RC Uçak Tasarım : Kendi uçağımı tasarlamak istiyorum, nelere dikkat etmeliyim ?

Mehmet Kucuksari

Administrator
Katılım
4 Eki 2012
Mesajlar
36,417
Tepkime puanı
43,398
Yaş
51
Konum
Kocaeli
İlgi Alanı
Heli
Öncelikle modelciliğe yeni başlıyorsanız ve daha önce herhangi bir model toplayıp uçurmadıysanız, net bir şekilde yazalım :

Lütfen uçak tasarlama işinden vazgeçin !!

Çoğu yeni başlayan arkadaşımızın gerek ekonomik gerekse kolay olması nedeniyle EPP, köpük uçaklara yöneliyor. Hal böyle olunca "Uçak Tasarlama" işini :

1- Kara kalem çizilmiş bir plan
2- Kesilmiş 3-4 köpük parçasını birleştirmek olarak görüyor ne yazık k :(

Model ister köpük olsun ister balsa aynı prensiple uçuyor. Başka bir değişle tasarladığınız uçak köpük olunca farklı ve daha kolay uçmuyor :D

Sadece kırılınca maliyet tutmadığı ve zaten çok ciddi emekte verilmediği için "Uçak Tasarlama işi, sanki ÇOCUK OYUNCAĞI" gibi algılanıyor.

İşte bu konumuzun amacı da bu zaten.

TASARIM çocuk oyuncağı değildir. Ciddi bir bilgi birikim, tecrübe ve emek gerektirir. Bunlar siz de yoksa lütfen bu işe girmeyin ve forumda GEREKSIZ konu açarak KİRLİLİĞE neden olmayın.

Bu konununda ekindeki mesajlarda da görüleceği üzere TASARIM işi başlı başına ciddi bir iştir.


SIKÇA SORULAN SORULAR

1- Peki Ne Öneriyorsunuz ?
a-
Öncelikle gerçek uçuş öncesi bolca sim çalışın
Simulator - Simulasyon Konu Indeksi
Simulator Dersleri ve Calısmaları Konu Indeksi

b- Bu sırada ilk modelinizi seçin. Tavsiyemiz uçurması daha kolay olan TRAINER tarzı bir model seçilmesi olacaktır.
RC Uçak Modelleri: Trainer - Baslangic Indeksi
RC Uçak Modelleri: EPP - Foam Indeksi

c- Bu modeli ister hazır olarak alın isterseniz de kendiniz Plandan yapın. Fakat kullanacağınız plan, daha önce uçtuğu teyid edilmiş, uygun elektronik donamım listesi olan bir plan olsun.
Uçak Planları


2- Elimde bazı elektronik var, bunları nasıl değerlendirebilirim ?
Bunun için nette bulabileceğiniz binlerce hazır planları araştırın. İçlerinden illa ki elinizdeki elektroniğe uygun bir plan çıkacaktır


3- Biz Yarışmaya katılacağız ve kendi uçağımızı tasarlamamış gerekiyor
TÜBİTAK ve Benzeri İHA Yarışmaları Hakkında


Bu kadar yazdık, çizdik ama sizi hala ikna edemedik ve siz hala kendi uçağınızı TASARLAYIP uçurmak istiyor olabilirsiniz :D
O zaman en azından aşağıdaki konulara bir göz atında, başarılı bir tasarım için en az temel bazda nerelere dikkat etmeniz gerektiğini kendiniz okumuş olun.
 
Son düzenleme:
Konu ile ilgili diğer kaynak konular:

RC Uçak Motor - Pervane Seçimi: Temel Bilgiler (Wing Loading, Stall, Top Speed)
Uçaklarda Elektrikli Motor - Pervane Seçimi : MotoCalc 8 Yazılım ile Uygulama
Klasik Kanat ve Kübik Kanat Yüklemesi Nedir ? Farkları Nelerdir ?
Ortaya karışık: Hava hızı, yer hızı, stall, hız vektörü, krab, yan rüzgar vs vs.
 
Son düzenleme:
Bu konu aşağıdaki kaynaktan kopyalanmış ve düzenlenmiştir.



A- UÇAĞIN PERFORMANSINA ve GÖRÜNÜŞÜNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

1- Aerodynamic: Aerodynamic gereklidir.Ancak bu herkesin öğrenmesi gerektiği anlamına gelmemektedir.Burada uçakların nasıl uçtuğu hakkında genel bilgi verilecektir.Diğer açıklanacak konu bazı dizayn özelliklerinin uçuşa nasıl etki ettiği ve ilk yada daha sonraki uçaklarınızı seçerken bilinmesi gereken konulardır. Bir uçak nasıl uçar ? Sanılanın aksine bir uçağı havada tutan parçası motor değil kanadıdır.Motor sadece öndeki havayı alır ve arkaya doğru iter.Bu bir itme gücü (thrust) sağlar. Bu güç sayesinde uçak ileri doğru hareket eder.Uçak ileri doğru hareket ederken kanadının kesit (Airfoil) yapısından dolayı kanadın alt yüzeyinde yukarı doğru bir kaldırma kuvveti (Lift) doğar.Bu aradada hava , içinde ileri doğru hareket eden uçağa karşı bir direnç (drag) gösterir.Uçağın sürati arttıkça kanadın kaldırma kuvveti artar.Bukaldırma kuvveti yerçekimi (Gravity) ve hava direncinin (Drag) toplamından fazla olduğunda uçak yerden havalanır. Kısacası uçak uçmaya başlar.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


2- Kanat yerleşim yeri (Wing Location): Kanat yeri bir uçağın görünüşüne ve uçuş karekteristiğine etki eden önemli faktörlerden birisidir. Genel olarak iki tür kanat yerleşim yeri vardır. Biri uçağın üst tarafı (High Wing), diğeri uçağın alt tarafıdır. (Low Wing) Bazı modellerde kanat gövdenin tam ortasındada olabilir. Üstten kanatlı modellerde uçağın ağırlığı kanadın altında asılı bulunmaktadır. Bu yüzden havada uçarken daha dengelidir. Dengeli ve kontrolü kolay olduğundan, eğitim modelleri ve yeni başlayanlar için çok uygundur. Alttan kanatlı bir model ise bunun tam tersidir. Ağırlık uçağın kanadının üzerindedir. Bu yüzden havada daha dengesiz uçmaktadır. Yeni başlayanlar için uygun değildir. Ancak ileri eviyedeki pilotlar için özellikle akrobasi için uygundur.

3- Kanat kesidi (Airfoil): Kanat ucundan bakınca, kanadı önden arkaya doğru kestiğinizde ortaya çıkan alan kanat kesitidir. (airfoil) Çok küçük görünmesine rağmen uçağın uçuş kalitesine etki eden ana faktörlerdendir. Yüzlerce şekilde olabilir. Ancak genel olarak üç şekilde adlandırılır;

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Flat-Bottom: Kanat kesitinin alt tarafı tamamen düz olan şekildir. Yüksek kaldırma kuvveti ve düşük hızlarda uçuş kabiliyeti sağlar. Yeni başlayanlar için çok idealdir.

Symmetrical Airfoil: Kanat kesitinin alt ve üst tarafının aynı olduğu şekidir. Bu yüzden düz ve ters uçuşta aynı kaldırma kuvvetini sağlar. Akrobasi için çok uygundur. İleri seviyedeki pilotların tercihi olmalıdır.

Semi-Symmetrical Airfoil: Flat-Bottom ve Symmetrical Airfoilin karışımıdır. Her iki kanat kesidinin özelliklerinden almıştır. Orta seviyedeki pilotlar için uygundur.


5- Kanat Alanı (Wing Area) / Aspect Ratio / Kanat Yüklemesi (Wing Loading) :
Kanat alanı kanadın kaldırma kuvveti sağlayan yüzey alanıdır.
Aspect Ratio kanat boyu ile kanat eninin birbirine oranıdır. Kanat boyu 150 cm, kanat eni 25 cm olan bir uçağı aspect ratiosu 6:1 dir.

Genel olarak söylenen bu oran küçüldükçe uçağın akrobasi kabiliyetinin arttığıdır. Kanat yüklemesi ise kanat yüzeyindeki bir santimetrekareye düşen ağırlıktır. Bu değer nekadar küçük olursa o kadar iyidir.

6- Dihedral: Kanadın V şeklinde olan açısıdır.Bu açı arttıkça uçak daha dengeli uçar.Ançak akrobasi kabiliyeti azalır.Eğitim modellerinde bu açı daha fazladır. Akrobasi modellerinde ya çok az yada hiç yoktur.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


7- Kanat kalınlığı (Wing Thickness): Kanat sadece kaldırma kuvveti sağlamaz. Aynı zamandada havanın içinde ileri hareket ederken direnç oluşturur. Bu yüzden kalın kanatlar akrobasi ve sürat için uygun değildir.

8- İniş takımı yeri : Bu uçağın görünüşüne ve performansına etki eder. Önden tekerlekli (Tricycle Gear) modeller yerde kontrolü kolay modellerdir. Arkadan tekerli (Taildragger Gear) modeller yerde kullanılması biraz daha güçtür. Ancak her pilot mutlaka denemelidir.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


9- Hafif Uçak mı ? Ağır Uçak mı ? Hepimiz diyoruz ki uçağımızı hafif yapmalıyız. Ancak neden ? İşte cevabı : Şimdi aynı uçaktan iki tane yaptığımızı düşünelim. Bu uçakların motorları, airfoilleri, kanatları, kanat alanları, dihedralleri kısacası her şeyleri aynı. Tek fark ağırlıkları biri diğerine göre daha ağır olması. Şimdi bazı özelliklerini karşılaştıralım;

a- Yük taşıma kapasitesi : Hafif olan uçağın kanat yüklemesi daha az olacağından daha fazla yük taşıyacaktır. Buda daha fazla yakıt yada daha fazla kapasiteli pil yada servo kullanabileceğimiz anlamına gelir.

b- Tırmanma performansı : Hafif olan uçak daha çabuk tırmanacaktır. Bunun anlamı diğer avantajlarının yanında akrobasi kabiliyetinin artmasıdır.

c- Dönüş performansı : Hafif uçağın dönüş yarı çapı daha kısadır.

d- Hızlanma : Hafif uçak daha çabuk süratlenecektir.

e- Stall hızı : Ağır uçağın stall hızı yüksek olacağından daha hızlı uçuş hızı ve daha hızlı iniş kalkış sürati olacaktır.

f- Max hız : Hafif uçağın hızı tabiki fazla olacaktır.

g- Yakıt tasarrufu : Ağır uçak daha hızlı uçmak zorunda olduğundan yakıt tüketimi daha fazla olacaktır. Ayrıca motor devri sürekli daha fazla olacağı için ağır uçağın motor ömrü hafif uçağa göre daha az olacaktır.

h- Rüzgar/Türbülans faktörü: Hafif uçak rüzgardan, türbülanstan daha fazla etkilenecektir. Ancak rüzgarlı günlerde uçağınıza ağırlık merkezini değiştirmeyecek eklerseniz bu probleminizi çözecektir.

Yukarıdaki bilgilere şunları da ilave edebiliriz..Eğer uçağınızın bir yerinde ağırlık kaldırıyorsanız bu başka bir yerdeki ağırlığı da etkileyeceği anlamındadır. Örneğin hafif yapılmış bir uçakta daha ince yani daha hafif iniş takımı kullanabilirsiniz. Buda uçağın ağırlığının daha da azalması demektir.

Diğer önemli bir konu ise ( inşallah başınıza gelmez) kaza sonucu uçağın alacağı hasardır. Kaza sırasında uçağın yere yada başka bir cisme çarpması sırasında ortaya çıkacak enerji uçağın hızı ve ağırlığı ile doğru orantılıdır. Aynı hızda fakat farklı ağırlıktaki iki cismin çarpışması sonucunda ortaya çıkan enerji farklıdır. Ağır olan cismin enerjisi daha fazladır. Dolayısıyle ağır olan uçağın hasarı da daha fazla olacaktır.

Kısaca yukarıdaki bilgilere göre uçağımızı ne kadar hafif yaparsak o kadar iyi olacak ve iyi uçacaktır.

10- Sürüklemeyi (drag) Azaltma : Çoğu modelci sürüklemenin, ne olduğunu bilmez yada önemsemez. Oysa uçağın uçuşuna etki eden bir faktördür. Neden A ismindeki modelcinin yaptığı modeller B isimli modelcinin yaptığı modellerden daha iyi uçar ya da deriz ki A ‘nın yaptığı modeller çok iyi uçuyor.İşte bunun sebeplerinden birisi modeli yaparken modelcinin sürüklemeyi azaltmak için alacağı önlemlerdir.

Pekala nedir bu sürükleme (drag) ? Uçağınız havada uçarken uçağın yüzeyinden geçen hava akımı uçağın gövdesine sürtünerek geçer. Bu sürtünme sırasında bir direnç oluşur. Ayrıca uçak yüzeyindeki çıkıntılar, pürüzler uçağın gövde yapısını bozan tüm aksesuarlar bu hava akımını etkileyerek uçağın uçuş karakterini değiştirir. Uçağın gövdesi ne kadar düzgün ve pürüzsüz olursa o kadar az sürtünme ve direnç oluşur.Buna bağlı olarak uçağımız daha iyi uçar.

Şimdi bu konuyu inceleyelim ve çözümleri anlatalım. Neler sürüklemeye sebep olur ? Bunları nasıl gideririz ? Sürüklemeyi tam olarak görebilmemiz için rüzgar tüneline ihtiyacımız vardır.Ancak modelimiz rüzgar tünelinde deneme imkanımız olmadığı için daha önceden denenmiş ve tecrübe edilmiş esaslardan yararlanacağız. Dört çeşit sürükleme vardır. Bunlar;

a- Kesit alanı: Kesit alanı kolaydır. Yan yüzeyler ne kadar büyükse o kadar fazla hava geçecek ve o kadar da fazla sürtünme doğacaktır. Bu yüzden gövdeyi mümkün olduğunca ince ve küçük yapmalıyız. Kanat kesidi de (airfoil) mümkün olduğunca ince olmalıdır. Fakat ölçü şekil kadar etkili değildir.

b- Şekil sürüklemesi: Bir yüzeyde hareket halinde en az sürtünmeyi yaratacak şeklin (streamlining) bahsedeceğiz. Uçağın üzerindeki her parça simetrik bir yüzeye ve kesite sahip olmalıdır. Önemli olan uçak üzerindeki parçaların hücum kenarlarının düzgün bir kavise sahip olması , hava akımının her iki yüzeyden geçerken simetrik olması ve firar kenarını terk ederken de firar kenarının türbülansa sebep olmayacak şekilde olmasıdır. Temel konu her iki yüzeyde hareket eden havanın ani yada açısal değişikliğe uğramamasıdır.İniş takımları sürüklemeyi yaratan elemanlardan birisidir. Açılır kapanır iniş takımı kullanırsanız bu engeli aşmış olursunuz.Eğer sabit iniş takımı varsa wheel pant kullanarak ve dikmelere cuffs (Dikmelere takılan airfoili olan parçalar) takılarak sürükleme azaltılır.Kanatların hücum kenarlarının mümkün olduğunca kavisli yapılması sürüklemeyi azaltacaktır.

c- Yüzey Sürtünmesi : Uçağınızın yüzeyi ne kadar düzgün ve az ise o kadar az sürükleme yaratır.Keskin kenarlarının yuvarlatılması sadece şekil sürüklemesini azaltmaz aynı zamanda uçağın yüzey alanında azaltır.Uçak yüzeyinin düzgün olması sürüklemeyi azaltır.Kaplama yaparken uçağın arkadan öne doğru kaplanması,kaplama malzemesinin birbirinin üzerine bindirirken düzgün ve sağlam yapıştırılması,kaplama yüzeyinde pürüz olması sürüklemeyi azaltan etkenlerdir.Keskin köşeler türbülansa sebep olur.Yuvarlatılmış bir gövdeye sahip uçak keskin köşelere sahip uçağa göre daha az sürükleme yaratır.Kanat uçlarının yuvarlatılması da sürüklemeyi azaltır.

d. Karışma sürüklemesi: Rüzgar tünellerinde yapılan deneyler de gövde ve kanadın meydana getirdiği sürükleme ayrı ayrı ölçülmüştür.Ancak gövde ve kanat birleştirildiğinde meydana gelen sürüklemenin tek başlarına sahip oldukları sürükleme toplamlarından fazla olduğu görülmüştür. Bunun azaltılması için genellikle gövde ile kanadın birleştiği noktaların doldurularak kavis verilir. İkinci dünya savaşı modellerinin kanatlarında bu bariz görülür. Kanadın önünden arkasına doğru bu kavis vardır. Bunu pattern ve yarış uçaklarında da görebilirsiniz. Sonuç olarak ne yapmalıyız ? En iyi sonuç sebepleri ortadan kaldırmaktır. İniş takımlarını açılır kapanır yapın, kontrol yekelerini (horn) gizli yapın, anteni gövde içine alın, civata başları gövde üzerine havşa açarak gizleyin, motorunuzu cowl içine gizleyin, gövde içinde kalan eksoz kullanın. Kısacası yarışmalarda kullanılan pattern uçaklarına bir bakın. Bütün bu özellikleri göreceksiniz. Kalite ayrıntıda gizlidir. Bu yüzden sürüklemeyi azaltmak birçok yükümlülük, maliyet ve işçilik gerektirir. Aşağıdaki şekilde örnekler verilmiştir. Buna göre uçağınızı yaparsanız daha hızlı ve düzgün uçtuğunu göreceksiniz. Unutmayın ne kadar düzgün yüzey ve düzgün şekil o kadar iyi uçuş.
 
B- TASARIM / DİZAYN
Burada yazılanlar kısaca ve basitçe adım adım bir model uçağı nasıl dizayn edeceğinizi açıklayacaktır.

Başlamadan önce şunu kabullenmelisiniz. Dizayn edeceğiniz uçak tam sizin istediğiniz gibi olmayacaktır. Çünkü arzu ettiklerinizle, gerçekleştirmek istedikleriniz çakışacaktır. Örneğin siz çok dengeli ve aynı zamanda akrobasi yeteneği olan bir uçak yapmak istediniz diyelim. Ancak gerçekte bu imkansızdır. Birinden fedakarlık etmek zorundasınız. İkisi bir arada olmaz. Dengeli olsun derseniz akrobasi yeteneği azalır. Akrobatik olsun derseniz stabilitesi bozulur. Bu ve benzer şeyleri kabul etmelisiniz.

Bunun için modelinizi dizayn etmeden önce belirli karakteristik özelliklere karar verip onların temeli üzerine dizayn yapmalısınız. Ayrıca şunu hiçbir zaman unutmayın. Bir model ne kadar basit ve sade ise o kadar problemsizdir. Uçağın üzerine ilave edeceğiniz her türlü fazlalık ileride problem olarak karşınıza çıkacaktır.

Şimdi kısaca bir modeli dizayn etmeye başlayalım.

1- ADIM : UÇAĞINIZIN ÖZELLİKLERİNE karar verin.
Bunlar kısaca :
a- Modelinizin amacı : Eğitim modelimi, eğitim sonrası bir model mi, akrobasi modeli mi, 3D akrobasi modeli mi ? vb.
b- Modeli ne olacak: Modern mi, antika bir model mi, ölçekli mi, tamamen yeni bir tasarım mı ? vb.
c- Motorunun cinsi , büyüklüğü
d- Uçuş süresi
e- Dengesi/stabilitesi
f- Sürati
g- Dikey performansı
h- Kontrollere vereceği cevap
ı- Stall karakteristiği
j- İnşaa şekli ve kullanılacak malzemeler
k- Kontrol sistemi
l- İniş takımı nasıl taşınacağı,tek parça,iki parça,üç parça vb. gibi

2. ADIM : MOTOR SEÇİMİ
Elektrikli yada benzinli. Gücü.Ağırlığı. bunları belirleyin.

Size şunu tavsiye ederim. Motorunuzun seçeneği tek olsun.Yani .35 ile .46 arası bir motor seçeneği değil de direk olarak .40 lık bir motora göre dizayn yapın.

Aşağıdaki tablo size iki zamanlı motor seçiminde yardımcı olacaktır. Eğer dört zamanlı motor kullanacaksanız seçtiğiniz motor hacmini % 50 arttırın.

Bunun yanında uçağın ağırlığına göre de motor seçime dikkat edin. Eğer uçağınızın normal olarak uçmasını ve akrobasi yapmasını istiyorsanız 3 kg’lık bir uçağa .46lık motor yeterli olacaktır. Ancak siz eğer 3D akrobasi yapacaksanız .61lik bir motor kullanın.

Ayrıca şu yöntemi de kullanabilirsiniz. Uçağınızın toplam uçuş ağırlığını bulun. Motorunuzun da pervane/motor kombinasyonuna göre verdiği çekme/itme gücünü (trust) ölçün .Eğer normal bir uçuş ve akrobasi planlıyorsanız uçağınızın ağırlığı kadar trust üreten motoru kullanın. Yok 3D akrobasi düşünüyorsanız en az uçağın ağırlığının 1.5 katı trust üreten motor kullanın.

Özellikle bu yöntemi tavsiye ediyorum. Çünkü aynı ölçüde olan farklı marka motorlar farklı güç üretiyorlar.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Şimdi sıra geldi "Motor açısı" na: Genellikle motorlar 0-3 derece aşağı ve 0-3 derece sağa bakacak (arkadan bakıldığında) şekilde bir açı ile yerleştirilir. Rudder kontrollü uçaklarda sağa doğru olan açı 3-5 derece arasıdır. Ancak size tavsiyem hiç açı vermeden motorunuzu yerleştirin. Daha sonra uçurduğunuzda uçuş şekline göre bu açıları motor yatağının ve motorun altına pul koyarak ayarlayın.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


3. ADIM : DİKEY TIRMANIŞ ve SÜRAT PERFORMANSINA karar verin.
Tırmanma oranını motorun gücü, pervane ve uçağın toplam uçuş ağırlığı belirler.

Nasıl bir tırmanma özelliği istiyorsunuz ? Sıfır süratte uçak stall olduğunda uçağın 90 derece tırmanmasını mı yoksa belirli bir açı ile uçağın momentumu bitinceye kadar 50-60 metre tırmanmasını mı istiyorsunuz? Uçağın düz uçuşta direk loop atmasını yada önce dalışa geçip sürat kazandıktan sonramı loop atmasını istiyorsunuz ?

Uçağınızın ağırlığına karar verin ve amacına uygun inşaa edin.

Uçağınızın havadaki süratini (maksimum ve minimum) motor gücü, pervane ve uçağın kanadı belirler.

Tırmanma oranı ve hava hızı birbirini etkiler.Bu yüzden bunların kombinasyonu uçağın uçuş karakteristiğini değiştirir.

Örneğin uçağınızın çok süratli uçmasını ve sınırsız bir şekilde 90 derece olacak şekilde tırmanmasını istiyorsanız uçağınız hafif olmalıdır. Bunun yanında süratli uçması için yüksek adımlı (pitch) pervanenin istediği motor gücü ile düşük adımlı pervanenin istediği motor gücü de aynı değildir.

4. ADIM : KANAT DİZAYNI :
Öncelikle şunu belirtmeliyim ki uçağın kanadı uçağın en önemli parçasıdır. Çünkü bir çok parametreyi etkilemektedir.

Kanat dizaynına uçağın airfoil yapısını seçmekle başlamalısınız. Amacınıza uygun airfoil seçin .

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


a- Eğitim modeli yapıyorsanız alt kısmı düz, üst kısmı kavisli (flat bottom)
b- Sport bir model istiyorsanız semi simetrik,
c- Akrobasi yeteneği olan bir uçak istiyorsanız simetrik airfoil seçmelisiniz.

Bunu yanında yüzlerce çeşit airfoil yapısı vardır. Bunların içinden amacınıza en uygun olanını ( hava sürati yada stall karakteristiği) seçin.

4-a- Kanat Yüklemesi (Wing Loading) / Aspect Ratio :
Kanat yüklemesi :
Kanat yüklemesi birkaç uçuş karakterine etki eder. Min ve max. uçuş sürati, tırmanma oranı (Kanadın oluşturduğu kaldırma kuvveti; motorun çekme gücü değil), kontrollere verdiği cevap ve uçuş kontrolünün kaybedilmesi.

a- Düşük kanat yüklemesi olan uçak daha düşük süratlerde uçabilir.
b- Yüksek kanat yüklemesi (Yüksek stall sürati) olan uçak iniş sırasında daha sürati uçmak zorundadır.
c- Düşük kanat yüklemesi olan uçaklar hava şartlarından daha çabuk etkilenirler. Örneğin. termal yada rüzgar.
d- Yüksek kanat yüklemeli uçaklar ise bu durumlardan daha az etkilenir ancak kontrollere daha yavaş cevap verir ve daha hızlı uçmak zorundadır.
e- Düşük kanat yüklemeli uçakların maksimum uçuş süratlerine sınırlama getirmek zorunda kalabiliriz. Çünkü yüksek süratte uçan bir uçak manevra yaptığında yüksek G gücüne maruz kalacaktır. Ancak uçağımızı hafif yapacağız derken inşaa sırasında kullandığımız malzemeyi azaltırsak yada kanadı gereğinden fazla büyük inşaa edersek, bu aynı zamanda uçağın sağlamlığını etkileyecektir. Yüksek G sırasında buda uçağın buna dayanamamasına sebep olabilir.
Bu hafif ama dayanıklı uçak yapamayacağımız anlamına da gelmez. Onun için inşaa sırasında kullandığımız malzemelere dikkat etmeliyiz. Hafif ama sağlam kanat inşaa etmeliyiz. Bunun yanında ağır kanat yüklemesi yüksek olan uçaklarda da yüksek G’lerde kanada daha fazla yük binecektir.

Şimdi kanat yüklemesini nasıl hesaplayacağımız görelim. Kanat yüklemesi, Uçuş ağırlığının kanat yüzey alanı bölümüne eşittir.

Kanat yüklemesi = Uçuş ağırlığı / Kanat yüzey alanı

Not: Birden çok kanatlı uçaklarda kanat yüzeyi olarak tüm kanatların yüzey alanının toplamı kullanılır.

Bu oranı kğ/m² olarak yada gr/cm² olarak hesaplayabiliriz . Bu sizin tercihinize kalmış. Ben bizim uçaklarımız küçük olduğundan gram/cm² oranını kullanıyorum.

Örneğin uçağımızın uçuş ağırlığı 2500 gram olarak düşünelim. Kanat yüzey alanı ise de 3750 cm² olsun. Bu durumda 2500/3750 = 0.66666667 gr/cm² olacaktır.

Bu oran sıfıra yaklaştıkça uçağımız daha hafif olmuş anlamına gelir. Bu da daha süratli uçuş bunun yanında daha yavaş stall sürati ve daha yüksek tırmanma performansı demektir.

Kanat Yüzey alanı: Kanat yüzey alanı yukarıdaki tabloda yer almamıştır .Bunu nedeni gerçekte anlamsız olduğudur.
Normalde kanat yüzey alanı bize kanat yüklemesinin hesabında gerekir. Ancak bizim dizayn edeceğimiz uçakta kanat yüzey alanı bize başlangıçta gerekli değildir .
Biz dizayn edeceğimiz uçağın planladığımız uçuş ağırlığına ve planladığımız kanat yüklemesine göre kanat yüzey alanını hesaplayacağız. Örneğin ( Yukarıdaki hesaplamaya uygun olsun) : Uçağımızın uçuş ağırlığını 2500 gram olarak planladık.Bu arada ise kanat yüklemesinin 0.66666667 gr/cm² olarak planlayalım.

Kanat yüklemesi = Uçuş ağırlığı / Kanat yüzey alanı formülünden 0.66666667= 2500 / kanat yüzey alanı yazabiliriz. Bunun sonucunda ise 3750 cm² sonucuna ulaşırız.

Aspect Ratio : Yukarıdaki tabloya bakarsanız aspect ratio nun denge/stabilite haricindeki tüm uçuş karakteristiğine etki ettiğini görürüsünüz.

Bu yüzden önemli bir etkendir.Pekala Aspect ratio nedir?

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Aspect ratio = kanat uzunluğunun kanadın ortalama chord ( Kanat eni diyebiliriz) uzunluğuna oranıdır.

Ortalama kanat chord uzunluğu tapered ( Kanat ortasından kanat ucuna doğru daralan ) kanatlarda, kanat ortasındaki chord uzunluğu ile kanat ucundaki chord uzunluğunun toplamının ikiye bölünmesi ile bulunur. Normal dikdörtgen olan kanatlarda ise kanadın herhangi bir noktasındaki chord uzunluğudur.

Aspect ratio önemlidir. Çünkü aspect ratio şunları etkiler:

a-.Uçağın tono atma kabiliyeti. Her şeyleri aynı olan iki uçak düşünün.Sadece aspect ratioları farklı olsun. Bu durumda aspect ratiosu yüksek olan düşük olana göre daha yavaş tono atacaktır.Yani uzun ve dar olan kanat kısa ve enli olan kanada göre daha yavaş tono atacaktır. Savaş uçaklarına bakıldığında aspect ratioları düşüktür. Bu yüzden hareket kabiliyetleri yüksektir.Ancak buna bağlı olarak kaldırma kuvvetleri azalır.Bu yüzden bombardıman uçaklarında aspect ratiosu yüksek kanatlar kullanılır.

b- Kaldırma-Sürükleme oranını belirleyecektir. Örneğin planörlerin kanatları uzun ve dardır. Bu yüzden aspect ratioları yüksektir. Yüksek aspect ratioda yüksek kaldırma-sürükleme oranına sebep olur. Buna bağlı olarak yakıt ekonomisi artar. Düşük aspect ratio lu uçaklar yük taşıma kabiliyeti açısından uygun değildir.Ayrıca düşük aspect ratiolu uçaklarda hücum açısı arttığında sürüklemede çok artar.

c-Yüksek aspect ratio oranlı kanatlar kırılgan, dayanıksız yapıdadır. Ayrıca planlanan uçuş dizaynının dışında uçuş karakterine sebebiyet verebilir.

Şimdi bir hesaplama yapalım. Kanadın uzunluğu 150 cm olsun.Kanat ortalama chord u ise 25 cm olsun.
Bu durumda aspect ratio = kanat boyu/kanat ortalama chord uzunluğu dan 150/25 = 6/1 oranını buluruz.

Birde tapered kanat hesabı yapalım. Kanat ortasındaki chord uzunluğu 30cm,kanat ucu chord uzunluğu 20 cm ve kanat boyu 150 cm olsun.
Önce ortalama kanat chordunu bulacağız.
Ortalama kanat chordu= (Kanat ortası chordu + Kanat ucu chordu) bölü 2 den dan (30+20)/2 =25. Buradan 150/2 = den aspect ratio 6/1 dir.

Birde eliptik kanatlar için hesaplama yapalım. Eliptik kanatlarda uygulayacağımız formül biraz değişik.
Bunlarda kanadın uzunluğunun karesinin kanadın yüzey alanına bölümü aspect ratio u verir.
Buna göre kanat uzunluğu 150 cm olan ve kanat alanı 3750 cm² olan kanadın aspect ratiosu 150²/3750 den 6/1 bulunur.

Genellikle model uçaklardaki aspect ratio 5:1 ila 6:1 arasıdır.
Planörlerde ise 10:1 ila 16:1 arasıdır.

4-b- Wing taper
Kanat ucuna doğru kanadın hem daralması hem de incelmesidir.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


4-c Taper ratio (Kanat daralma oranı)
Kanat ucundaki chordun kanat ortasındaki chorda bölünmesiyle bulunur.

Taper Ratio : Tip Chord / Root Chord

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


a- Yüksek aspect ratiolu ve düşük taper ratiolu kanatların çok çabuk tip stall a girme meyili vardır. Bu yüzden dizaynınızda bunu göz önünde bulundurun.
b- Eğer yüksek oranda daralan kanat düşünüyorsanız aspect ratio yu düşürün.
c- Eğer yüksek oranda aspect ratiolu kanat düşünüyorsanız taper ratioyu 1 e yakın tutun.(kanat ortası ve kant ucu aynı olan chord)

4-d Wing Sweep (Kanadın arkaya doğru açılı olması):

Uçağın kanadına verilen her 2½ derecelik açı 1 derecelik dihedral verilmiş etkisi yapar. Üstelik ters uçarken bile bu etkinin olduğu kabul edilir. Ayrıca sweep uçağın stabilitesini de arttırır. Uçak stall olduğunda uçağın burnunu aşağı düşmesini sağlar. Sweep biraz da uçağın CG aralığının arkaya doğru genişlemesini sağlar. Ayrıca görüntü olarak uçağı da değiştirir.

4-e Dihedral: Kanat uçlarının kanat ortasına göre yukarıda olduğu durumdaki açısal değeridir.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

  • Uçağa tono ekseninde tekrar kendi kendine düzeltme kabiliyeti kazandırır.
  • Uçağın stabilitesini arttırır ve aileron olmadan uçağı rudder ile uçağı yönlendirme kabiliyeti verir. Bu yüzden eğitim modellerinde dihedral çok kullanılır. * Tono atma kabiliyetini azaltır.
  • Ayrıca dihedral istenmeyen kontrol karışmasına sebep olur.
Örneğin uçağınıza rudder kontrolü verdiğinizde uçağınız burnunu düşürme ve tono atma eğilimi gösterir.

Ne kadar dihedralin yeterli olduğu size bağlıdır. Ancak genel değerler şu şekildedir.
  • Aileron kontrollü modellerde 0-3 derece (her kanatta),
  • Aileronsuz uçaklarda 3-5 derecedir.
  • Alttan kanatlı uçaklarda ise bu değerler 2 katıdır.
4- f Washout : Uçağın inşaası sırasında firar kenarına bilerek verilen ve uçağın burnu havada iken hücum açısını düşürmek için kullanılan burukluk/ kavisdir.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu kavis genelikle kanat uçuna doğru olur ve kanat uçlarının kanadın orta kısmından önce stall (tip stall) olmasını engeller.Akrobasi modelleri için uygun değildir.Birde dikdörgen kanat yapısına sahip uçaklarda olmasına gerek yoktur.Daha çok tapered (daralan) kanatlarda kullanılır. Planörlerde, yüksek aspect ratiolu uçaklarda,ağır scale uçaklarda kullanılabilir.

4-g Wing Incidence: Kanat ekseni ile uçak ekseni ile arasındaki açısal değerdir.

Normalde 0-1 derecedir.Ancak uçakta aileron yok ve rudder ile kontrol ediliyorsa bu açı 3-5 derece arası olmalıdır.

4- h Aileron şekli ve alanı:
Kanat boyunca uzanan dikdörtgen aileronlar (strip aileron), barn door aileronlara göre inşaası daha kolay ve uçuş sırasında daha etkilidir.
Airfoil yapısına uygun şekillendirilmiş aileronlar daha etkilidir.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Strip aileronların genişliği = Kanat ortalama chord uzunluğunun 1/8 kadarı (% 12 civarı)

Barn door aileronlar genişliği = Kanat uzunluğunun 1/4 ü ve ortalama chordun 1/4 ü büyüklüğünde olması yeterlidir.

Eğer uçağınızın 3D akrobasi yapmasını istiyorsanız bu oranları % 100 arttırmanızı tavsiye ederim.

4- ı Flap:
Flap genellikle scale modellerde kullanılır. Eğer flap yapacaksanız barn door aileron kullanacaksınız demektir.

Kullanacağınız flap kanat boyunun 1/4 uzunlukta ve kanat chordunun 1/4 ü büyüklüğünde olmalıdır.

Kaç derecelik bir açı ile açılacağı kanat airfoilinine ve uçağınıza bağlıdır.Bunu deneyerek bulacaksınız.Size tavsiyem düşük açılarla başlamanızdır.Ayrıca uçağın uçuş süratine göre farklı etkiler gösterecektir.

5. ADIM : KUYRUK DİZAYNI :
Yatay stabilizer ve elevatörün (Yükseliş dümeni) dizaynı:

Şekil olarak bir tavsiyede bulunmayacağım.Ancak scale bir uçak yapıyorsanız yatay stabilizerede bir airfoil yapısı vermenizi tavsiye ederim.
Yatay stabilizerin alanı kanat alanının %20-22 si olmalıdır.
Hareketli olan elevatörün alanı ise yatay stabilizerin alanının %20 si olmalıdır.

Bunun yanında eğer 3D akrobasi modeli yapıyorsanız elevatörün alanı size kalmış bir şey. Bazı 3D modellerde neredeyse yatay stabilizatör olmayıp komple elevatör şeklinde bile olabilmektedir. Ancak ben size en azından elevatörün 1/3 ü kadar yatay stabilizatör yapmanızı Tavsiye ederim.

Stabilizerin ekseni ile uçağın ekseni birbirine paralel olmalıdır.Eğer rudder kontrolü ile uçan bir model yapıyorsanız 1 dereceye kadar açı verebilirsiniz.

Dikey stabilizatör ve rudder’ın(Yön dümeninin dizaynı):
Şekil olarak bir tavsiyede bulunmayacağım.Ancak scale bir uçak yapıyorsanız dikey stabilizerede bir airfoil yapısı vermenizi tavsiye ederim. Dikey stabilizerin alanı yatay stabilizerin alanının 1/3′ü olmalıdır.Hareketli olan ruder alanı ise dikey stabilizerin alanının 1/3-1/2′si olmalıdır.Bunun yanında eğer 3D akrobasi modeli yapıyorsanız elevatörün alanı size kalmış bir şey. Bazı 3D modellerde neredeyse dikey stabilizatör olmayıp komple elevatör şeklinde bile olabilmektedir.Ancak ben size en azından elevatörün 1/3 ü kadar dikey stabilizatör yapmanızı Tavsiye ederim. Dikey stabilizör uçağın eksenine paralel ve yatay stabilizöre 90 derece açı ile durmalıdır.

6. ADIM : İNİŞ TAKIMI DİZAYNI :
Önce iniş takımı nasıl olacak ona karar verin.
  • Burundan tekerli mi olacak yoksa kuyruktan tekerli olacak ?
  • Ana iniş takımı kanada mı yerleştirilecek yoksa gövdeye mi yerleştirilecek ?
Bütün bunlar size kalmış bir şey.Bu konuda şöyle olsun demeyeceğim.Her iki türde olan uçağı da denemenizi tavsiye ederim.

Ancak eğer çim pistte yada toprak pistte uçuyorsanız size tavsiyem kuyruktan tekerli bir model yapmanız.

İkinci olarak iniş takımının sabit mi yoksa açılır kapanır mı olacağına karar verin.
Açılır kapanır olacaksa hava ile çalışan bir iniş takımı mı olacak yoksa yoksa servo ile çalışan mekanik bir model mi olacak ? 60 lıktan büyük bir modelde servo ile kontrol edilen mekanik iniş takımı tavsiye etmiyorum.Esasında tüm iniş takımları havalı yapılsa çok daha iyi olur.Çünkü mekanik açılır kapanır iniş takımları genellikle fazla problem çıkarmaktadır.

Bu arada şunu unutmayın.Bir uçağın üzerinde ne kadar fazla hareketli parça varsa o kadar problem var demektir.Bu yüzden açılır kapanır iniş takımını pek tavsiye etmiyorum.

Sabit bir iniş takımı olacaksa bu çelik tel mi olacak,alüminyum mu olacak yoksa fiberglas mı (vb) olacak buna karar verin.
  • Eğer burundan tekerli bir model düşünüyorsanız ana iniş takımın takılacağı nokta ağırlık merkezinden 3.5-4 cm daha geride olmalıdır.
  • Eğer kuyruktan tekerli bir model düşünüyorsanız iniş takımının takılacağı nokta hücum kenarının bulunduğu noktadan kanat genişliğinin 1/4 ü kadar geride olmalıdır.İniş takımının boyu pervanenin yere değmemesi için pervane ucunun yerden yüksekliği en az 4-5 cm yüksekte olacak şekilde olmalıdır.
Ana iniş takımının genişliği kanat boyunun 1/2 si kadar olmalıdır.

7. ADIM : GÖVDE DİZAYNI :
Eğer scale bir model yapacaksanız diyecek bir şey yok. Eğer kendiniz bir dizayn yapacaksanız aşağıdaki resimlerdeki ölçüleri örnek alabilirsiniz.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu arada gövdeyi köşeli yapmayın bu sürüklemeyi arttıracaktır. Ayrıca uçağı taşıyacak sağlamlıkta olmalıdır.
Genişlik olarak uçağın en az uçağın radyo ekipmanını içine alacak kadar olmalıdır.Pushrodlar birbirine sürtünmeyecek ve esnemeyecek şekilde yerleştirilmelidir. Gövde esnememelidir.
 
Son düzenleme:
8. ADIM : PERVANE SEÇİMİ :

Uçak Pervanesi Hakkında : Türleri, Boyutlari, Seçimi

Pervaneler çeşitli marka, ölçü, şekilde ve farklı malzemelerden yapılabilirler :

1-Ağaç 2-Naylon 3-Fiberglasla güçlendirilmiş Naylon 4-Fiberglas 5-Karbon Fiber
  • Ağaç fiberglas ve karbon fiber pervaneler iyi performans gösterirler.
  • Naylon pervaneler ucuzdur ancak esnektirler. Bu yüzden titreşim (vibrasyon) ve güç kaybına sebep olurlar. Kesinlikle naylon pervane kullanmanızı tavsiye etmem.
DİKKAT! Pervanelerin, özellikle plastik ve fiberglas destekli pervanelerin kenarları keskin olur.Bu yüzden ellerinizi ve parmaklarınızı koruyun.Pervanenin keskin kenarlarını ince zımpara ile temizleyin.

Pervaneler üzerinde iki numara yazılı olarak gelir. Örneğin 10×6

Birinci numara pervanenin inç olarak çapını verir.
İkinci numara ise pervanenin pitch (adım) değeridir.Yani 6 değeri pervanenin bir 360 derecelik turda ilerlediği mesafenin inç olarak değeridir.Bazı pervanelerde bu değer mm olarak da belirtilir.

Pervaneler çeşitli şekil ve tip lerde olabilir. Bazılarının ucu sivri,bazıları dar, bazıları geniş,bazılarının ucu küt vb. Her firma pervanesini dizayn ederken maksimum verim vermesi için dizayn eder. Günümüzdeki modern pervaneler %80 verimli çalışmaktadırlar.

Pervane seçilirken motora göre değil de uçağın uçuş performansına göre seçilmelidir.
Örneğin WW I ( World War I )Birinci Dünya Savaşı modeline hız yarışlarında kullanılan bir pervane takarsanız uçağın uçuşunu ciddi bir biçimde limitlersiniz. Bu model uçakların gövde sürüklemesi fazla olduğu için pervane etkili olmayacak ve uçak çok yavaş uçacaktır.

Pervanelerin Özellikleri
1- Pervanenin adım’ı (Pitch): Yüksek adımlı pervane :

a- Hızlı uçuş sağlarlar
b- Yavaş süratlendirirler
c- Yavaş tırmanma sağlarlar
d- İnişte uçağın süratini düşürmek zor olur

Düşük adımlı pervaneler:
a- Yavaş uçuş sürati
b- Çabuk hızlanma
c- Çabuk tırmanma
d- Tüm motor devirlerinde çok iyi motor devri kontrolü

Bu adımın büyüklüğünü ve küçüklüğünü arabaların viteslerine benzetebiliriz.
Düşük adımlı pervane arabanın düşük vitesi gibidir. Yani araç sürat yapmaz ancak çok çabuk süratlenir ve güçlü bir şekilde çekilir yada rampada güçlü bir şekilde tırmanır. Yüksek adımlı pervane ise arabanın yüksek vitesi gibidir.Yüksek vites de araba hızlı gider ancak hızlanması ve çekiş gücü üşüktür.Rampalarda aracın sürati hızla azalır.

2- Pervanenin yapıldığı malzeme:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


a- Ahşap pervaneler : Ahşap pervaneler hafif olduklarından ve motorun üzerin az yük bindirdiklerinden diğer malzemelerden yapılmış aynı ölçüdeki pervanelere göre daha yüksek devir sağlarlar. Ancak çok kırılgandırlar. Yeni başlayanlar için uygun değildir. Pervanenin ucu piste değdiği anda genelde pervane kırılır.

b- Fiberglass dolgulu naylon pervaneler : Piyasada en çok bulunan ve kullanılan pervanelerdir. Fiyatları uygundur. Ağır ancak sağlamdırlar.Ahşap yada karbon fiber pervanelere göre verimleri daha azdır ve dönerken şekil değiştirebilirler.Ancak yeni başlayanlar için uygundur.

c- Karbon fiber perveneler : Hafif,şekli değişmeyen ve verimleri yüksek olan pervanelerdir.Ancak fiyatları yüksek olduğundan çok kullanılmaz.Genellikle büyük modellerde kullanılır.

d- Naylon pervaneler : Kesinlikle tavsiye etmem. Şekilleri değiştiği için havada daima adımları değişir ve bunun yanında titreşime sebep olurlar.

3- Pervanenin şekli :
a- Geniş palli pervaneler : Bunlar daha çok düşük devirde dönen motorlar da kullanılır. Özellikle 4 zamanlı motorlarda kullanılırlar.Düşük devirli pervanelerde deyebiliriz. Bu pervaneler palleri daha geniş olduğu için düşük devirlerde daha fazla hava akımı sağlarlar ve motora daha fazla yük bindirirler. Bu yüzden iki zamanlı motorlar için uygun değillerdir.

b- Dar palli pervaneler : Bu pervaneler 2 zamanlı motorlarda kullanılır.Yüksek devirli pervanelerde eyebiliriz.Yüksek devirlerde yüksek hava akımı sağlarlar. Bunların yanında pervanelerin kesitinin sahip olduğu profilde önemlidir.Ancak bu konu hakkında fazla bilgim yok.Bu profil aynı uçağın kanadındaki profil yapısı gibi farklı olabilmektedir. Üretici firmalar kendi pervanelerinin en verimli çalışabilmesi için kendileri profil yapısını ayarlamışlardır. Birde pervanenin uç kısmının şekli pervane performansına etki etmektedir. Kimisi sivri bitmekte,kimisi açılı bitmekte kimisi de küt bir biçimde olmaktadır.Bütün bunlar pervanenin performansını etkilemektedir.Bu şekil üretici firmanın o pervanenin maksimum verim vermesi için tasarlanmıştır.

4- Pervanenin ağırlığı :
Pervanenin ağır olması volan etkisi yapar .Buda rölantide motorun daha düzgün çalışması demektir.Ancak uçağa ve motora extra yük getirmektedir. Ayrıca motor devrinin hızlanıp,azalmasını olumsuz yönde etkiler.

PERVANE SEÇİMİ:
Model motorları belirli bir yük altında çalışmak için dizayn edilmişlerdir.
Bunun için motor/uçak kombinasyonuna göre pervane seçmeliyiz.Ancak eğer seçeceğimiz pervane motora çok az yük getirirse bu motorda devir aşımına sebep olacağından motorun kısa sürede ömrünü doldurmasına sebep olur.
Bunu terside eğer pervane motora fazla yük bindiriyorsa bu da motorun aşırı ısınmasına sebep olarak ömrünü kısaltır.

Pekala pervaneyi neye göre seçeceğiz.Bunun için dikkat edeceğimiz konu pervanenin motora bindireceği yük ve devirdir. Motor ne çok aşırı yüksüz olarak yüksek devirde nede aşırı yüklü olarak düşük devirde çalışmamalıdır.

Üretici firmalar motorları için çeşitli pervane seçenekleri sunmaktadır.Buna göre orta ölçülerde önerilen pervane ile başlanması uygun olacaktır.

Pervane ölçüsü belirlenirken basit bir yolla pervane ölçüsünü belirleyebiliriz. Örneğin 46 lık bir motor için üretici firmaların tavsiye ettiği pervane11x6 dır.Eğer biz daha büyük adımlı pervane kullanacaksak pervane çapını arttırdığımız kadar küçültürüz.Yani 11×6 yerine 10×7 9×8 gibi.Eğer pervane çapını arttıracaksak arttığımız inç kadar pervane adımını küçültürüz.Örneğin 11×6 yerine 12×5, 13×4 gibi.

Ancak bu bize yüzde yüz garantili bir referans değildir.Başta dediğimiz gibi pervane daha çok motor/uçak kombinasyonuna göre seçilmelidir. Örneğin akrobasi yada hover yapmak istiyoruz.46 bir motorun standardı 11×6 dedik.Bu durumda seçeceğimiz pervane 12,25×3,75 en uygun seçim olacaktır.İkinci örnek süratli uçmak istiyoruz.Bunun için yine 46 lık motora göre 10×7 ya da 10×7.5 daha uygun seçim olacaktır.Tecrübelerime dayanarak sport iki zamanlı motorlar için şu pervane ölçülerini tavsiye edeceğim.

40 lık motor 10×6
46 lık motor 11×6
61 lik motor 12×6
75 lik motor 13×6
91 lik motor 14×6

Bu limitler içinde kalırsanız başınız ağrımaz.Bu değerler üzerinde uçağınız uçuş performansına göre ufak değişiklikler yapabilirsiniz.Örneğin hızlı uçmak istiyorsanız pervane çapını bir inç küçültüp pervane adımını bir inç arttırın. Düşük süratte yüksek tork istiyorsanız.Pervane çapını bir inç arttırıp pervane adımını bir inç azaltın.Uçağınızın performansına göre de ara değerleri kendiniz belirleyebilirsiniz.

PAL SAYISI :
Pervaneler bir,iki,üç dört palli olabilirler. Tek palli pervaneler yüksek devirli sürat motorlarında kullanılır.Genellikle tel kontrollü modellerdedir. Ben Türkiye de ve model dükkanlarında böyle bir pervane görmedim. Sadece bir resimde görmüştüm.Sadece bilginiz olsun diye yazıyorum.

Modelcilikte genellikle 2 palli pervaneler kullanılır ve en etkili pervaneler bu pervanelerdir. Modellerde kullandığımız pervanelerin çapı gerçek uçaklara göre çok küçük olduğu için 2 den daha fazla palli model pervanelerin pal uçları havayı dağıtır.
Bu yüzden çok palli model pervanelerinin iki palli pervanelere göre verimleri daha düşüktür. Bu yüzden iki palli pervane kullanmanızı tavsiye ederim.3 yada 4 palli pervaneler daha çok scale (ölçekli ) modellerde kullanılır. Ayrıca iki yada daha çok motorlu modellerde motorlar arasındaki yada motor ile gövde arasındaki mesafe az olduğu için tercih edilir.Örneğin iki tane 46 lık motoru olan bir model yaptınız.Motorların gövdeden uzaklığı 10 inç. 11×6 yada 10×7 pervane kullanamazsınız. Bu yüzden 8 yada 7 inçlik çapta, motora aynı yükü verecek 3 yada 4 palli pervane kullanabilirsiniz.

PERVANE YÜK FAKTÖRÜ:

Yük faktörü = çap x çap x çap x pitch x karekök (pal sayısı - 1)

Bir motor için önerilen pervanelerin en alt ve en üst sınırındakiler için bu faktörü hesaplarız. Sonra farklı boyut ve pal sayısında kullanacağımız yeni pervane için bu aralıkta kalacak bir yük faktörü oluşturacak şekilde boyutlandırma yaparız.

PERVANELERİN BALANSI :
Pervanelerin balansı çok önemlidir.Yenide olsa pervanenizin balansını kontrol etmelisiniz.Balans kontrolü için bir çok yardımcı alet vardır bunlardan birini alarak kontrol edebilirsiniz.Eğer pervanenizin bir pali diğerine göre daha ağırsa ağır olan tarafın tüm gövdesini gövdenin şeklini bozmayacak şekilde zımparalayarak dengelemeye çalışın.
KESİNLİKLE AĞIR OLAN PALİN UÇ KISMINI KISALTARAK DENGELEMEYE ÇALIŞMAYIN.
Eğer pervaneniz ahşapsa zımparaladığınız yüzeyin üzerinden pervaneyi yakıt ve yağdan koruyan film katmanını kaldırdığınızı unutmayın.Bu zamanla pervanenin yağı emerek daha da dengesinin bozulmasına sebep olur.Bana göre pervanenin ağır palini zımparalayacağınıza hafif olan pali boyamanız daha mantıklı.böylece hem pervanenin şeklini bozmamış hem de koruyucu film tabakasını kaldırmamış olursunuz. Balansı bozuk pervanelerin verdiği zararları da şöyle sıralayabiliriz.

a. Titreşim kısa sürede motor yataklarına zarar verir ve aşınmasını sağlar.
b. Motor gücünü düşürür.
c. Vibrasyon uçak gövdesinde ve üzerindeki parçalarda yorgunluğa yıpranmasına sebep olur.
d. Vidaların ve bağlantı elemanlarının gevşemesine sebep olur. (Eksozunuz yada karbüratörünüz düşer, gaz kolu çıkabilir, servo vidaları gevşeyip yerinden çıkar vb)
e. Depoda yakıtın köpürmesine böylece motorun fakir kalmasına yada durmasına sebep olur
f. Elektronik ekipmana zarar verir.
g. Gevşeyen metal parçalar birbirine sürter.Buda elektronik olarak parazite sebep olarak alıcınızı etkiler.

PERVANENİN BAĞLANMASI :
Öncelikle pervanenin delik çapı motorun krank mili çapından büyük olmamalı.Eğer çap büyükse bu pervaneyi kullanmayın.Çünkü pervane motora bağlandığında azda olsa eğri olarak bağlanacak böylece pervane dönerken palleri farklı eksende dönecek hem de balans problemine sebep olacaktır. Pervanenin delik çapı pervane motor miline tatlı sıkı geçecek şekilde olmalıdır. İkinci olarak pervanenin deliği pervaneye tam 90 derece delinmelidir. Eğer pervanenizin delik çapını büyültmek zorunda kalırsanız bunun için ayaklı bir matkap yada prop reamer (Pervane raybası) kullanın ve deliğin 90 derece delinmesine dikkat edin.Eğer delik açılı delinmişse pervanenizin palleri farklı eksenlerde dönecektir.Buda performans düşüklüğüne sebep olacaktır. Üçüncü olarakta pervanenizi takarken motor tam sıkıştırma zamanında iken takın. Bunun iki faydası olur. Birincisi motoru elle çalıştırırken çalıştırması kolay olur. İkincisi eğer havada motorunuz durursa inişte pervaneniz yere paralel kalır ve yere sürterek kırılması yada hasarlanmasını engellersiniz.
 
Son düzenleme:
9. ADIM : AĞIRLIK MERKEZİ : ( Cg – Center Of Gravity )
Aldığımız her kitte yada planda uçağımızın ağırlık merkezin nerede olacağı belirtilmiştir.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Balans noktası da denilen ağırlık merkezi kanadın hücum kenarından firar kenarına doğru olan mesafenin genellikle 1/3 mesafesinde olan noktadadır. Yani 30 cm. eni olan bir kanatta bu nokta hücum kenarından firar kenarına doğru olan onuncu santimetrenin olduğu noktadadır. Bu üçe bir oranı genel bir orandır. Uçaktan uçağa bu değişebilir. Bazı planlarda ise ağırlık noktası iki nokta arasında verilebilir.Bunun sebebi uçağın uçuş karakterini sizin tercihinize göre olmasını sağlamak içindir.

Pekala CG uçağın uçuşuna nasıl etki eder ?
Eğer uçağın ağırlık merkezi önde ise yani uçağın burun kısmı ağır ise uçağınız daha dengeli uçacaktır.Ancak uçağınızı alçaltıp yükseltirken daha fazla elevatör hareketine ihtiyacınız olacaktır. Bu arada uçağınız dönüşlerde burnunu daha çabuk aşağıya düşürecektir. Kısacası alçalış ve yükselişlerde uçağınız biraz sağır olacaktır. Bunun aksi olarak eğer ağırlık merkezi arkada ise bu sefer uçağınız pitch ekseninde yani alçalış ve yükselişte AŞIRI hassas olacaktır. Çok az bir elevatör hareketine rağmen uçağınız aşırı tepki verecektir. Hatta bazı durumlarda uçak uçurulamayacak kadar hassas olabilir.Bu yüzden modelinizi inşaa ettikten sonra ilk uçuşunda uçağın burun kısmının biraz ağır olmasına yani ağırlık merkezinin önde olmasına dikkat edin. Çünkü burnu ağır olan uçağı kuyruğu ağır olan uçağa göre uçurmak çok daha kolay ve emniyetlidir.Daha sonraki uçuşlarda bataryanın yerini yada eklediğiniz ağırlıkları alarak yada azaltarak uçağınızın uçuş karakterini kendinize göre ayarlayabilirsiniz.

Şimdi uçağımızın CG noktasını nasıl tespit edip ayarlayacağımızı anlatalım.
Uçağınızın yakıt deposu boş iken bütün servoları,pilleri ve aksesuarları üzerine monteli iken iki kanat ucundan parmağınızın ucu ile yada bir kalem ile planda belirtilen ağırlık noktasından havaya kaldırın.Bu durumda uçağınız burnunu hafifçe aşağıya vermelidir. Eğer uçağın burnu fazla aşağıya basıyorsa öncelikle pil yada servoların yerini değiştirerek dengelemeye çalışın.Eğer yetmiyorsa kuyruğun en uç noktasına kurşun ağırlık ekleyerek dengeleyin.Eğer kuyruk ağır geliyorsa tam tersini yaparak burun kısmına ağırlık ekleyin.Mümkün olduğunca ağırlık eklemeden ayarlamaya çalışın. Eklediğiniz her ağırlık uçağınızın uçuşunu etkileyecektir.Bütün bu işlemleri yaparken yakıt deposunun boş olmasını unutmayın.Bunun sebebi uçağınızın motoru havada iken yakıt bittiği için durursa uçak burnunu aşağıya vermeli ki süzülerek uçağınızı indirebilesiniz.Eğer bu olmazsa uçağınızı kontrol edemezsiniz. Bu arada uçağınızın roll eksenini de kontrol etmelisiniz.Bunun için uçağınızın burnundan ve kuyruğundan tutarak havaya kaldırın. Uçağınız dengede olmalıdır.Eğer bir kanat ağır gelip aşağıya basıyorsa diğer kanadın ucuna dengelemek için kurşun ağırlık ekleyin.Ancak unutmayın ki eğer her iki kanat arasında inşaadan dolayı ağırlık farkı varsa siz ağırlık koyarak dengeleseniz bile uçuş sırasında ağır olan kanat sağa sola yatışlarda etkisini gösterecektir. Örneğin sağ kanadınız sol kanada göre ağır ise uçuş sırasında uçağınız sağa yatışlarda hızlı sola yatışlarda daha yavaş hareket edecektir. Bütün bunların ışığında uçağınızı inşaa ederken mümkün olduğunca dengeli ve hafif inşaa edin. Eğer emniyetli ve dengeli uçmak istiyorsanız CG yi biraz öne alın.Yok biraz akrobatik ve çılgın olmasını istiyorsanız CG yi biraz geri kaydırın.Tercih size kalmış.
 
Son düzenleme:
Sayın adminim iyice suyunu çıkardınız bu forumun! Kim okuyacak bu kadar şeyi? Hele ben çok sayıda video seyredip gaza gelmişim, kırtasiyeye gidip bir sürü de malzeme almışım, O kadar heveslenmişim, sen şimdi bana bu kadar şeyi oku, öğren, ondan sonra gel mi diyon?? Hevesim kaçtı bak bırakırım bu uçak işini....
Yok mu bunu kısa yoldan bana iki dakkada anlatan??
 
Bunları kim okur yahu?! Bi konu açar sorarsın. Cevap gelmeyince de basar kalayı daha güzel bi foruma gidersin! :D :p

Bu arada pervane boyutu konusunda kesin matematiksel bir hesap var. Onu ekleyelim derim. Pervanenin yük faktörü hesabı.

Yük faktörü = çap x çap x çap x pitch x karekök (pal sayısı - 1)

Bir motor için önerilen pervanelerin en alt ve en üst sınırındakiler için bu faktörü hesaplarız. Sonra farklı boyut ve pal sayısında kullanacağımız yeni pervane için bu aralıkta kalacak bir yük faktörü oluşturacak şekilde boyutlandırma yaparız.
 
Bunları kim okur yahu?! Bi konu açar sorarsın. Cevap gelmeyince de basar kalayı daha güzel bi foruma gidersin! :D:p
Ahhh Sümer abi ahhhh yarama tuz bastın şimdi. ? Zaten böyleleri gitsin diye özellikle yapıyor Mehmet abi. :(

Diyorum " Abi yapma etme, müşteri veli nimettir. :undecided: Bak taksitler var, miyami var, sendiyego var... Adam seçmenin zamanımı ??? " diye ama ne söylesem kar etmiyor, huy işte. :lol: :lollol: :lol:
 
Son düzenleme:
......

Bu arada pervane boyutu konusunda kesin matematiksel bir hesap var. Onu ekleyelim derim. Pervanenin yük faktörü hesabı.

Yük faktörü = çap x çap x çap x pitch x karekök (pal sayısı - 1)

Bir motor için önerilen pervanelerin en alt ve en üst sınırındakiler için bu faktörü hesaplarız. Sonra farklı boyut ve pal sayısında kullanacağımız yeni pervane için bu aralıkta kalacak bir yük faktörü oluşturacak şekilde boyutlandırma yaparız.

Biri suyunu çıkarıyor, biri de başka bir şey!
Yahu, uçak uçuracaz, uçak! Matematik profesörü mü olmak gerek? Alla alla...
 
Bu arada pervane boyutu konusunda kesin matematiksel bir hesap var. Onu ekleyelim derim.
Ekliyorum abi %p

Biri suyunu çıkarıyor, biri de başka bir şey!
Yahu, uçak uçuracaz, uçak! Matematik profesörü mü olmak gerek? Alla alla..
Tüm bunların üstüne Cengiz hocamın şu paylaşımı da şahane oldu. Bu pdf buraya da ilave edelim diye düşünüyorum ;D