Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?

Katılım
19 Tem 2015
Mesajlar
158
Tepkime puanı
85
Yaş
41
Konum
Ankara
İlgi Alanı
Uçak
OS MAX 55AX motoruma kavuştum. :halay: Şimdi yine sizlerden öğrenmek istediklerimle karşınızdayım :thumbup:

Daha önce açılmış olan bu konuyu da okuduktan sonra benzinli motorlar için rodajın nasıl yapılması gerektiğini öğrendim.

Bu konunun içerisinde her ne kadar bu konuda Sümer Abi Glow Uçak Motorlarının rodajı ile ilgili bilgi ve tecrübelerini paylaşmış olsa da yine de konunun yapılan bilgi ve tecrübe paylaşımlarının Benzinli Motorlara öncelik tanındığını gördüm. Yine de sizlerden ricam Glow Uçak Motorların Rodajı ile ilgili daha önceden açılmış olan bir konu var ise bana linkini gönderebilir misiniz? Benim gözümden kaçmış olabilir. :embarras:

Bir de bu rodaj ile ilgili araştırmalarımı yaparken bu siteden bir yazıya rastladım ve sizinle paylaşmak istedim.

"Motor Bakımı​
Nitrolu yakıtla çalışan motorlar bazen tam bir baş belası olabilirler. Umarım bu rehber karşılaşabileceğiniz sorunlarda size yardımcı olabilir. Pek çoğumuz motorlarla ilgili önemli bilgileri zor yoldan öğrenmişizdir. Şimdi bu mekanik yaratıkların gizemlerine bazı temel bilgileri öğrenerek giriş yapalım. Tüm mekanik araçlar var oldukları süreçte üç aşamadan geçerler.
1. Rodaj
2. Nominal aşınma
3. Bozulma
Bizim arzumuz ikinci safhayı olabildiğince uzatabilmek ve yıllar boyunca sorunsuz bir şekilde motorumuzdan faydalanmaktır. Bu hedef için aşağıda bazı ipuçlarını bulacaksınız.
BİRİNCİ AŞAMA: MOTORUN RODAJI Tüm motorlar yep yeni oldukları dönemde sevgiyle yaklaşılmak isterler. Marangozlar çalışmalarında 1/16 inçlik bir hata payının tolerans sınırları içerisinde olduğunu kabul ederler. Bu motorlar ise bir inçin 0.001’i kadar hassasiyetleri tolerans sınırları içerisinde kabul edecek şekilde üretilirler. Motorun ne kadar kaliteli olduğu bir anlam ifade etmez. Nominal aşınma döneminde yaşayabilmesi için motorun mutlaka rodaj işleminden doğru şekilde geçmesi gerekmektedir. Rodaj sırasında kullanılacak olan benzin son derece önemlidir. Benzin içerisinde en az %18 oranında yağ olmalıdır. Rodaj için asla yüksek nitrolu benzin kullanmayınız. Hem paranızı hem de motorunuzu korumuş olursunuz. %25 veya daha nitro içeren benzinleri tercih edin. Her zaman yeni benzin kullanın. Kesinlikle 6 ay veya daha uzun süredir beklemiş benzini rodajda kullanmayın. Beklemiş benzinde yoğunlaşma (kondensasyon) meydana gelebileceğinden motorunuza sorun çıkarabilir ve ayrıca paslanmasında rol oynayabilir. Benzinin karbüratörünüze ulaşmadan önce bir şekilde filtreden geçtiğini teyit edin. Birçok insanın yakıt hatlarındaki kirden dolayı iğneyi olması gerektiği gibi ayarlayamadıkları bilinen bir durumdur. Bu onları karbüratör ve yakıt sistemlerindeki pisliği temizleyinceye kadar çıldırtan bir durumdur. Bujiler kullanılıp atılan ürünlerdir. Her zaman yanınızda yeterli miktarda yeni bujiniz olmalıdır. O.S. bujileri piyasada hem güvenilir hem de performansları açısından en çok tavsiye edilen bujilerdir. Bir nitro benzinli motorun rodajına başlarken motoru üzerindeki tüm vidaların sıkıca yerlerine oturduğunu öncelikle kontrol edin. Daha önceleri gevşek vidaların bulunduğu motorlarla karşılaşılmıştır. Üreticiler de hata yapabilirler. Aslında benim en çok önereceğim motorun manifoldunu tutan tüm vidalarının sökülerek Kırmızı Loctite konularak yeniden sıkıca yerlerine yerleştirilmeleridir. Ancak bunu yaparken sıvıyı vidanın tüm bölgelerine yaymayın. Vibrasyonla gevşeyebilecek tüm vidalara Mavi Loctite sürünüz. Kırmızı renklisi daha kalıcı bir yapıya sahip olup ısı olmayan yüzeylerde onu açabilmeniz daha zor olacaktır. Bujiyi motordan ayırıp motor içerisine birkaç damla “after run oil” damlatınız. Bu ilk çalıştırmada motorun yağsız çalışmasını önleyecek ve ömrünün uzamasına büyük bir katkı yapacaktır. Bu yağların içerisinde genellikle korozyonu önleyen inhibitörler vardır ve silindir ile krank milinin korunmasında son derece yardımcıdırlar. Benzinin yanmasından ortaya çıkan bir yan ürün olan hidroklorik asit eğer motorunuza bu yağlardan damlatmayı ihmal ederseniz motorunuzu kelimenin tam manasıyla yiyecektir. Bu işlemlerden sonra bujiyi yerine oturtun ve iğnenizi üç tur açın. Motor çalıştığı zaman onun olabildiğince zengin çalışmasını istiyoruz. RPM olabildiğince düşük tutulmalıdır. İlk rodaj sırasında motoru asla tam gazda çalıştırmayınız. Tüm parçaların birbirleriyle uyum içerisine gelirken işlemin olabildiğince kibarca gerçekleşmesini arzu ediyoruz. İlk depo benzini yakarken kibarca gaz kolunu öne geri oynatarak RPM’i değiştiriniz. Bu durum motorda “sıcak nokta”ların oluşumunu engelleyecektir. Buji ısıtıcınızı ilk deponun tüketilmesi sırasında bujinize takılı bırakabilirsiniz. Bu motorunuzun arzu edildiği kadar zengin çalışmasına yardımcı olacaktır. Rodaj işleminin tam olarak bitmesi için üç depo benzini tüketmeniz gerekmektedir. Üçüncü deponun tüketilmesi sırasında buji ısıtıcıyı çıkarın ve iğne ayarını fabrika önerisine göre ayarların. Üçüncü depo da bittiğinde artık sorunsuz bir motor için gerekli işlemleri tamamlamış oluyor ve uçmaya hazır hale geliyorsunuz.
İKİNCİ AŞAMA: NOMİNAL AŞINMA İster iki zamanlı, ister dört zamanlı motorunuz olsun, her zaman egzozdan çıkacak beyaz dumana dikkat etmeniz gerekecektir. Mutlaka iyi bir beyaz duman görmelisiniz. Duman yoksa motor fakir çalışıyor demektir ve siz motorun ömrünü kısaltıyorsunuz demektir. Motor fakir çalışıyorsa ısı yükselmiştir ve yükselen ısı kötüdür. Hava Filtresi: Bir motorun en önemli yıkıcı faktörünün kir ve pislik olduğu bir sır değildir. Motor parçaları içerisindeki yataklarda oluşan problemlerin neredeyse %50 kadarı pisliklerin motora girmesi neticesinde ortaya çıkmaktadır. Hava filtreleri 15 mikron boyutundaki partiküllere kadar içeri alınan havayı temizlemekte ve motorun ömrünün uzamasına katkı sağlamaktadırlar.
ÜÇÜNCÜ AŞAMA: BOZULMA Yukarıda tarif edilen yöntemlere uyulduğu durumlarda anormal şartlar dışında motorlar torunlarınıza bile uçuş yaptıracak kadar uzun ömürlü olabilirler. Eğer motorlarınıza hoyratça bakarsanız gereksiz bir şekilde erkenden değiştirmek ve yenilerini almak zorunda kalırsınız. Bu da gereksiz yere para harcamanız anlamına gelecektir. Kazasız, kırımsız, zevkli ve heyecanlı uçuşlar diliyorum.
Barlas N. Aytaçoğlu"​

