Eski FPV günlerinden kesitler

[Özgür Evren Varol]

Bu gunun videoları da benden gelsin

Forumda bir FPV muhabbeti dönünce eski günlere gittim. Gogi ile kilyosta yaptığımız uçuşlardan bir (iki parçada) video paylaşayım:

Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu uçuş 7 sene önceydi, gps ve sunni ufuk bozuktu ama barometrik altimetre çalışıyordu (kalkışta eksi değerde olduğuna dikkat) yani yüksekliği sağdaki göstergeden takip edebilirsiniz.

Sol üstteki sıcaklık göstergesi de doğru

Bu videonun esprisi bu kadar yükseğe bu kadar az enerji harcayarak tırmanmak

 

[Türker Akgün]

Hiç şaşırmadım isterse 27 sene önce olsun. Gönül gözüyle uçak uçuran insanlarsınız güneşe gider gelir sizin model

Yer terminali falan var mıydı, gerek duydunuz mu acaba

Yalnız sizinki tam olarak FPV (First Person View) sayılmaz bence daha çok HPV (Hearth Person View)

 

[FERDİ İKİZ]

Bu gunun videoları da benden gelsin

Forumda bir FPV muhabbeti dönünce eski günlere gittim. Gogi ile kilyosta yaptığımız uçuşlardan bir (iki parçada) video paylaşayım:

Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu uçuş 7 sene önceydi, gps ve sunni ufuk bozuktu ama barometrik altimetre çalışıyordu (kalkışta eksi değerde olduğuna dikkat) yani yüksekliği sağdaki göstergeden takip edebilirsiniz.

Sol üstteki sıcaklık göstergesi de doğru

Bu videonun esprisi bu kadar yükseğe bu kadar az enerji harcayarak tırmanmak

7 yıl öncesi için olağanüstü bir iş. Dönemin ekipmanlarının bugünkü kadar gelişmiş olmadığını biliyorum. Buna rağmen bulutlara kadar yükseldiğine göre uçuk kaçık bir makine olmalı

 

[Özgür Evren Varol]

Hiç şaşırmadım isterse 27 sene önce olsun. Gönül gözüyle uçak uçuran insanlarsınız güneşe gider gelir sizin model

Yer terminali falan var mıydı, gerek duydunuz mu acaba

Yalnız sizinki tam olarak FPV (First Person View) sayılmaz bence daha çok HPV (Hearth Person View)

Vallahi alemsin abi

Yer istasyonu vardı, ama tripod uzerine monte bir çift anten (birisi normal cıbıh anten, yakın mesafede her yönden çeksin diye, diğeri de patch mı deniyordu, kare seklinde olan ve uzak mesafedeyken modele dogru cevirdigimiz) otomatik anten takip sistemimiz de vardı ama tam anlamıyla kullanamamıştık o zamanlarda. Vericide de 1W lık uhf sistem vardı.

7 yıl öncesi için olağanüstü bir iş. Dönemin ekipmanlarının bugünkü kadar gelişmiş olmadığını biliyorum. Buna rağmen bulutlara kadar yükseldiğine göre uçuk kaçık bir makine olmalı

Açıkçası bugün sistemler tam olarak neleri yapabiliyor bilmiyorum, takip etmedim uzun zamandır, ama elbet çok daha iyi durumdadır.

Ekipman konusunda tebriği hakeden Gökhan (gogi) aslında, hep bir iki adım önde olup liderliği yaptı, ben de farklı ekipmanları deniyordum. Bu uçuşlarda ikimiz de çok keyif alıyorduk, o zamanlar Gogi ile aynı zamanda planör yarışmaları için birlikte antreman yapar yurtdışı yarışmalara birlikte gider her yarışta da takım olurduk, haliyle birbirimizi çok iyi tanıyan, anlayan bir ekiptik. Bu FPV uçuşlarında da iyi şeyler yapmamızı sağladı. Dönüşümlü olarak birimiz pilot diğeri gözlemci/yardımcı olarak uçardık. Uzun uçuşları tek pilotla yapmak zordu, kışın soğuk havada uçuyorduk, parmaklarımızı hissetmeyecek hale geliyorduk, o yüzden uçuş sırasında da pilot değiştirirdik sıklıkla

Bu videodaki uçuş aslında çok nitelikli bir uçuş da değil, ama manzara güzeldi yayınladık. Aynı bölgede 3500 metre yüksekliğe ulaşan uçuşlar yaptık, o yükseklikten boğazı görmek mümkün oluyor, harika bir manzara... (o zamanlar yeni çıkmış olan flightradar24 uygulamasıyla sürekli olarak bölgenin hava trafiğini kontrol eder hava sahası temizse bu yüksek uçuşları yapardık, o zamanlar amerikada bile yönetmelikler düzenlenmemişti hala ama biz kendi tedbirimizi olabildiğince alıyorduk)

Platform olarak kendi yaptığımız (dahtadan ) 2 m kanat açıklıklı yarışma planörlerini kullanıyorduk, bu aletler en üst seviyede verimli hava araçları, tepesine bir motor podu koyup FPV sistemi için de gerekli değişikliklerle çok az enerji harcayarak verimli bir şekilde tırmanan, bir kez tırmandıktan sonra da harika süzülen bir sistemdi. 2000-3000 mah (3S pil ile) harcayarak 45 dklık uçuşlar yapabiliyorduk.

Bugun hala sabit kanatlı fpv yapmak isteyen herkese tartışmasız (moto)planör kullanmalarını tabsiye ediyorum. Bu meretler o kadar verimli ki azıcık bir güç ile uçabiliyorlar, haliyle motor ve pil ağırlığını minimumda tutup güzel uçan bir platforma sahip olunabilir, yada sağlanan ağırlık avantajı daha büyük pil taşımak için kullanılıp daha uzun süreli, daha yüksek ve daha uzun mesafeli uçuşlar elde edilebilir. (Radyo ve video sistemlerinin yeterli olduğu varsayımıyla).

 

[Ömer Erkan]

Aaah, ah! Bu da bir şey mi? Galiba 2003'ler falandı. O zamanlar Gökhan her hafta sonu buralara gelirdi. Bir keresinde getirdiği bir uçağın üzerine fotoğraf makinesi bağlamış, deklanşöre de bir servo bantlayıp havadan çekim yapmaya çalışmıştık. Tabii çektiğimiz şey fotoğraf değil, eziyet idi! Haliyle, değil video, fotoğraf bile yok şimdi!

 

[Mehmet Kucuksari]

Forumda bir FPV muhabbeti dönünce eski günlere gittim.

Vay @Özgür Evren Varol hocam demek FPV uçundan da olsa bulaşmışsın

 

[Türker Akgün]

Vay @Özgür Evren Varol hocam demek FPV uçundan da olsa bulaşmışsın

Ucu mu..... Abi bu adam birşeyin ucundan bulaşabilecek bir adam mı sence.

 

[Mustafa Koç]

Ucu mu..... Abi bu adam birşeyin ucundan bulaşabilecek bir adam mı sence.

Ucu tabi abi, yani o tarihler için Türkiye'deki en uç nokta olabilir hatta

 

[Özgür Evren Varol]

Aaah, ah! Bu da bir şey mi? Galiba 2003'ler falandı. O zamanlar Gökhan her hafta sonu buralara gelirdi. Bir keresinde getirdiği bir uçağın üzerine fotoğraf makinesi bağlamış, deklanşöre de bir servo bantlayıp havadan çekim yapmaya çalışmıştık. Tabii çektiğimiz şey fotoğraf değil, eziyet idi! Haliyle, değil video, fotoğraf bile yok şimdi!

Vay vay vay o zamanlarda Gökhan'la tanışmamıştık daha ama hiç şaşırtmadı bu beni Gökhan da az deli değildir aramızdaki en temel fark, ben bir şeye niyetlenince önce derinlemesine okur araştırır bilgi topar nedir ne değildir öğrenmeye çalışır sonra denemelere girişirim. Gökhan ise bir şey duyar yada görür, bunu ben de yaparım der, direk olaya girişir ikimiz de deliyiz ama ondaki deli cesareti benden çok daha fazladır Ben de 2003 yılındai lk kez model uçakla havadan fotoğraf çekimi üzerine kafa yormaya başladım, en uygun platform ne olmalı, uçuş yükseklikleri, rota planlama vs üzerine çalışmaya başladım. Benim ilgim hobinin yanında biraz akademikti, amacım sadece havadan fotoğraf çekmek değil, bilimsel "uzaktan algılama" çalışmalarında kullanılabilecek nitelikte fotoğraflar elde etmekti. Mesleki olarak ilgi alanım da kıyı bölgeleri olduğu için bana en uygun platformun bir deniz uçağı olduğuna karar verip "twin pond master" uçağını seçmiştim, planı getirtip inşa edip test uçuşlarını yapıp sonrasında kamera taşıyacak sistem için gerekli modifikasyonları yapıp, (servoyla deklanşör kontrol ederek ) İTÜ nün göletinde ilk hava fotoğraflarımı çekmem 2004 yılını buldu, ama sonuç gayet başarılı oldu (tabiki zamanın koşullarını dikkate alarak, 3 mp lik dandik bir dijital makina ile yapmıştım ) Bu çekimleri doktora programındaki "kıyı alanlarında uzaktan algılama" konulu dersini projesi için kullanmıştım...

Birkaç foto...

öncelikle plaform

2 tane fırçalı motorlu bir uçak Hitec prism 7 verici

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Ve ürünlerden birkaç örnek:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Sonrasında daha iyi makinaya geçtim ama bu uçak performans olarak yetersiz kaldı, farklı platformlara yöneldim, patlar motorlularlu uçaklarla titreşimi engelleyecek sistemler üzerine çalıştım ama tam istediğim sonuca ulaşamadım hiçbir zaman, fırçasız motorların ve lipo pillerin daha kolay ulaşılabilir olmasıyla da yeniden elektrikli daha verimli platformlara yöneldim. O sıralarda planör işine de bulaşmıştım ve planörlerin bu iş için en uygun platformlardan birisi olduğunu çoktan farketmiştim. 2m yarışma planörü olan albatrostan yola çıkarak yeni bir gövde tasarlayıp, motor ve katalanan pervane taktım, ve bu gövde içine yeni 12mp lik bir kamera koyup 1000m üzerindeki irfifalardan ve tek uçuşla uzun mesafeleri tarayabielcek bir platfom elde ettim. Bu mereti de işlerimizde kullanmaya başladık. Aslında ticari olarak sadece havadan çekim işine hiç girmedik, daha çok zaten yaptığımız işlerde, işin kalitesini arttırmak için bazen teknik amaçlarla bazen de sadece "şov" amacıyla kullandık bu platformu. Bu işlerden birisinden bir seçme foto paylaşayım, aslında teknik değeri yok, (açılı bir fotoğraf) ama proje bölgesini çok güzel gösteren bir foto olması nedeniyle güzel:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu tarz çalışmalarda belki de en faydalı olanını da 2010'da yaptık. 20 günlük bir Amerika seyahatinden yeni gelmiştim, hala jetlag etkisindeyken bir telefon geldi, arayan Üniversitede birlikte çalıştığımız hocalardan birisiydi, "Evren, kilyosta bir deniz kazası oldu, gemi karaya vurdu ve parçalandı, ciddi bir petrol kirliliği yayılması var, temizlik ekipleri işe koyuldular ama yayılmanın sınırları tam olarak tespit edilemiyor, bulut seviyesi çok aşağıda helikopter ve uçakla havadan görüntüleme yapılamıyor, gelip havadan fotoğraflama yapabilir misiniz?" gibisinden birşeydi. Tabi dedik, apar topar herşeyi hazırlayıp gittik olay bölgesine. bulut tabanı en fazla olsa 200-300m falandı, henüz FPV sistemim tam olarak aktif değildi, yani yerden görerek uçuş yapıyorduk, iniş kalkış için kullandığımız alan ile gemi enkazı arasında 900 metre mesafe vardı, normalde planör yarışmasında daha uzak mesafelerde olan modeli yerden görerek (bazen de tahmin ederek) uçurduğum olmuştu, o yüzden mesafe tek başına büyük bir sorun değildi ama alçak bulut tavanı işi çok zorlaştırdı, model defalarca buluta girdi çıktı, o mesafede kapalı havada bir de model buluta girince güvenle uçmak çok zorlaşıyor, belki de hayatımın en zor model uçak uçuşuydu diyebilirim. Ama çok şükür, birkaç kez modeli (daha önemlisi kamerayı ve çekilen fotoları) tamamen kaybetmeye çok yaklaşsak da sağ salim ve işe yarayan fotoğraflarla geri dönebildik. Bu fotoğraflarla yaya yada araçlı olarak erişimin çok sınırlı olduğu yan koylardaki petrol yayılımını da tespit edebildik ve temizleme ekipleri ona göre planlamalarını yaptı. Bir hafta sonra tekrar gidip aynı bölgede (bu sefer çok daha rahat koşullarda) fotoğraflama yapıp temizlik çalışmalarının sonuçlarını da belgelemiştik. Tabi bu işte fotoğraflama işin sadece bir kısmı, o fotoğraflar özel görüntü işleme yazılımlarında işlenerek çıplak gözle görünmeyen şeyler görülebilir ve niceliklendirilebilir hale getiriliyordu, örneğin fotoda kayalıklarda koyu renk görünen yer petrol de olabilir sadece ıslaklık da ya da doğal bir oluşum da, bunu ayırd etmek için bu yazılımlarda fotoğraflar işlenerek sonuca ulaşılıyordu, işin bu kırmı biraz akademik

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bazen de sırf keyif için havadan fotoğraflama yapıyordum misal bu aşağıdaki yeri tanıyanlar çıkacaktır elbet Sene 2009, mekanı siz söyleyin

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Vay @Özgür Evren Varol hocam demek FPV uçundan da olsa bulaşmışsın

Ucu mu..... Abi bu adam birşeyin ucundan bulaşabilecek bir adam mı sence.

Bir bakıma ucu abi doğru, yani modelcilikle uğraştığım toplam sürede FPV'nin tuttuğu yeri oranlarsak ucundan azcık sayılabilir Ama çok keyifli bir dal, şu an burda yönetmelikler biraz daha makul olsa yeniden yapmaya başlarım hiç düşünmeden... Bence gerçek uçuşun keyfi ile modelciliğin keyfini bir araya getiren bir dal. (sabit kanatla yapılan FPV uçuşlardan bahsediyorum, o çok pervaneli şeyler kapsam dışı burada ) Tabi ben yaparsam o mutlaka "scale FPV" olmalı, yani scale bir uçağın kokpitine kamera koyup, sanki kokpitteymiş gibi uçağı uçurmak olmalı benim yapacağım FPV

Ucu tabi abi, yani o tarihler için Türkiye'deki en uç nokta olabilir hatta

Kredi bana değil Gökhan'a gitmeli burda Öte yandan, aynı zamanlarda özellikle uzun mesafe uçuşların harika işler başaran arkadaşlarımız da vardı, haklarını yememek lazım.

 

[Mehmet Kucuksari]

Bence gerçek uçuşun keyfi ile modelciliğin keyfini bir araya getiren bir dal. (sabit kanatla yapılan FPV uçuşlardan bahsediyorum, o çok pervaneli şeyler kapsam dışı burada )

Kesinlikle katılıyorum, hep niyetlendim ama henüz yapmak nasip olmadı.

Bu arada bu kapsam dışı 4 kollular Havadan foto ve video için 10 numara. Mesela yukarıdaki resimlere bakıyorum da, hareket halindeki uçaktan bu kareleri yakalamak gerçekten büyük başarı

 

[Özgür Evren Varol]

Kesinlikle katılıyorum, hep niyetlendim ama henüz yapmak nasip olmadı.

Bu arada bu kapsam dışı 4 kollular Havadan foto ve video için 10 numara. Mesela yukarıdaki resimlere bakıyorum da, hareket halindeki uçaktan bu kareleri yakalamak gerçekten büyük başarı

Abi bugünün koşullarında, multikopterler, stabilizasyon sistemleri, yere görüntü aktaran sistemler vs ile birlikte havadan fotoğraf çekimi bambaşka bir boyuta geçti. Benim ilk hava fotoğraflama deneyimlerim sırasında multikopter kontrol sistemleri halen akademik düzeyde şeylerdi, sonradan bizim kendi işlerimiz için havadan fotoğraflama yaptığımız zamanlarda ise tabiri caizse bir dönemde "bu işte para var" mantığıyla bakkalların müteahit olması gibi, parayı veren gidip bir multikopter alıp "ben havadan fotoğraf çekimi yapıyorum" demeye başladı. Bu yüzden zaten biz de bu işi tekil ticari unsur olarak kullanmak istemedik hiçbir zaman. Bizim şirketimiz zaten niş ve özel bilgi/tecrübe gerektiren bir alanda çalışıyordu, ve bu havadan fotoğraf çekimi diğer işlerimize nazaran maddi getirisi aynı seviyede olmayacak bir işti, o yüzden bu alana dalmak yerine bu becerilerimizi zaten halihazırda yaptığımız işleri daha iyi hale getirmek amacıyla yan unsur olarak kullanmayı tercih ettik. Öte yandan, bugünkü teknolojide sanırım fazla bir anlamı kalmamıştır ama o zamanlar benim o platformla tek bir uçuşta kaplayabildğim alana herhangi bir multikopterin yaklaşabilmesi de mümkün değildi. Tek uçuşla yarım saat veya daha fazla havada kalıp, 1000 m üzeri irtaifaya çıkıp fpv sistemiyle birlikte en azından 1.5 km yarı çaplı bir alanı tarayabilmesi mümkün oluyordu. FPV olmadan da 1km yarıçaplı alanlarda çekimler yapabildik. Örneğin yukarıda gemi kazasından önceki fotoğraftaki çalışmada 3 uçuş yaptık, ilk uçuş yüksek uçuştu ve genel tarama amaçlıydı, bu uçuşta 9 km2 den daha fazla bir alanı fotoğraflayabilmiştik. diğer iki uçuş gittikçe daha alçak irtifadan yapılan ve özellikle proje bölgesine odaklı daha yakın fotoğraf çekimleri için yapılmışlardı.

Ha bir de, biz körü körüne fotoğraf çekiyorduk yani çektiğimiz fotoğrafı görmüyorduk, hatta çekip çekemediğimizi bile bilmiyorduk, anca yere inilecek, kamera uçaktan çıkartılacak içine bakılacak falan bihayli ilkel koşullardaydık anlayacağınız Tabi biz de koşullara adapte olup kendi tekniklerimizi geliştirmiştik, özellikle yüksek irtifa fotoğraflarında uçağı çekim yapılacak hatta rotaya oturtup, motoru kapatıp (titreşimleri minimize etmek için) kontrollere gerekmedikçe hiç dokunmadan seri halde fotolarımızı çekiyorduk. her foto işe yarar halde olmuyordu ama yeteri kadar "iyi" fotoğraf mutlaka çıkıyordu makinadan

 

[Özgür Evren Varol]

Konuyu hava fotoğrafından tekrar FPV'ye çekeyim

2011'den bir FPV videosu daha...

Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Sahilde uçmak her zaman çok keyifli olmuştur, hele bir de böyle güzel güneşli bir günse

Videonun 5. dakikasından itibaren keyif kısmı başlıyor, motor kapanır süzülüşe geçilir ve etraf izlenir dileyenler direk 5. dakikaya geçebilir

Bu videodaki platform yukarıdaki mesajlarda bahsettiğim platform. Gövde havadan foto çekmek içni modifiye edilip burnuna bir motor ve katlanan pervane takılmış olan albatros gövdesi, kanatlar kamikaze 2m sınıfı yarışma planörü kanatları

 

[Mehmet Kucuksari]

2011'den bir FPV videosu daha...

FPV kamerası servo ile kontrol edilip, yön değiştirebiliyor

 

[Özgür Evren Varol]

FPV kamerası servo ile kontrol edilip, yön değiştirebiliyor

başımızı sağa sola aşağı yukarı çevirip etrafı izlemeyeceksek uçmanın ne anlamı kalır ki

 

[Ömer Erkan]

Şu sabit kanatlılar ile FPV işi her zaman daha cazip gelmiştir. Ama nedense şu ana kadar yaptığım bir kaç motorlu planöre hep "ipsiz uçurtma" muamelesi yaptım. Keske elimdeki son Albatros kitini 3-5 sene evvel satmasaymışım. Ama sabit kanatlılarında en büyük sıkıntısı, multikopter gibi olduğu yerden kalkamaması ve iniş kalkış için geniş bir alana ihtiyaç duymaları.

Evren bey, bu arada, gemi kazası görevinde o 900 m'lik mesafeyi görerek nasıl uçtunuz? Çünkü o mesafeden, bir de o hava koşullarında modeli görmek imkansız bir şey. En azından benim için.