Wallingford Tayyare Fabrikası’ndan haberler

[Özgür Evren Varol]

Bu arada çok geçmiş olsun. Şöyle bir şey önerebilirim. Zımpara kağıdından pul yapmak. Zımpara kağıdını bir birine alın alına yapıştırıp çift taraflı bir kağıt elde edip bundan pervane ile metal washer arasında koymak. Bazı hub'lar daki tırtıklar da yeterli olmayabiliyor, buraya da bir zımpara pulu konulabilir. Sürtünmeyi ciddi şekilde arttırdığı için titreşimde gevşemelere karşın iyi bir önlem oluyor.
4 zamanlılarda kontra somun da var ama yeterli gelmeyebiliyor. Kontralar da gevşiyor. Sürtünmeyi arttırıp her uçuş günü öncesinde torklamak ideal.

Büyük geçmiş olsun neyse ki bir şey olmamız. Kök sebebi merak ettim doğrusu.

Teşekkür ederim, kök sebep üşengeçlik ve acelecilik kombinasyonu

Bu modeli değişik motorlarla uçurmuştum malum, 30'luk 4 zamanlı motordan 40lık OS'e geçerken ilk acelecilik/üşengeçliğimi yapmışım. Gaz kontrol pushrodunun yerini değiştirmek yerine motorda karbüratör üzerindeki gaz kolunu ters yöne çevirip bağlamışım. (OS'in air-bleed tipi karbüratörlerinde gaz kolunu gevşetip istediğiniz yöne bakar vaziyette yeniden sabitleyebiliyorsunuz). Basit ve hızlı bir geçiş sağlamış bu motorlar arasında, ama bir sorunla, gaz kontrolünün de yönü değişmiş, yani tam gaz için kol en geride motoru kapatmak için en ileride duruyor. Bu hareket yönü benim standart olarak uyguladığım yönün tersi, her daim tam gaz en ilerde olacak şekilde ayarlamayı tercih ediyorum. bunun amacı da bir şekilde motoru uçağa bağlayan sistem su koyvermeye başlarsa motorun ileri hareketiyle gaz kapansın ve motor dursun veya yavaşlasın, olası bir tehlike riski en aza indirilsin diye. O zaman durumun farkında olduğum için radyoda servo hareketini ona göre ayarlamışım, sonrasında da unutup gitmişim.

Burda modeli en baştan tanımlamam gerekti haliyle, ben de standart uygulamam olan tam gaz en ilerde olacak şekilde tanımladım. Rolantiyi ayarlamak için de karbüratörün içine baktım, az bişey açık olduğunu göreyim dedim. Ama motorda da "choke" sistemi var, karbüratörün içinin görülmesine engel oluyor. Biraz uğraşırsan doğru açıdan ışık verip iğne deliğinden falan bakarsan görülüyor, meğersem görüldüğünü sanmışım... tekrar tekrar kontrol edip emin olmak yerine hem varsayıp hem de acele edince sorunu farketmeden ayarlamış oldum radyoyu. Haliyle ben motoru kapattığımı sanarken tam gaza çıkıyorum, tam gaz açtığımı düşünürken kapatıyorum...

Velhasıl bu halde motoru çalıştırmaya çalışınca da tam bir şenlik oldu, meret direk tam gazda çalışmaya başladı, anında da pervaneyi fırlattı. Bir şekilde detonasyon ve erken ateşleme oldu veya starter spinnerı gevşetmişti zaten ikisinin kombinasyonu da olmuş olabilir. Pervane fırlayınca hemen gazı kapattım ama motor da susmadı, pervane olmamasına rağmen çalışmaya devam etti (tam gazda olduğu için olsa gerek). Normalde pervane gider gitmez motorlar volan etkisini kaybettikleri için dururlar, bu hayli enteresan oldu. Pervane uçarken de tam karşıdaki kameraya çarptı bir de. Pervaneyle pul 6-7 m ötede evin duvarının dibinde buldum (daha da uzağa gideceklermiş duvar olmasa), epey ağır olan spinner nut da yaklaşık 4 m ötede biryere uçtu.

Velhasıl, olayın yol açtığı titremeler yatıştıktan sonra ne olduğunu anlamayak için detaylıca incelerken gaz kolu ile ilgili durumu farkettim. Çözüm olarak gaz kontrol sistemini olması gerektiği gibi sıfırdan yeniden yaptım.

Bir de spinner kullan abi. En azından şu spinner nut'lar var ya, onlardan kullan abi. Starter da malum gevşetme yönünde dönüyor.

Spinner nut (dome) vardı zaten. Zımpara kağıdı tiyosunu başka modellerde kullandım çok faydalı oluyor, ama her modele de gerekmiyor, dediğin gibi kendi başına yeterince sıkı tutamayan durumlarda faydalı. Bazı aluminyum spinner arkalıklarında gerek oluyor misal. Bu model ve motor üzerindeki spinner nut ile birlikte sorunsuz çalışıyor normal koşullarda. Ama tabi bu güzel ders oldu, aluminyum spinnerin arkasına tornada uygun boyutta bir yuva işleyeceğim, böylece normal somunun üzerine, ama somuna değil arkadaki pula basacak şekilde bu spinneri takabileceğim. Daha güvenli olur gibime geliyor.

Bir de bu tarz bağlantıları ilk torlamadan 24 saat sonra yeniden bir torklamak da gerek. Bizim otomotivde joint ve torklama cihazı validasyonu için kullandığımız bir yöntemdir. İlk torklamadan itibaren bağlantı bir miktar tork kaybeder. Genel kabul 24 saat sonra tekrar torklamak ve tork kaybını ölçmektir. Bu kayıp göz önüne alınarak ilk torklama miktarı bir o kadar arttırılır. Malum seri imalatta tek sefer hakkınız var

Bu tork kaybının sebebi aslında materyal deformasyonu değil mi? Yük altında oluşan deformasyon sonucu oluşan boşluğu ikinci torklamada alırsın (ahşap pervanelerdeki gibi). Bu ilave torku en baştan verirsen sorunu nasıl çözüyor acaba? (bende de sizin arabalardan biri var, daha dikkatli olsam iyi oalcak galiba yollarda )

Bu arada yakıt ne kullanıyorsun, galonu ya da litresi kaç pound? Ben en son wildcat %10'u (1 galon) 100 liraya aldığımı biliyorum

%5 nitrolu bir yakıt kullanıyorum, %15 de full sentetik yağlı. 5 litresi 28 quid. Bir de Laser motorlara özel %5 nitro %5 yağlı yakıtım var, aynı para o da.

 

[Türker Akgün]

Geçmiş olsun, epey ciddi bir olay atlatmışsın. Son gazda çalışma anı gözümde canlandı da