Bu yazıyı maddeler halinde sıralayacak olursak:
1-) Motorlar bir inçin 0.001’i kadar hassasiyetleri tolerans sınırları içerisinde kabul edecek şekilde üretilirler. Motorun ne kadar kaliteli olduğu bir anlam ifade etmez. Nominal aşınma döneminde yaşayabilmesi için motorun mutlaka rodaj işleminden doğru şekilde geçmesi gerekmektedir.
2-) Rodaj sırasında kullanılacak olan benzin son derece önemlidir. Benzin içerisinde en az %18 oranında yağ olmalıdır. Rodaj için asla yüksek nitrolu benzin kullanmayınız.
3-) Her zaman yeni benzin kullanın. Kesinlikle 6 ay veya daha uzun süredir beklemiş benzini rodajda kullanmayın. Beklemiş benzinde yoğunlaşma (kondensasyon) meydana gelebileceğinden motorunuza sorun çıkarabilir ve ayrıca paslanmasında rol oynayabilir.
4-) Benzinin karbüratörünüze ulaşmadan önce bir şekilde filtreden geçtiğini teyit edin.
5-) Her zaman yanınızda yeterli miktarda yeni bujiniz olmalıdır.
Omer Erkan' Alıntı:
İsmail kardeşim, ben öncelikle üreticinin tabsiye ettiği sınırlar içinde kalmayı tercih ederim. Senin motorun yeni olacağı için, ilk önce üreticinin rodaj için tavsiye ettiği pervaneyi almanı öneririm. Bir de pervane biraz sarf malzemesi sınıfındandır. Farklı ölçülerde, ama tavsiye edilen sınırlar inde bir kaç tane almanı tavsiye ederim. Genel kural olarak, büyük çap küçük hatve (pitch) nispeten yavaş, küçük çap büyük hatve hız için uygundur. Senin modelin bir eğitim modeli olduğu için öyle hız yapması gerekmiyecektir. 11*7'nin yanında yakın ölçülerden de sipariş verebilirsin. Öte yandan, pervane seçiminde tam kararı değişik pervaneler ile bir kaç uçuş yaparak verebilirsin. Sıcaklık konusunda ise, muhtemelen motorun os#8 buji ile gelecektir, ben olsam bir tane de soğuk buji sipariş verirdim.
Ömer Abi söylemişti zaten :saygilar:
6-) Bir nitro benzinli motorun rodajına başlarken motoru üzerindeki tüm vidaların sıkıca yerlerine oturduğunu öncelikle kontrol edin. Ama
Sümer Yamaner' Alıntı:
Hemen bi uyarı yapayım. Muhtemelen kargodan ilk motor çıkacak. Heyecanla üzerine saldırırken dikkat et! :D :p 55AX'in pervanenin yaslandığı aluminyum diski yerinden çok kolay çıkar. Çıkarken de onu içeride kranka sabitleyen minik metal kama düşebilir. Sonra adamı süründürür. Dikkat et derim! :D
Sümer Abi'nin bu uyarısını da gözden kaçırmayın %p
7-) Aslında benim en çok önereceğim motorun manifoldunu tutan tüm vidalarının sökülerek Kırmızı Loctite konularak yeniden sıkıca yerlerine yerleştirilmeleridir. Ancak bunu yaparken sıvıyı vidanın tüm bölgelerine yaymayın. Vibrasyonla gevşeyebilecek tüm vidalara Mavi Loctite sürünüz. Kırmızı renklisi daha kalıcı bir yapıya sahip olup ısı olmayan yüzeylerde onu açabilmeniz daha zor olacaktır.
(Ama gerekli mi değil mi çömez modelciler olarak sizlerin tecrübeleri doğrultusunda öğrenebiliriz hep birlikte ;))
:coolxf: Bujiyi motordan ayırıp motor içerisine birkaç damla “after run oil” damlatınız. Bu ilk çalıştırmada motorun yağsız çalışmasını önleyecek ve ömrünün uzamasına büyük bir katkı yapacaktır. Bu yağların içerisinde genellikle korozyonu önleyen inhibitörler vardır ve silindir ile krank milinin korunmasında son derece yardımcıdırlar. Benzinin yanmasından ortaya çıkan bir yan ürün olan hidroklorik asit eğer motorunuza bu yağlardan damlatmayı ihmal ederseniz motorunuzu kelimenin tam manasıyla yiyecektir.
9-) Bu işlemlerden sonra bujiyi yerine oturtun ve iğnenizi üç tur açın. Motor çalıştığı zaman onun olabildiğince zengin çalışmasını istiyoruz.
Zengin çalışmanın ne demek olduğunu ve karbiratör ayaları ile ilgili bilgileri daha önceden Türker Abi anlatmış zaten %p


Hatta karbiratör ayarı konusunda bir de Ömer Abinin yazısı var %p

10-) RPM olabildiğince düşük tutulmalıdır. İlk rodaj sırasında motoru asla tam gazda çalıştırmayınız. Tüm parçaların birbirleriyle uyum içerisine gelirken işlemin olabildiğince kibarca gerçekleşmesini arzu ediyoruz.
11-) İlk depo benzini yakarken kibarca gaz kolunu öne geri oynatarak RPM’i değiştiriniz. Bu durum motorda “sıcak nokta”ların oluşumunu engelleyecektir.
12-) Buji ısıtıcınızı ilk deponun tüketilmesi sırasında bujinize takılı bırakabilirsiniz. Bu motorunuzun arzu edildiği kadar zengin çalışmasına yardımcı olacaktır.
13-) Rodaj işleminin tam olarak bitmesi için üç depo benzini tüketmeniz gerekmektedir.
14-) Üçüncü deponun tüketilmesi sırasında buji ısıtıcıyı çıkarın ve iğne ayarını fabrika önerisine göre ayarların
15-) Üçüncü depo da bittiğinde artık sorunsuz bir motor için gerekli işlemleri tamamlamış oluyor ve uçmaya hazır hale geliyorsunuz.
denilmektedir.

Her ne kadar böyle bir yazı paylaşılmış olsa da gördüm ki yine yazıda da belirtilmeyen hususlar var. Örneğin Barlas N. Aytaçoğlu "Rodaj işleminin tam olarak bitmesi için üç depo benzini tüketmeniz gerekmektedir." dese de bu üç depo benzin tüketiminde neler yapılacağını nelere dikkat edileceğini açık açık belirtmemiştir. Özellikle konuda 2. depo ile ilgili hiçbir şey bulunmamaktadır. Bu nedenle kafama takılan soruları şu şekilde sıralamak istedim:

1-) Rodaj sırasında kullanmam gereken benzin ve yağ hangisidir? Yeni benzin nereden bulabilirim?
2-) Filtre olarak hangi filtreyi kullanmalıyım?
3-) Rodaja başlamadan önce başka neler yapılmalı?
4-) Rodaj sırasında 1. depo kullanılırken, kullanmadan önce ve bittiğinde neler yapılmalı?
5-) Rodaj sırasında 2. depo kullanılırken, kullanmadan önce ve bittiğinde neler yapılmalı?
6-) Rodaj sırasında 3. depo kullanılırken, kullanmadan önce ve bittiğinde neler yapılmalı?
7-) Rodaj en fazla kaç depo ile yapılmalı?
:coolxf: Rodaj sonrasında neler yapılmalı?

Bu konuda da paylaştığım yazıdaki doğru olan bilgilere, eksik kalan noktalara, yanlış olan bilgilere (yanlış demek ne kadar doğru olur bilmiyorum ama :-\) değinerek yine ansiklopedik kıvamda bilgi ve tecrübelerinizden faydalanmak ve bilmediklerimi öğrenmek istedim.

Şimdiden teşekkür ederim. :saygilar:

Bu konu aşağıdaki konudan taşınan mesajlar ile Yönetim tarafından açılmıştır.
 
Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?

Önce tanımlara dikkat...

"Benzinli" demek benzinle çalışan demektir. Patlar motor anlamına gelmez.

Üst başlık: Patlar motor (içten yanmalı motor, yakıtlı motor)

Alt başlıklar:
- Nitro (glow, alkol) motor
- Benzinli motor
- Dizel motor (modelcilikte kullanımı gerçekten de var)

Burada OS 55AX yani glow (nitro, alkol) motordan söz edeceğiz.

Aslında bu da yetmez. Piston silindir yapısı önemli. Yani SegmanlıSegmansız mı...

55AX segmansız bir motor. ABL denilen bir sistemi var. Advanced Bimetallic Liner. Yani gömlek iki farklı metalden oluşuyor. Soğukken üst tarafının çapı daha az yani gömlek hafif bir konik yapıda. Isınınca iki metalin farklı genleşme katsayıları nedeniyle gömlek üstten daha fazla genişleyip silindir formunu alıyor. Sonuçta sistemde sızdırmazlık segman yerine bu sıkılıkla sağlanmış oluyor. Bunu bilmek çok önemli çünkü rodajları tamamen farklı.

Bujiyi söküp içine after run oil damlatmak kötü bir fikir değil ama after run oil gerekmez. Yakıt da damlatılabilir. İki üç damla sadece!!!

Bujinin, karbüratör vidalarının ve silindir kafası ile arka kapak vidalarının sıkılığını kontrol edin. Loctite ısınan yerlerde anlamsız. Egzost için ben olsam Loctite yerine yaylı rondela tercih ederdim.

Büyük iğneyi aşırı zorlamadan tam kapatın (saat yönünde) ve sonra ikibuçuk tur açın (saatin tersi yönde).

Motoru çalıştırmadan önce kızdırıcı KESİNLİKLE TAKILI DEĞİLKEN tam gaza geçip parmakla karbüratörü tıkayıp pervaneyi üç dört tur çevirin. Karbüratöre bu şekilde yakıt emilir. Sonra rölantinin biraz üstüne alın gazı. Kızdırıcıyı takıp motoru çalıştırın. Motorun çok sağlam tespit edilmesi gerektiğini yazmıyorum bile. Eğer sehpadaysa sehpa uçaktaysa uçak sıkıca sabitlenmiş olmalı. Bu işler yalnız başına yapılmamalı. Hele ki acemiyken. Bir yaralanma durumunda yardımcı olacak birisi mutlaka oralarda bulunmalı.

Motor çalışınca kızdırıcıyı ayırmadan yavaşça tam gaza çıkılmalı. Bu aşamada kızdırıcı ayrılabilir ama motor zenginlikten stop ediyorsa ilk depo boyunca takılı da kalabilir.
Tüm konik gömlekli (ABC, ABN, ABL) yani segmansız motorlarda her çalıştırmada (rodaj öncesi ya da rodaj sonrası fark etmez) bu gereklidir!!!
Tam gazda 30 saniye kadar ısındıktan sonra dikkatli bir şekilde (PERVANEEEE!!!!!!!) büyük iğneyi tek tık tek tık kısın (saat yönünde). Motorun devri artacaktır. En yüksek devirde motorun sesi iyice tizleşecektir. Buradan çeyrek tur açın (saatin tersi yönde) iğneyi. Bu pozisyonu belleğinize kazıyın. Bundan sonra depo bitene kadar önce bu pozisyondan yarım tur açıp 50 saniye zengin çalıştıracaksınız. Sonra kısıp 10 saniye bu belirlediğiniz pozisyonda çalıştıracaksınız.

Temel amaç on saniye uygun karışıma yakın yüksek güçte çalıştırıp motoru ısıtmak, 50 saniye zengin çalıştırıp soğutup yağlamak. İlk depo bu şekilde bitecek. Depo çok büyük ise yaklaşık 15 dakika yeterli.

Motoru stop edip soğuması beklendikten sonra ikinci depo doldurulup motor çalıştırılacak. Hemen tam gaza çıkılıp (bunu artık tekrar yazmayacağım, çünkü kural ve ezberde olması lazım) otuz saniye beklendikten sonra büyük iğne deminki gibi tek tık tek tık kısılarak maksimum devir bulunup çeyrek tur kadar zenginleştirilecek. Artık iğne ile işimiz yok. Depo bitene kadar ya da yaklaşık 15 dakika boyunca sürekli değişik gaz konumlarında, ara ara kısa süreli tam gazda çalıştırılacak.

Üçüncü depo opsiyonel. Eğer ikinci depoda gaz değişimleri sırasında motor saçmalamıyorsa motor artık uçuşa hazırdır.

Rodajın devamı artık havada yapılacak. Nasıl? Motor uzun süreler tam gazda çalıştırılmadan ve zorlanmadan. Bol bol sakin uçuşlar yapılmalı. Rodaj ilerledikçe küçük iğne zengin kalmaya başlayacak. Zengin kaldığı nasıl anlaşılacak? Rölantide 20 - 25 saniye bekledikten sonra aniden gaz açıldığında motor öksüürüp tıksırarak, bolca duman atarak hızlanıyorsa küçük iğne zengindir. 10'ar derecelik adımlarla kısılabilir. Bunu motor çalışırken yapmayın sakın. Eğer gaz aniden açıldığında motor hemen stop ediyorsa küçük iğne fakirdir. Aynı adımlarla açılıp denenmeli.

OS motorlarda fabrika çıkışı olarak küçük iğne zengin ayarda gelir. Dediğim gibi ilerleyen zamanlarda optimal ayarı bulabilmek için kısmak gerekecektir. "Küçük iğne fabrikadan ayarlı gelir ve OS motorda küçük iğneye asla dokunulmaz" şeklindeki şehir efsanesinin herhangi bir dayanağı yoktur.

Atmosferik şartlar, buji,pervane ve yakıtaki nitro oranı değişimleri iki iğnenin de tekrar ayarını gerektirecektir.

Nitro konusunu da biraz açalım:
Yakıtta nitro oranı arttığında metanol oranı düşer. Çünkü yağ sabit kalmak zorundadır. Motorun zenginlik ve fakirliği ise metanole bağlıdır. Yani iyi ayarlanmış bir motorda daha yüksek nitrolu yakıt kullanılırsa motor fakir kalır ve zenginleştirilmesi gerekir. Ya da tersi...

Küçük bir not:
55AX'in bi serisinde muhtemelen OS hatalı üretim bujileri "nasıl olsa bedava veriyoruz bunları arada kakalayalım" mantığı ile çakmıştı. Tabii aradan seneler geçti ama ne olur ne olmaz. Üç farklı OS55AX'in rodajı sırasında, buji önceden gayet iyi sıkılı olmasına rağmen ilk depoda motor buji fırlattı. O nedenle bujinin menzilinde bulunmamakta yarar var rodaj sırasında.

Bu konu aşağıdaki konudan taşınan mesajlar ile Yönetim tarafından açılmıştır.
 
Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?

Sümer Abi hızır gibi yetiştin vallahi. Bu kadar detaylı açıklamayı hiçbir yerde bulamadım. Sağol abi. %p
 
Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?

İsmail BAYAT' Alıntı:
Sümer Abi hızır gibi yetiştin vallahi. Bu kadar detaylı açıklamayı hiçbir yerde bulamadım. Sağol abi. %p

Motorun kullanma kılavuzunun 27 ve 28. sayfalarında var!!! :p

Ayrıca silindir gömlek vs konusu da 7. sayfada açıklanmış.

Bence kılavuzları okumakta fayda var. :lol:

 
Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?

Madem konu ayrı bir başlık oldu o zaman Segmanlı nitro motorların rodajını da konuşalım.

Dört zamanlı nitro motorlar segmanlı oluyor. Boyuta bakılmaksızın. İki zamanlılarda ise benim gördüğüm 0.90'lıktan itibaren segmanlı seri başlıyor.

Segmanlı motorda işimiz daha kolay.

Büyük iğneyi zengin (ikibuçuk tur gibi) ayarlıyoruz ve motoru çalıştırıyoruz. Hemen tam gaza çıkmak gerekmiyor. Hatta ilk çalıştırmada hiç çıkmıyoruz tam gaza. Motoru yaklaşık 4000 devir civarında bir depoyu bitirene kadar çalıştırıyoruz. Eğer gerekiyorsa kızdırıcı bağlı kalabilir.

İkinci depoda motoru çalıştırıp 4000 devir civarında bir dakika ısıttıktan sonra yavaşça tam gaza çıkıyoruz. Büyük iğneyi kısarak azami devri bulup yaklaşık çeyrek tur zenginleştiriyoruz. İkinci depo süresince on saniye tam gaz 50 saniye 4000 devir olacak şekilde çalıştırıyoruz.

Üçüncü depo burada da opsiyonel. Eğer gaz geçişleri sorunsuz ise rodaja havada devam ediyoruz.

Havada soğutma çok daha iyi olduğu için hava rodajı her zaman daha iyi motor açısından. Tabii stop riski nedeniyle uçak açısından sorun olabiliyor. Özellikle benzinli motorların ileri rodajının havada yapılması daha sağlıklı bir uygulama.
 
Sümer Yamaner' Alıntı:
Madem konu ayrı bir başlık oldu o zaman Segmanlı nitro motorların rodajını da konuşalım.
.....
Abi hazır üşenmeden bilgilerini bizlerle paylaşan bir abimiz varken, arada bu değerle bilgiler kaynayıp kaybolması diye hemen yeni konu açalım dedik :thumbup: :RCKolik:
 
Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?

Madem yeni konu ben de bir yorum yapayım dedim :yuppi: :yuppi:

Sümer Abi bu bilgileri yazan ellerin derk görmesin. Bu değerli bilgiler için çok teşekkür ediyorum. :saygilar:
 
Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?

Sümer abi heli de nasıl yapıyoruz peki rodajı ? 4000 devir falan onda da geçerli midir ?

Yoksa başka yöntemler mi kullanmak gerek, malum bir debriyaj sistemi falan var, her devirde açıya göre motora binecek yük değişebilir... ?

Not : Soru ciddidir. :laugh:
 
Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?

Helikopter için en ufak bir fikrim yok valla!

NOT: Yanıt ciddidir. :p :D
 
Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?

Sümer Yamaner' Alıntı:
...
İki zamanlılarda ise benim gördüğüm 0.90'lıktan itibaren segmanlı seri başlıyor.
...

Extra 330L'nin üzerindeki motor 90'lık Super Tigre iyi bir örnek. Daha önce yine bir Extra 300'de çok uzun zaman uçuşlar yaptı. Bu modelin üzerinde de yine uzun zamandır kullanıyorum ve çok memnunum. Daha yeni zamanlarında biraz ayar problemi yaşamışsam da daha sonra beni hiç üzmemiştir. :)



İsmail BAYAT' Alıntı:
OS MAX 55AX motoruma kavuştum. :halay: :halay: :halay: Ama Sümer Abi öyle bir korku verdi ki sadece kutunun kapağını açıp içine bakıp geri kapattım :lollol: :lollol:
Kırımsız uçuşlarda kullan! Normal şartlar altında huyuna gittiğin sürece oldukça ehlidirler, o kadar korkmaya gerek yok! :lollol:

İsmail BAYAT' Alıntı:
...
Rodaj için asla yüksek nitrolu benzin kullanmayınız. Hem paranızı hem de motorunuzu korumuş olursunuz. %25 veya daha nitro içeren benzinleri tercih edin.
...

Sanırım bu yazı daha çok araba motorlarına yönelik. Çünkü uçakta %25 nitrometanlı yakıt ancak yarışma vs gibi çok sıradışı koşullarda gerekir diye düşünüyorum.

İsmail BAYAT' Alıntı:
...
Beklemiş benzinde yoğunlaşma (kondensasyon) meydana gelebileceğinden motorunuza sorun çıkarabilir ve ayrıca paslanmasında rol oynayabilir.
...

Biraz açmakta yarar var. Bu motorların yakıtları esas olarak metanol (yani metil alkol) ve hint yağından oluşur (Yakıtımızın içinde hiç nitro olmasa da motorumuz çalışır!). Yakıtımızın bulunduğu kabın ağzı uzun süre açık beklediğinde, içindeki metil alkol havadaki nemi sünger gibi çeker. Sorunların nedeni budur. Mecazen konuşursak, arabaya sulu benzin koymuş oluruz.

İsmail BAYAT' Alıntı:
...
Bir nitro benzinli motorun rodajına başlarken motoru üzerindeki tüm vidaların sıkıca yerlerine oturduğunu öncelikle kontrol edin. Daha önceleri gevşek vidaların bulunduğu motorlarla karşılaşılmıştır. Üreticiler de hata yapabilirler. Aslında benim en çok önereceğim motorun manifoldunu tutan tüm vidalarının sökülerek Kırmızı Loctite konularak yeniden sıkıca yerlerine yerleştirilmeleridir.
...
Ben gevşek vidaların Loctite ile sıkılmasına pek sıcak bakmıyorum. Bu vidalar sıkıldıktan sonra rodaj esnasında ve sonrasında kontrol edilirse sorun olmaz. Zaten daha sonra motorun üzerine gelen hint yağı öyle bir sakızlaşıyor ki, artık gevşemesi pek mümkün değil.

İsmail BAYAT' Alıntı:
...
Bujiyi motordan ayırıp motor içerisine birkaç damla “after run oil” damlatınız. Bu ilk çalıştırmada motorun yağsız çalışmasını önleyecek ve ömrünün uzamasına büyük bir katkı yapacaktır.
...
Adından da anlaşılacaağı üzere, motorun çalışması sonrası uzun süre kullanılmayacaksa, karbüratör ağzı ve buji deliğinden bir kaç damla damlatılıp krankın bir kaç tur çevrilip yağın içine yayılması sağlanmalıdır. Yeri gelmişken ben bu iş için av malzemesi satan yerlerden silah yağı almıştım.

İsmail BAYAT' Alıntı:
Hava Filtresi: Bir motorun en önemli yıkıcı faktörünün kir ve pislik olduğu bir sır değildir. Motor parçaları içerisindeki yataklarda oluşan problemlerin neredeyse %50 kadarı pisliklerin motora girmesi neticesinde ortaya çıkmaktadır. Hava filtreleri 15 mikron boyutundaki partiküllere kadar içeri alınan havayı temizlemekte ve motorun ömrünün uzamasına katkı sağlamaktadırlar.

Motorun içine giren parçacıkların motora zarar verdiği doğrudur. Ancak, bu da yine sanırım, yerde toz toprak içinde giden araba motorları için geçerlidir. Ben şimdiye kadar uçakta hava filtresi görmedim. Yakıt filtresi ise, depo ile karbüratör arasına mutlaka koyarım. Ayrıca depoya yakıt doldurduğum pompanın çekiş ucunda da vardır.

Depo ile karbüratör arası için yakıt filtresi;


Yakıt doldurma pompası çekiş ucu için yakıt filtresi;


Sümer Yamaner' Alıntı:
...
- Dizel motor (modelcilikte kullanımı gerçekten de var)
...

Benim 1974 yılında edindiğim ilk motorum bunun aynısı. Hala duruyor! (Avatarımda elimdeki uçağın üstündeki motor)

 
Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?

Türker Akgün' Alıntı:
Sümer abi heli de nasıl yapıyoruz peki rodajı ? 4000 devir falan onda da geçerli midir ?

Yoksa başka yöntemler mi kullanmak gerek, malum bir debriyaj sistemi falan var, her devirde açıya göre motora binecek yük değişebilir... ?

Not : Soru ciddidir. :laugh:

Sümer Yamaner' Alıntı:
Helikopter için en ufak bir fikrim yok valla!

NOT: Yanıt ciddidir. :p :D

Hadi yine başa döndük. :lollol: Tam nitro motor öğrenmeye başladım sonunda diyordum ki, benim kısmım gelmeden ders bitti :D
 
Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?

Sahane bilgiler sumer abi. Paylasim icin tesekkurler. Ben biraz hazira mi kondum ne :)


Sent from my iPhone using Tapatalk
 
Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?

Emre Kaman' Alıntı:
Hadi yine başa döndük. :lollol: Tam nitro motor öğrenmeye başladım sonunda diyordum ki, benim kısmım gelmeden ders bitti :D

Glow Heli Motoru Rodajı

Glow heli motorlarının rodajlarıyla alakalı zamanında bir araştırma yapmıştım, üzerinden epey zaman geçti ama hatırladığım kadarıyla aktarayım. Bu uygulamayı en son 700 sınıfı bir helide kullandığım 91 cu'luk pompalı bir motorda uyguladım. (Eskişehir'de uçurduğumuz model) Motorun manual'inde malesef rodajla alakalı tatmin edici bir bilgi yoktu. :(

Öncelikle bulabildiğim en düşük nitro-metan/en yüksek yağ oranına sahip heli yakıtını temin ettim. Aldığım 1 galon yakıt boyunca rodajın devam edeceğini de belirlemiş oldum. İlk işim motor üzerine bir sıcaklık ve RPM sensörü takmak oldu. RPM sensöründen bir verim alamadım fakat sıcaklık sensörü işime yaradı ve yaramaya da devam ediyor.

Gelelim rodaja :

Öncelikle yerdeyiz. :) Bu aşamada heli'nin kuyruk palleri dahil sökülü olduğunu hatırlatmakta fayda var. İğnelerin ayarlarını manual'inde söylenen şekilde ayarladım, içim rahat etmedi yine bir tık zengin bıraktım tabi. :laugh: Motorumuz usul usul rölantide bir veya iki depoyu bu şekilde bitiriyor. Eğer motorunuzu çok fazla zengin bırakırsanız rölantide sürekli stop edecektir, makul miktarda hararet yapmayacak kadar zengin kalması yeterli. Motorun stop etmeden çalışacağı rölanti ayarını ve cut-off gibi ayarları da bu aşamada rahat rahat yapabiliyoruz. ;)

Hala pallerimiz sökülü ve yerdeyiz. Bu aşamada rodaj boyunca governor'umuzun devre dışı olacağını hatırlatmak uygun olacaktır. Motorumuzun gaz açıklığı miktarlarını Throttle Curve değerlerimiz ile kumandamızdan manual olarak ayarlayacağız. Yerdeki curve buna benzer birşey olabilir bence. (0 - 25 - 50 - 55 - 60) Motorumuzu çalıştırıyoruz, gazımızı arttıracağımız için debriyaj kavrayacak dolayısıyla ana rotor ve kuyruk rotoru dönmeye başlayacaktır. Bu dönen parçaların herhangi bir şeye dolanmayacağından ve helikopterimizin sabit kalacağından mutlaka emin olmalıyız. İğne ayarlarımız tahmin edersinizki bu aşamada olabildiğince zengin olacak, motora bol yakıt göndereceğiz. Pallerimiz takılı olmadığı için rahatlıkla motorumuz çalışmaya devam ederken iğne ayarımızı da değiştirebiliyor olacağız. Bu aşamada gazımızı yavaş yavaş %50'ye kadar arttırıyoruz. Pallerimiz sökülü ve motorumuz yük altında olmayacağından bu koşullarda motoru overspeed etmememiz çok önemli. Hiçbir koşulda motor devrimizin fabrikanın vermiş olduğu maksimum RPM değerini (benim motor için 16.000) geçmemesi gerekiyor. Buna dikkat etmememiz halinde motorumuza ciddi zarar verebiliriz. :( Yukarıda yazdığım throttle curve'ün %60'a kadar yükselmesinin sebebi buydu. Motorumuzu rodaj için uygun bir devire aldıktan sonra (ben %50 ile yaptım) sıcaklığımıza bakıyoruz ve zengin bir şekilde dolayısıyla düşük sıcaklıkta çalıştığından emin oluyoruz. Rodaj boyunca bu sınıf bir motorda hedefim hiçbir zaman 60 dereceyi geçmemek oldu. Bir depo iğne ayarına hiç dokunmadan zengin ayarda bitirmek mantıklı diye düşünüyorum. Zaten yakıtın büyük bir bölümünün hiç yanmadan egzosdan bol yağlı bir şekilde atılıyor olduğunu göreceksiniz ve çok fazla uzun sürmeyecek. :) Tam bu noktada yakıt tüketim hızını görünce bu heliyi biran önce satmanız gerektiğini düşünebilirsizin, lütfen panik yapmayın. :lollol: :lol: Bu depoda böyle bitti.

Yakıt ikmali yaptıktan sonra bu kez motorumuz %50 gaz açıklığında çalışırken iğnemizi kısarak motorumuzu fakirleştiriyoruz. Bununla beraber motor devrimiz artıyor ve sıcaklık yükseliyor. Motorumuzun bir miktar ısınmasına ve yüksek devirde çalışmasına izin veriyoruz. Ben bu sırada parmağımla dokunarak motorun sıcaklığını hissediyorum. Belli bir süre bu şekilde devam edip sonra iğneyi tekrar açıp tekrar zengin karışıma geçiyorum ve motorumuz tekrar soğuyor. Ardından tekrar fakirleştiriyorum ve bir daha ısıtıyorum. Bu şekilde ısıtıp soğutarak deponun tamamını bitiriyorum. Burada amacım motorun bir miktar sıcak çalışması ve artan devir ile parçaların bir miktar daha birbirine alışması. Isınmada üst limitim 60 derece. (parmağımı değdiremez hale geldiğiniz nokta) Bu depomuz ve yerdeki işimizde bitti. :)

Şimdi artık pallerimizi takma zamanı geldi. Rodaj sürecimiz devam ediyor olduğu için yakıtımız bitene kadar yapacağımız uçuşlarda ana pervane açımızı +/- 10 derece olacak şekilde Pitch Curve değerlerimizi ayarlıyoruz. Böylece uçuşlarımız devam ederken istesek bile motorumuzu çok fazla yüklememiş, fiziki olarakta koruma altına almış olacağız. Throttle curve değerlerimiz bence ilk depo için 0 40 60 70 80 olabilir. Hover ve alan turuyla geçen bir uçuş güzel olacaktır. Motorumuz fabrika ayarlarına göre bir miktar zengin olmalı elbette. Uçuş sırasında imkanımız varsa sıcaklıkları izlemeliyiz. Hedefimiz mümkün olduğunca düşük sıcaklıklarla rodaja devam etmek üst limit yine 60 derece olabilir. Sıcaklık yönünden helimizi sürekli hoverda tutmak yerine tatlı tatlı uçurmamız avantaj sağlayacaktır. Aynı ayarları kullanarak bir depo daha uçulabilir diye düşünüyorum ama bu kez maksimum gaz komutu vererek motorumuzun %80 ile tanışmasını sağlayabiliriz. Eğer benim acelem yok diyorsanız ardından bir depoda 0 - 40 - 60 - 80 - 100 eğrisiyle uçmak iyi olabilir. Sıcaklıkları takip etmeyi unutmuyoruz elbette, bu noktadan sonra anlık 80 dereceler görülebilir ama 60 dereceler idealdir.

Rodajın son aşamasında ise artık Governor devrede. Tahmin edeceğiniz gibi başlangıçta tavsiye edilen kafa devrinden bir miktar aşağıda bir devir tercih ediyoruz. Maksimum açımız 10 derece, devrimiz düşük ve motorumuz zengin. Böyle olunca sıcaklıklarımızda uçuş boyunca düşük seyretmeye devam edecek. Bu aşamadan sonra yapılması gereken şey kadameli bir şekilde motordan aldığımız performansı arttırmak olacak. Kademe kademe (elbette sıcaklıkları takip ederek) motorumuzu fakirleştirecek, kafa devrimizi hedeflediğimiz kafa devrine getirecek ve idle-up ile artık uçuşlarımızı da bir miktar sertleştireceğiz.

Veeeeeeeee 1 galon yakıt bittiğinde mutlu sona ulaşıyoruz. :halay: :halay: :halay:

Bundan sonra uçuşlarımıza hangi yakıtla devam etmeye karar verdiysek o yakıt ile motorumuzu ayarlıyoruz ve 10 derece de olan ana pervane açımızı da nasıl kullanmayı seviyorsak o açıya getiriyoruz. Son bir not olarak motor sıcaklığımızın bazı yüksek sıcaklıklarla çalışmaya uygun motorlar hariç 100 dereceyi aşmasına izin vermememiz uzun yıllar kullanmak açısından faydalı olacaktır. ;)

Bu yazıyı sadece sizlerle kendi uygulamamı paylaşmak için yazdım. Olmazsa olmaz bir uygulamadır, mutlaka yapılmalıdır diyemem. Bir sürü helici arkadaşımız böyle bir rodaj süreci geçirmemişlerdir muhtemelen ve hiçbir sorun da olmamıştır. ;)

Motorlara karşı özel ilgi duymam sebebiyle rodaj gibi basit bir olayı rituel haline getiriyorum belkide. :laugh: :lollol: :saygilar:
 
Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?

Türker artık yakıtlı, hatta yakıtsız bile bir helim olmadığından işime yaramayacak olsa da takdir ettim doğrusu. Kalemine sağlık!


iPhone 'den Tapatalk aracılığı ile gönderildi
 
Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?

Sağol Ömer Abi :saygilar: Ellerin dert görmesin

Türker abi senin de ellerine sağlık abi. :saygilar: Her ne kadar helici olmasam da okudum, öğrenmeye çalıştım. :laugh: