- Katılım
- 4 Eki 2012
- Mesajlar
- 3,590
- Tepkime puanı
- 6,187
- Yaş
- 67
- Konum
- Başiskele - Kocaeli
- İlgi Alanı
- Uçak
Daha önceki konumuzda kumanda yön kontrollerini tamamladığımız Türker kardeşimizin uçağında, bu sefer de son kontrol olan "Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi" kontrollerini yapacağız.
Çoğu modelcinin özellikle ilk yaptıkları modellerde unuttukları önemli bir husustur. Şayet bu kısım atlanirsa , model havada düzgün bir sekilde ucamayacak ve kumanda üzerinden trim verilmek zorunda kalınacaktır.
Bu nedenle ilk uçuş öncesi mutlaka bu kontrollerin de yapılması gerekmektedir.
Aldığımız her kitte yada planda uçağımızın ağırlık merkezinin (CG = Center of Gravity) nerede olacağı belirtilmiştir. Balans noktası da denilen ağırlık merkezi kanadın hücum kenarından firar kenarına doğru olan mesafenin genellikle 1/3 mesafesinde olan noktadadır. Yani 30cm. eni olan bir kanatta bu nokta hücum kenarından firar kenarına doğru olan onuncu santimetrenin olduğu noktadadır. Bu üçe bir oranı genel bir orandır. Uçaktan uçağa bu değişebilir. Bazı planlarda ise ağırlık noktası iki nokta arasında verilebilir. Bunun sebebi uçağın uçuş karakterini sizin tercihinize göre olmasını sağlamak içindir.
Peki, CG uçağın uçuşuna nasıl etki eder?
Eğer uçağın ağırlık merkezi önde ise yani uçağın burun kısmı ağır ise uçağınız daha dengeli uçacaktır. Ancak uçağınızı alçaltıp yükseltirken daha fazla elevatör hareketine ihtiyacınız olacaktır. Bu arada uçağınız dönüşlerde burnunu daha çabuk aşağıya düşürecektir. Kısacası alçalış ve yükselişlerde uçağınız biraz sağır olacaktır. Bunun aksi olarak eğer ağırlık merkezi arkada ise bu sefer uçağınız pitch ekseninde, yani alçalış ve yükselişte AŞIRI hassas olacaktır. Çok az bir elevatör hareketine rağmen uçağınız aşırı tepki verecektir. Hatta bazı durumlarda uçak uçurulamayacak kadar hassas olabilir. Bu yüzden modelinizi inşaa ettikten sonra ilk uçuşunda uçağın burun kısmının biraz ağır olmasına yani ağırlık merkezinin önde olmasına dikkat edin. Çünkü burnu ağır olan uçağı kuyruğu ağır olan uçağa göre uçurmak çok daha kolay ve emniyetlidir. Daha sonraki uçuşlarda bataryanın yerini yada eklediğiniz ağırlıkları alarak yada azaltarak uçağınızın uçuş karakterini kendinize göre ayarlayabilirsiniz.
NOT: Ağırlık Merkezi - CG - Ölçüm Aleti için
Şimdi uçağımızın CG noktasını nasıl tespit edip ayarlayacağımızı anlatalım.
Uçağınızın yakıt deposu boşken bütün servoları, pilleri ve aksesuarları üzerine monteli iken iki kanat ucundan parmağınızın ucu ile yada bir kalem ile planda belirtilen ağırlık noktasından havaya kaldırın.Bu durumda uçağınız burnunu hafifçe aşağıya vermelidir. Eğer uçağın burnu fazla aşağıya basıyorsa öncelikle pil yada servoların yerini değiştirerek dengelemeye çalışın. Eğer yetmiyorsa kuyruğun en uç noktasına kurşun ağırlık ekleyerek dengeleyin. Eğer kuyruk ağır geliyorsa tam tersini yaparak burun kısmına ağırlık ekleyin. Mümkün olduğunca ağırlık eklemeden ayarlamaya çalışın. Eklediğiniz her ağırlık uçağınızın uçuşunu etkileyecektir. Bütün bu işlemleri yaparken yakıt deposunun boş olması gerektiğini unutmayın. Bunun sebebi, uçağınızın motoru havada iken yakıt bittiği için durursa uçak burnunu aşağıya vermeli ki süzülerek uçağınızı indirebilesiniz. Eğer bu olmazsa, uçağınızı kontrol edemezsiniz.
Bu arada uçağınızın roll ekseni denilen yatay dengesini de kontrol etmelisiniz. Bunun için uçağınızın burnundan ve kuyruğundan tutarak havaya kaldırın. Uçağınız dengede olmalıdır. Eğer bir kanat ağır gelip aşağıya basıyorsa diğer kanadın ucuna dengelemek için kurşun ağırlık ekleyin. Ancak unutmayın ki eğer her iki kanat arasında inşaadan dolayı ağırlık farkı varsa siz ağırlık koyarak dengeleseniz bile uçuş sırasında ağır olan kanat sağa sola yatışlarda etkisini gösterecektir. Örneğin sağ kanadınız sol kanada göre ağır ise uçuş sırasında uçağınız sağa yatışlarda hızlı sola yatışlarda daha yavaş hareket edecektir.
Bütün bunların ışığında uçağınızı inşaa ederken mümkün olduğunca dengeli ve hafif inşaa edin. Eğer emniyetli ve dengeli uçmak istiyorsanız CG yi biraz öne alın. Yok biraz akrobatik ve çılgın olmasını istiyorsanız CG yi biraz geri kaydırın. Tercih size kalmış.
Keyifli, kırimsiz uçuşlar
Yatay Denge Kontrollü Önemi ile ilgili güzel bir örnek
Sümer abimizin "ESM Sea Fury" toplama konusunda bu durum çok güzel bir şekilde örneklenmiştir. İlgili mesajlara ulaşmak için :
Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü Videomuz
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Sümer Yamaner İlavesi:
İki temel nokta var.
Birisi Center of Lift. Yani uçağın kaldırma kuvveti oluşturan alanlarının orta noktası. Kanadın şekli, boyutları ve profil yapısına göre değişiklik gösterir. Karmaşık hesaplamalar ve rüzgar tüneli testleri ile belirlenebilir. Bizi pek de ilgilendirmez aslında.
İkincisi Center of Gravity yani ağırlık merkezi. Bu da uçağın toplam ağırlığının merkezidir.
Bu iki nokta üst üste denk düşerse uçak nötr stabiliteye sahip olur. Ağırlık merkezi kaldırma merkezinin gerisinde ise elevatör tepkileri aşırı hassas olacağı gibi gaz kesildiğinde uçak burun kaldırma ve stall olma eğilimi gösterir. Ağırlık merkezi fazlaca geride olursa (ki eğer pili siz olması istenilen ağırlık merkezine koyarsanız muhtemelen gerçek ağırlık merkezi çok geriye kayacağı için uçak abartılı yunuslama hareketi yapıyordur) kırım riski çok artar. Ağırlık merkezi çok ileride olursa uçak iniş sırasında burun düşürme ve önden tekerli ise ön tekeri yamultma eğilimi içinde olur.
Her zaman ilk uçuşlarda önerilenden daha ileride bir ağırlık merkezi ile başlarız. Uçağı tanıdıkça yavaş yavaş geriye çekeriz. Geriye çekmeyi de ileriye almayı da öncelikle pil konumu ile oynayarak, son çare ise buruna ya da kuyruğa ağırlık ekleyerek yaparız.
Sırası gelmişken, uçurduğumuz bir uçakta ağırlık merkezinin iyi bir yerde olup olmadığını nasıl anlayacağımızı da yazayım.
Uçağı yaklaşık % 75 gaz konumunda düz uçacak şekilde trim edin. Sonra terse geçin. Eğer uçak ters uçuşta hafif bir elevatör basma ile irtifa kaybetmeden uçuyorsa ağırlık merkezi iyi yerdedir. Eğer elevatörü çok belirgin olarak ileri itmek gerekiyorsa burun ağırdır yani ağırlık merkezi öndedir. Eğer uçak hiç elevatör komutu vermeden bile düz uçuoyr hatta tırmanma eğilimine giriyorsa ağırlık merkezi fazlaca geridedir.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Mesut Akın İlavesi:
Burnu ağır olan model ne olursa olsun uçar, ama kıçı ağır olan model yunuslama yapar ve tek tekerde bisiklet kullanmak gibi zordur. O nedenle elimizdeki uçağın ağırlık merkezini bilmiyor isek buruna fazladan ağırlık konulur uçuş yapılır burun trimler sıfır ve elevatör düz iken yere basıyorsa ağırlıklar (kurşunlar) azar azar düz uçana kadar sökülür , örnek 200 gram taktık ise 20 şer gram sökerek düz uçuşunu bulana kadar sökme devam edilebilir.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Özgür Evren Varol İlavesi:
Kanadınızın genişliğini (Onden arkaya olan mesafe) ölçün ve ölçüm sonucunu 4e bölün. kanadın önünden geriye doğru bu bölme sonucu kadar bir uzaklığa gidip bir işaret koyun. Uçağınızın ağırlık merkezinin başlangıç için burada olması iyi olur. Sonra tecrübe kazandıkça biraz daha geri kaydırarak kanat genişliğinin 3te biri kadar mesafeye ayarlayabilirsiniz.
Örnek vermek gerekirse, kanat genişliği 20 cm ise, ağırlık merkezinin kanadın hücum kenarından 5 cm geride olacak şekilde ayarlanması güvenli bir başlangıç sağlar.
İlerde modeli uçurup alıştıkça ufak ufak geriye kaydırılabilir ama 1/3 ün daha gerisine asla gitmeyin, modele kontrol edilemez hale gelir.
Çoğu modelcinin özellikle ilk yaptıkları modellerde unuttukları önemli bir husustur. Şayet bu kısım atlanirsa , model havada düzgün bir sekilde ucamayacak ve kumanda üzerinden trim verilmek zorunda kalınacaktır.
Bu nedenle ilk uçuş öncesi mutlaka bu kontrollerin de yapılması gerekmektedir.
Aldığımız her kitte yada planda uçağımızın ağırlık merkezinin (CG = Center of Gravity) nerede olacağı belirtilmiştir. Balans noktası da denilen ağırlık merkezi kanadın hücum kenarından firar kenarına doğru olan mesafenin genellikle 1/3 mesafesinde olan noktadadır. Yani 30cm. eni olan bir kanatta bu nokta hücum kenarından firar kenarına doğru olan onuncu santimetrenin olduğu noktadadır. Bu üçe bir oranı genel bir orandır. Uçaktan uçağa bu değişebilir. Bazı planlarda ise ağırlık noktası iki nokta arasında verilebilir. Bunun sebebi uçağın uçuş karakterini sizin tercihinize göre olmasını sağlamak içindir.
Peki, CG uçağın uçuşuna nasıl etki eder?
Eğer uçağın ağırlık merkezi önde ise yani uçağın burun kısmı ağır ise uçağınız daha dengeli uçacaktır. Ancak uçağınızı alçaltıp yükseltirken daha fazla elevatör hareketine ihtiyacınız olacaktır. Bu arada uçağınız dönüşlerde burnunu daha çabuk aşağıya düşürecektir. Kısacası alçalış ve yükselişlerde uçağınız biraz sağır olacaktır. Bunun aksi olarak eğer ağırlık merkezi arkada ise bu sefer uçağınız pitch ekseninde, yani alçalış ve yükselişte AŞIRI hassas olacaktır. Çok az bir elevatör hareketine rağmen uçağınız aşırı tepki verecektir. Hatta bazı durumlarda uçak uçurulamayacak kadar hassas olabilir. Bu yüzden modelinizi inşaa ettikten sonra ilk uçuşunda uçağın burun kısmının biraz ağır olmasına yani ağırlık merkezinin önde olmasına dikkat edin. Çünkü burnu ağır olan uçağı kuyruğu ağır olan uçağa göre uçurmak çok daha kolay ve emniyetlidir. Daha sonraki uçuşlarda bataryanın yerini yada eklediğiniz ağırlıkları alarak yada azaltarak uçağınızın uçuş karakterini kendinize göre ayarlayabilirsiniz.
NOT: Ağırlık Merkezi - CG - Ölçüm Aleti için
Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Şimdi uçağımızın CG noktasını nasıl tespit edip ayarlayacağımızı anlatalım.
You must be registered for see images attach
Uçağınızın yakıt deposu boşken bütün servoları, pilleri ve aksesuarları üzerine monteli iken iki kanat ucundan parmağınızın ucu ile yada bir kalem ile planda belirtilen ağırlık noktasından havaya kaldırın.Bu durumda uçağınız burnunu hafifçe aşağıya vermelidir. Eğer uçağın burnu fazla aşağıya basıyorsa öncelikle pil yada servoların yerini değiştirerek dengelemeye çalışın. Eğer yetmiyorsa kuyruğun en uç noktasına kurşun ağırlık ekleyerek dengeleyin. Eğer kuyruk ağır geliyorsa tam tersini yaparak burun kısmına ağırlık ekleyin. Mümkün olduğunca ağırlık eklemeden ayarlamaya çalışın. Eklediğiniz her ağırlık uçağınızın uçuşunu etkileyecektir. Bütün bu işlemleri yaparken yakıt deposunun boş olması gerektiğini unutmayın. Bunun sebebi, uçağınızın motoru havada iken yakıt bittiği için durursa uçak burnunu aşağıya vermeli ki süzülerek uçağınızı indirebilesiniz. Eğer bu olmazsa, uçağınızı kontrol edemezsiniz.
You must be registered for see images attach
Bu arada uçağınızın roll ekseni denilen yatay dengesini de kontrol etmelisiniz. Bunun için uçağınızın burnundan ve kuyruğundan tutarak havaya kaldırın. Uçağınız dengede olmalıdır. Eğer bir kanat ağır gelip aşağıya basıyorsa diğer kanadın ucuna dengelemek için kurşun ağırlık ekleyin. Ancak unutmayın ki eğer her iki kanat arasında inşaadan dolayı ağırlık farkı varsa siz ağırlık koyarak dengeleseniz bile uçuş sırasında ağır olan kanat sağa sola yatışlarda etkisini gösterecektir. Örneğin sağ kanadınız sol kanada göre ağır ise uçuş sırasında uçağınız sağa yatışlarda hızlı sola yatışlarda daha yavaş hareket edecektir.
Bütün bunların ışığında uçağınızı inşaa ederken mümkün olduğunca dengeli ve hafif inşaa edin. Eğer emniyetli ve dengeli uçmak istiyorsanız CG yi biraz öne alın. Yok biraz akrobatik ve çılgın olmasını istiyorsanız CG yi biraz geri kaydırın. Tercih size kalmış.
Keyifli, kırimsiz uçuşlar
Yatay Denge Kontrollü Önemi ile ilgili güzel bir örnek
Sümer abimizin "ESM Sea Fury" toplama konusunda bu durum çok güzel bir şekilde örneklenmiştir. İlgili mesajlara ulaşmak için :
Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
,
Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Yatay Denge ve Ağırlık Merkezi Kontrollü Videomuz
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Sümer Yamaner İlavesi:
İki temel nokta var.
Birisi Center of Lift. Yani uçağın kaldırma kuvveti oluşturan alanlarının orta noktası. Kanadın şekli, boyutları ve profil yapısına göre değişiklik gösterir. Karmaşık hesaplamalar ve rüzgar tüneli testleri ile belirlenebilir. Bizi pek de ilgilendirmez aslında.
İkincisi Center of Gravity yani ağırlık merkezi. Bu da uçağın toplam ağırlığının merkezidir.
Bu iki nokta üst üste denk düşerse uçak nötr stabiliteye sahip olur. Ağırlık merkezi kaldırma merkezinin gerisinde ise elevatör tepkileri aşırı hassas olacağı gibi gaz kesildiğinde uçak burun kaldırma ve stall olma eğilimi gösterir. Ağırlık merkezi fazlaca geride olursa (ki eğer pili siz olması istenilen ağırlık merkezine koyarsanız muhtemelen gerçek ağırlık merkezi çok geriye kayacağı için uçak abartılı yunuslama hareketi yapıyordur) kırım riski çok artar. Ağırlık merkezi çok ileride olursa uçak iniş sırasında burun düşürme ve önden tekerli ise ön tekeri yamultma eğilimi içinde olur.
Her zaman ilk uçuşlarda önerilenden daha ileride bir ağırlık merkezi ile başlarız. Uçağı tanıdıkça yavaş yavaş geriye çekeriz. Geriye çekmeyi de ileriye almayı da öncelikle pil konumu ile oynayarak, son çare ise buruna ya da kuyruğa ağırlık ekleyerek yaparız.
Sırası gelmişken, uçurduğumuz bir uçakta ağırlık merkezinin iyi bir yerde olup olmadığını nasıl anlayacağımızı da yazayım.
Uçağı yaklaşık % 75 gaz konumunda düz uçacak şekilde trim edin. Sonra terse geçin. Eğer uçak ters uçuşta hafif bir elevatör basma ile irtifa kaybetmeden uçuyorsa ağırlık merkezi iyi yerdedir. Eğer elevatörü çok belirgin olarak ileri itmek gerekiyorsa burun ağırdır yani ağırlık merkezi öndedir. Eğer uçak hiç elevatör komutu vermeden bile düz uçuoyr hatta tırmanma eğilimine giriyorsa ağırlık merkezi fazlaca geridedir.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Mesut Akın İlavesi:
Burnu ağır olan model ne olursa olsun uçar, ama kıçı ağır olan model yunuslama yapar ve tek tekerde bisiklet kullanmak gibi zordur. O nedenle elimizdeki uçağın ağırlık merkezini bilmiyor isek buruna fazladan ağırlık konulur uçuş yapılır burun trimler sıfır ve elevatör düz iken yere basıyorsa ağırlıklar (kurşunlar) azar azar düz uçana kadar sökülür , örnek 200 gram taktık ise 20 şer gram sökerek düz uçuşunu bulana kadar sökme devam edilebilir.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Özgür Evren Varol İlavesi:
Kanadınızın genişliğini (Onden arkaya olan mesafe) ölçün ve ölçüm sonucunu 4e bölün. kanadın önünden geriye doğru bu bölme sonucu kadar bir uzaklığa gidip bir işaret koyun. Uçağınızın ağırlık merkezinin başlangıç için burada olması iyi olur. Sonra tecrübe kazandıkça biraz daha geri kaydırarak kanat genişliğinin 3te biri kadar mesafeye ayarlayabilirsiniz.
Örnek vermek gerekirse, kanat genişliği 20 cm ise, ağırlık merkezinin kanadın hücum kenarından 5 cm geride olacak şekilde ayarlanması güvenli bir başlangıç sağlar.
İlerde modeli uçurup alıştıkça ufak ufak geriye kaydırılabilir ama 1/3 ün daha gerisine asla gitmeyin, modele kontrol edilemez hale gelir.
Moderatör tarafında düzenlendi:
