Glow / Nitro Motorlarda Rodaj Nasıl İşlemi Nasıl Yapılır ?
Tamer Öztürk' Alıntı:
Bir de benim merak ettiğim bazı konular var.Öğrendiğim kadarıyla yüksek hız vidasını(HSN) saat yönünde çevirdiğimizde iğneyi kapatmış oluyoruz, Saat yönünün tersine çevirdiğimizde açmış oluyoruz.İğneyi saat yönünde çevirince devir artıyor mu? Aynı şey düşük hız ayar vidası(LSN) için de geçerli mi? Düşük hız vidasını açmak için de mi saat yönünün tersine çeviriyoruz? Bir de motorun fakir ve zengin çalışma durumunu, fakir ve zengin çalıştığında ne gibi etkisi olduğunu açıklayabilirseniz çok memnun olurum.Bu konuda biraz cahilim ama inşallah öğreneceğim zamanla.
Big Bang'den başlayalım mı?!
İçten yanmalı motorlar iki temel ilkeye göre çalışırlar. Otto çevrimi ve Diesel çevrimi. Otto çevriminde (nitro ve benzinli motorlar bu şekilde çalışır) silindire tam birbirini karşılayacak oranda (aslında azıcık daha zengin) yakıt ve hava girer. Motorun gücü giren hava miktarı "dizginlenerek" (throttle) değiştirilir. Diesel çevriminde motora hava tam çekilir ve püskürtülen yakıt miktarı gücü belirler. Yani Diesel motor tam gaz dışında hep ideal karışım oranından fakir çalışır.
Sırası gelmişken bu "ideal" orana "stokiometrik oran" dediğimizi de hatırlayalım.
Bu ideal oran örneğin benzin için 15:1'dir. Yani 1 gram benzinin tam yanması için 15 gram hava gerekir. Metanolde ise oran 6.42 : 1'dir.
Bir motor en yüksek gücü ve verimi teorik olarak bu ideal oranda verir. En çok da bu oranda ısınır. Doğal olarak en fazla mekanik yüke de bu oranda maruz kalır. Silindir içinde ideal şartlar her zaman sağlanamayacağı için motorlar her zaman biraz daha zengin tarafta çalıştırılırlar. Bu şekilde hem güvenli çalışma sağlanır hem aşırı ısınma önlenir.
Gelelim iğnelere. Nitro motorlarda farklı karbüratörler olabilir. En sık kullanılan iki iğneli tiptir. Yani bir "büyük" bir de "küçük" iğne vardır. Airbleed denilen tipte yakıt değil karbüratöre yan kanaldan alınan hava ayarı yapılır. Düşünecek olursak airbleed vidasını saat yönünde sıkarsak havayı azaltır karışımı zenginleştiririz. Halbuki klasik çift iğneli karbüratörde saat yönünde kısmak yakıtı kısmak yani fakirleştirmek demektir. Ek olarak üç iğneli abuk sabuk karbüratörlere de rastlanabilir.
Klasik iki iğnelide bilmemiz gereken şey şudur: Tam gazda sadece büyük iğne etkilidir. Gazı kıstıkça küçük ve büyük iğne birlikte etki etmeye başlarlar. O nedenle iyi bir ayar için önce tam gazda büyük iğne ayarlanır. Nasıl? Önce üreticinin önerisine göre büyük iğne açılır. Genelde 2 tur uygundur. Motor çalıştırılıp tam gaza çıkılır ve kızdırıcı ayrılır. Yavaş yavaş kısılarak en yüksek devir bulunur. Bir tık daha kısınca motor stop etmeye meyledecektir. Sonra iğne iki üç tık zenginleştirilir. Bundaki amaçlar, hem yukarıda da anlatıldığı gibi ideal orandan azıcık zengin tarafta kalmak hem de depodaki yakıt seviyesi azalınca olacak basınç eksikliğini kompanse etmektir. Pompalı karbüratörlerde bu yapılmaz. En fazla tek tık zenginleştirilir.
Ancak büyük iğne tam ayarlandıktan sonra küçük iğneye geçilir. O da aynen büyük iğne gibi saat yönünde fakir ters yönde zengine ayarlanır. Küçük iğne ayarlanırken rölantiden tam gaza geçişteki davranışa bakılır. Motor hemen stop ediyorsa küçük iğne fakirdir. Öksürerek devirleniyor ya da stop ediyorsa zengindir. Rölantide uzun süre çalışırken devri düşmeye meylediyorsa bu sırada kızdırıcıyı takıp devrin arttığını görüyorsak yine sengindir deriz.
Motorları fakir çalıştırmanın en önemli etkisi aşırı ısınma sonucu mekanik arızaların ortaya çıkmasıdır. Örneğin piston gömleğe kaynayabilir... Ben dört zamanlı bir motorumda pistonun tamamen eriyerek yok olduğunu gördüm.
![[DIY]: Onboard glow driver](/forum/proxy.php?image=http%3A%2F%2Fwww.hobbyking.com%2Fhobbyking%2Fstore%2Fcatalog%2Fonboardglowsub.jpg&hash=ad6a26caef9e95eb2dd73c8d8fb142dd)
