra yapayım bitane de deneyeyim dedim. Verdiğiniz bilgiler o kadar detaylı ve güzel ki insanın yapıp deneyesi geliyor. Herşey için teşekkür ederim. Elinize bilginize ve kaleminize sağlık. Sayenizde köpük işinede ufaktan giriş yapacağım. ?
 
selamlar cnc,sıcak tel,strapor,kesim,stepcraft
bu kelimeler bana çok yakın köpükten yaptığım uçaklara burada izin kısıtlamasından sonra
bende bilgisayarlı kesim işlerine yöneldim
benim yaklaşık 6 aydır uğraşım sonucu ortalama 2500 tl civarı cnc makina yapmayı başardım
şimdi ise bu makinaya sıcak tel aparatı üzerinde çalışıyorum
isteyen olursa çizim lerini yada yapılı olarak yollayabilirim




Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
 
Yine konuyu öyle detaylar eklemişsin ki @Özgür Evren Varol kardesim insan konuyu görünce yapmaktan vazgeçecek ??

Şaka bir yana gayet faydalı ve guzel detaylar. Hepsi ayni konu başlığı altında hap gibi oku, öğren ve uygula :D Daha ne olsun ?Klavyene sağlık :RCKolik:

Adminim malum benim tek amacım insanların gözünü korkutup kaçırtmak, bu işten soğutup uzaklaşmalarını sağlamak :D

Şaka bir yana, yaptğımız her işte olduğu gibi bu işte de pek çok ince detay var, ha bunların hiçbirisini bilmeden de "tele akım verelim ısınsın kessin" diyip biraz da deneme yanılmayla köpük kesilebilir, ama unutmamk lazım ki mükemmelik detaylarda gizlidir ;) daha bitmedi ayrıca, ekleyecek bazı ilave bilgiler püf noktaları vs de olacak ilerde. Dileğim, yeni başlayan ve en basitinden düz bir kanadı elle kesmek isteyen bir arkadaştan 4 eksen CNC bir makina kurmak isteyene kadar herkesin faydalanacağı bir bilgi kaynağı olması bu konunun. :RCKolik:



@Özgür Evren Varol hocam çok saolun değerli bilgiler için. Normalde köpük kesmekten uzak sadece fotoblok üzerine uçak yapan ve öyle yapmayı düşünen biriydim. Bu yazıyı okuyunca galiba yapabilirim demeye hatta bayramdan sonra yapayım bitane de deneyeyim dedim. Verdiğiniz bilgiler o kadar detaylı ve güzel ki insanın yapıp deneyesi geliyor. Herşey için teşekkür ederim. Elinize bilginize ve kaleminize sağlık. Sayenizde köpük işinede ufaktan giriş yapacağım. ?

Teşekkür ederim, faydalı ve ilham verici bulmanıza sevindim :thumbup: Malum ben "dahtacıyım" ama köpükten kesim yapmak uçak modelciliği için oldukça faydalı bir beceri, yeni başlayan birisi için basit bir eğitim modelinin gövde ve kanatlarını kesmekten tutun "Topgun" standartlarında bir scale modele hatta yüksek performanslı yarışma planörlerine kadar uygulaması olan bir alan.

İlerleyen günlerde bu teorik bilgilere ilave olarak bazı pratik uygulama bilgileri de eklemeye çalışacağım fırsatım oldukça.


selamlar cnc,sıcak tel,strapor,kesim,stepcraft
bu kelimeler bana çok yakın köpükten yaptığım uçaklara burada izin kısıtlamasından sonra
bende bilgisayarlı kesim işlerine yöneldim
benim yaklaşık 6 aydır uğraşım sonucu ortalama 2500 tl civarı cnc makina yapmayı başardım
şimdi ise bu makinaya sıcak tel aparatı üzerinde çalışıyorum
isteyen olursa çizim lerini yada yapılı olarak yollayabilirim




Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Yalçın bey, elinize sağlık ve güle güle kullanın makinanızı.

Buraya ilk taşındığımızda atolyemi kurarken "Openbuilds OX" tarzı bir makina yapıp hem balsa/kontraplak kesimlerinde kullanmak hem de gerektiğinde Y eksenini söküp iki kuleyi bağımsız hareket eder hale getirip onlar üzerine de birer profil ekleyerek bağımsız Z eksenleri yaparak sıcak tel köpük kesiminde kullanmak gibi bir fikrim vardı. Ama sonrasında işin detaylı hesaplarına girdiğim zaman bunun benim amacım için çok uygun olmadığını görüp vazgeçtim. Nedeni ise kuleler arasındaki mesafenin pek çok kanat kesim işi için yetersiz olacağı idi. 50-60 cm lik kanat parçalarını kesmek için bile yeri geldiğinde kuleler arası mesafenin 1 metreden daha fazla olması gerekebiliyor (kanadın taperi, yani uca doğru incelmesi ile ilgili bir durum) Eğer kanat kesmek gibi bir niyetiniz yoksa o zaman bu makinanın dönüşümü de gayet güzel iş görür, ama kanat kesmek için her iki tarafın bağımsız olup tezgaha istenildiği gibi istenilen mesafede yerleştirilip sabitlenebilir olması daha pratik bir çözüm gibi geliyor bana. Tabi atolye ve tezgah alanı probleminiz yoksa ve kuleler arası mesafesi 120-140 cm olan bir makinayı sabit olarak koyabilme şansınız varsa o başka :) En güzel çözüm bu olurdu :thumbup: