Yapmış olduğumuz modellerde harici sigorta koymalı mıyız.?

[Volkan Arslan]

Sevgili rc dostları. Modelciliğe yeni başladım. Başlarken yüzlerce video izledim. Beni en korkutan videolar lipo pillerin yanması idi. Korkumdan tatile çıkarken elimdeki lipon pilleri lipo guard denilen çantanın içine koyup o çantayıda düdüklü tencerenin içine koydum.(Şimdi daha rahat şarj deşarj yapıyorum. Korkum azaldı diyebilirim.) Kötü örneklerini youtube den görebilirsiniz.
Ben temkinli olmak adına rc modelimde lipo pilim ve esc em arasına uygun akım değerlerinde bir araç sigortası koyuyorum. Neden derseniz esc de oluşabilecek bir kısa devre pile yansıyacak. Pilimin maşallahı var. 3s 2600 mah 40c 2600x4=104 amper anlık verebiliyor (daha büyük pillerle uçan arkadaşlar var) ,esc em de arızalanıp kısa devre konumuna geçmişse , bu durumunda ne kablo ne esc nede motor bırakır. (pil patlamazsa). Yanılıyor muyum, Lipo pil ve esc arasına bir anahtar koymak akıllıca olmazmı. Motor ile esc arasınada yapmak istiyorum ama...... Yanılmıyorsam Teknofest iha yarışmalarında devre kesici buton zorunlu hale getirildi .Sizlerin bu konularda aldığı tedbirler varsa bilmek isterim. Şimdiden teşekkürler.

 

[Berk Eksin]

Hocam esc nin arızalanip kısa devre yaptığını hiç duymadım. Bence devre tasarımı yapılırken bu düşünüp yapılıyordur.
Genelde pillerin patlama nedeni fiziksel hasar oluyor.
Ama sigorta hafif bir parça zararı olmaz.
Teknofestteki tam bir saçmalıktı birçok takım Bizim üstün zeka elektrikçilerin azizliğine uğrayıp o oyuncak 60 amper mi çeker deyip 6 veya 16 amperlik sigorta kullanıp daha taksi yapamadılar. Akım kesici olarak birçok takım kocaman sigorta tarzı şeyler kullanmak kaldı ki çok daha basit yöntemler vardı. Bunlara rağmen birçok alev alan takım gördüm.

 

[Sumer Yamaner]

Alıcı da bu sigortadan besleniyorsa asıl büyük risk bu.

 

[Emre Kaman]

Teknofestin ne düzenleyicileri, ne de katılımcıları rc modelciliğinden zerre kadar anlamamakla kalmayıp, ilgi de duymuyorlar. Biz de onlara ilgi duymuyoruz

Özellikle yakıtlı modellerde motorun anlık olarak stop edilebilmesini veya çalışmasını imkansız kılmayı sağlayan sistemlerimiz var. Ancak bunlar model yerdeyken kendi güvenliğimizi sağlamak için. Model havadayken ise tek derdimiz hiçbir durumda kontrolümüzün kaybolmaması için önlem almak. Kaliteli malzeme kullanımı, kaliteli radyolar, yedekleme sistemleri, ana güç ile kontrol sisteminin güç devrelerinin farklı olması vb. Bunun dışında radyo sinyalinin kaybolabileceği durumlar için alıcıya gömülü failsafe, bunun temel amacı da ana gücü kesmektir.

Özellikle elektrikli modellerde, herhangi bir sigorta kullanımı yapılabilecek en büyük hatadır. Esc ve motorların anlık ve sürekli şekilde çektiği akım çoğunlukla belirtilir. Ancak çoğu zaman motorlar bu akımlardan çok daha fazlasını anlık olarak çekebilir, escler de buna dayanabilir. Sizin bu değerlere göre belirlediğiniz sigorta ise dayanmaz.

Güvenlik algınızı değiştirmeniz gerekli. "Bir sorun olursa escyi, motoru kurtarayım" yanlış bir bakış açısı. Doğrusu, "bir sorun olursa nasıl düşmem", veya "ne şekilde, nereye düşersem kimseye bir zarar vermem" olmalı.

Pillere gelirsek, ben de ilk başlarda pilleri kat kat lipo çantalarına, çantayı tencereye, tencereyi banyoya koyardım, yine de uykum kaçardı. Lipo piller çok fena yanar, ancak bu durum çok çok büyük olasılıkla şarj sırasında olur. Veya deşarj sırasında, örneğin bir kısa devrede, kablonun-konnektörün temas ettiği herhangi bir materyal yanabilir.

Uçuş güvenliği ve lipo güvenliği ile ilgili oldukça sağlam konularımız var, gözden geçirin, biraz ferahlayın.

 

[Sumer Yamaner]

Güvenlik algınızı değiştirmeniz gerekli. "Bir sorun olursa escyi, motoru kurtarayım" yanlış bir bakış açısı. Doğrusu, "bir sorun olursa nasıl düşmem", veya "ne şekilde, nereye düşersem kimseye bir zarar vermem" olmalı.

Forumun tepesine kalıcı olarak konulsa az...

 

[Mehmet YILMAZ]

Sahsimin ve kendimin bu konuda soyle bir onerisi olabilir.

1. Ilkonece tespit edilen ucaga bir imu ve baromtere yerlestirilerek normal ucus, kalkis, inis sirasinda veriler kaydedilir.
2. Daha sonra ayni tipteki ucaklar defalarca farkli sekilelrde yere cakilarak dusme durumundaki veriler kaydedilir.
3. Bu veriler yapay zekaya yuklenerek makine ogrenmesi ile saglikli ucus ve cakilma durumlari ogretilir.
4. Lipo pil geri donusum yolarindan olan pirometalurji (eritme), hidrometalurji (liç) ve doğrudan geri dönüşüm (fiziksel işlemler) yollarindan biri ucagin yapisi ve butcesine gore secilir. Benim favorim ve en kolay olani pirometalurji ve bunu sectigimizi farzederek devam ediyorum.
5. Lipo pil etrafi termit ile sarilir ve termiti atesleyecek olan Barium Peroxide mekanizmasi eklenir.
6. Pilin yanina aktivasyon üzerine, tekdüze bir aerosol oluşturmak üzere karışan mikron boyutunda kuru kimyasal parçacıklar ve gazlar üreten özel bir katının elektrikle veya termal olarak ateşlenmesiyle bir söndürücü aerosol sisi oluşturan CAM sistemi eklenir.
7. Makina ogrenmesi ile elde edilen veriler isiginda, ilkonce termitin ateslenmesi daha sonra yangin cikmamasi icin CAM sisteminin ateslenecegi parametreler ve ikisi arasinda zaman farki sisteme yuklenir.
8. Sistem test edilir.
9. Sigorta dedigin boyle olur.
10. I have spoken

 

[Sumer Yamaner]

Buna "bir konuştu, pir konuştu" denir.

 

[Ali Haydar GÖK]

Sahsimin ve kendimin bu konuda soyle bir onerisi olabilir.

1. Ilkonece tespit edilen ucaga bir imu ve baromtere yerlestirilerek normal ucus, kalkis, inis sirasinda veriler kaydedilir.
2. Daha sonra ayni tipteki ucaklar defalarca farkli sekilelrde yere cakilarak dusme durumundaki veriler kaydedilir.
3. Bu veriler yapay zekaya yuklenerek makine ogrenmesi ile saglikli ucus ve cakilma durumlari ogretilir.
4. Lipo pil geri donusum yolarindan olan pirometalurji (eritme), hidrometalurji (liç) ve doğrudan geri dönüşüm (fiziksel işlemler) yollarindan biri ucagin yapisi ve butcesine gore secilir. Benim favorim ve en kolay olani pirometalurji ve bunu sectigimizi farzederek devam ediyorum.
5. Lipo pil etrafi termit ile sarilir ve termiti atesleyecek olan Barium Peroxide mekanizmasi eklenir.
6. Pilin yanina aktivasyon üzerine, tekdüze bir aerosol oluşturmak üzere karışan mikron boyutunda kuru kimyasal parçacıklar ve gazlar üreten özel bir katının elektrikle veya termal olarak ateşlenmesiyle bir söndürücü aerosol sisi oluşturan CAM sistemi eklenir.
7. Makina ogrenmesi ile elde edilen veriler isiginda, ilkonce termitin ateslenmesi daha sonra yangin cikmamasi icin CAM sisteminin ateslenecegi parametreler ve ikisi arasinda zaman farki sisteme yuklenir.
8. Sistem test edilir.
9. Sigorta dedigin boyle olur.
10. I have spoken

"I have spoken" seçimi müthiş Anca bu 9 madde sonrasına giderdi I have spoken..

 

[Deniz Tanrıverdi]

10'uncu maddeye kadar ciddi ciddi okudum, okurken de şiştim de şiştim! Taa ki sonuncuyu okuyana kadar.
Allah iyiliginizi versin!

Havacılıkta "bir cihazın bozulmasını engellemek amacıyla sigorta koymak"tan ziyade, "bir cihaz bozulduğunda nasıl kurtarırım" diye düşünmek esastır. Anahtar kelime"yedekleme" veya gavurcası "redundancy" olmalı.
"Değer mi?" sorusu ikinci bir soru.

 

[Volkan Arslan]

Sahsimin ve kendimin bu konuda soyle bir onerisi olabilir.

1. Ilkonece tespit edilen ucaga bir imu ve baromtere yerlestirilerek normal ucus, kalkis, inis sirasinda veriler kaydedilir.
2. Daha sonra ayni tipteki ucaklar defalarca farkli sekilelrde yere cakilarak dusme durumundaki veriler kaydedilir.
3. Bu veriler yapay zekaya yuklenerek makine ogrenmesi ile saglikli ucus ve cakilma durumlari ogretilir.
4. Lipo pil geri donusum yolarindan olan pirometalurji (eritme), hidrometalurji (liç) ve doğrudan geri dönüşüm (fiziksel işlemler) yollarindan biri ucagin yapisi ve butcesine gore secilir. Benim favorim ve en kolay olani pirometalurji ve bunu sectigimizi farzederek devam ediyorum.
5. Lipo pil etrafi termit ile sarilir ve termiti atesleyecek olan Barium Peroxide mekanizmasi eklenir.
6. Pilin yanina aktivasyon üzerine, tekdüze bir aerosol oluşturmak üzere karışan mikron boyutunda kuru kimyasal parçacıklar ve gazlar üreten özel bir katının elektrikle veya termal olarak ateşlenmesiyle bir söndürücü aerosol sisi oluşturan CAM sistemi eklenir.
7. Makina ogrenmesi ile elde edilen veriler isiginda, ilkonce termitin ateslenmesi daha sonra yangin cikmamasi icin CAM sisteminin ateslenecegi parametreler ve ikisi arasinda zaman farki sisteme yuklenir.
8. Sistem test edilir.
9. Sigorta dedigin boyle olur.
10. I have spoken

Bir sigorta sorunsalının bu kadar büyüye bileceğini ben düşünemedim. Ama sağolsunlar rckolik form dostlarında espritüel yetenekler fazlaca. Bilgi sahibi arkadaşlar espri yeteneklerinede sahipler. Madde madde açıklamalar var. Ben demişim ki sistem pil yada başka bir şeyden kısa devre oldu, yani yangın çıktı.
Bu olay olmadan ne gibi tedbir alabiliriz (ben demişim ki sigorta) . Yazmışlar ya senin motorun mu önemli insanlar mı önem li; escen mi önemli; Konu anlaşılmamış bu aşamadan sonra ne alıcın ne escen nede kontrol kartın sağlam kalır. Bu arada pilinde mefta. Nasıl güvenli inişten bahsedebilirsin. Ekstra nasıl bir besleme sağlıyorsunuz.

 

[Sumer Yamaner]

Bir sigorta sorunsalının bu kadar büyüye bileceğini ben düşünemedim. Ama sağolsunlar rckolik form dostlarında espritüel yetenekler fazlaca. Bilgi sahibi arkadaşlar espri yeteneklerinede sahipler. Madde madde açıklamalar var. Ben demişim ki sistem pil yada başka bir şeyden kısa devre oldu, yani yangın çıktı.
Bu olay olmadan ne gibi tedbir alabiliriz (ben demişim ki sigorta) . Yazmışlar ya senin motorun mu önemli insanlar mı önem li; escen mi önemli; Konu anlaşılmamış bu aşamadan sonra ne alıcın ne escen nede kontrol kartın sağlam kalır. Bu arada pilinde mefta. Nasıl güvenli inişten bahsedebilirsin. Ekstra nasıl bir besleme sağlıyorsunuz.

Anlatılmaya çalışılan şey şu: Kısa devre olup uçağınız yanmaya bile başlasa hiçbir koşulda alıcı ve servoların gücünü kesme hakkınız yok. Uçağı her durumda olabildiğince kontrolünüzde tutmak zorundasınız. Uçağın kısa devre vs nedeniyle yanmasını engellerseniz kontrolden çıkan bu uçağın nereye çakılıp kime ne zarar vereceğini bilemezsiniz. Alıcı ve servolarınızı ayrı bir kaynaktan beslemediğiniz sürece pil hattına sigorta vs koyamazsınız. Alıcı ve servoları ana pilden güç alan ve besleme hattında sigorta olan bir uçağı bizim piste getirecek olsanız uçuş izni alamazsınız. Sanırım yeterince net olmuştur.

 

[3dholicpilot]

Sevgili rc dostları. Modelciliğe yeni başladım. Başlarken yüzlerce video izledim. Beni en korkutan videolar lipo pillerin yanması idi. Korkumdan tatile çıkarken elimdeki lipon pilleri lipo guard denilen çantanın içine koyup o çantayıda düdüklü tencerenin içine koydum.(Şimdi daha rahat şarj deşarj yapıyorum. Korkum azaldı diyebilirim.) Kötü örneklerini youtube den görebilirsiniz.
Ben temkinli olmak adına rc modelimde lipo pilim ve esc em arasına uygun akım değerlerinde bir araç sigortası koyuyorum. Neden derseniz esc de oluşabilecek bir kısa devre pile yansıyacak. Pilimin maşallahı var. 3s 2600 mah 40c 2600x4=104 amper anlık verebiliyor (daha büyük pillerle uçan arkadaşlar var) ,esc em de arızalanıp kısa devre konumuna geçmişse , bu durumunda ne kablo ne esc nede motor bırakır. (pil patlamazsa). Yanılıyor muyum, Lipo pil ve esc arasına bir anahtar koymak akıllıca olmazmı. Motor ile esc arasınada yapmak istiyorum ama...... Yanılmıyorsam Teknofest iha yarışmalarında devre kesici buton zorunlu hale getirildi .Sizlerin bu konularda aldığı tedbirler varsa bilmek isterim. Şimdiden teşekkürler.

Ana beslemenin üzerine sigorta koyma konusunda yukarıdaki yazılanlara katılıyorum... Uçak her halükarda olabildiğince operasyonel kalmalı son ana kadar...

Diğer yandan yangının kısa devreden dolayı olacağı varsayımı yerine başka turlu yaklaşmak gerekir görüşündeyim konuya... Malumunuz, beslemede sistem kapasiteleri Batarya > ESC > Motor koşuluyla belirlenir... Yani bataryanızın besleyebileceği güvenli akım esc'nizin çekeceğinden büyük olmali, esc'nizin besleyebileceği güvenli akım motorunuzun çekebileceğinden buyuk olmalı. Bunlar temel kurallar... Kulağa da mantıklı gelir...

Buna rağmen, havada ana besleme-güç unitesi kaynaklı olarak yangınla sonuclanmış birkac tane vakayı biliyorum... Bunlardan benim açımdan en çarpıcı olanını aşağıya yazacağım. Hani doluya koydum almadı, boşa koydum dolmadı dedikleri durum... Bu işin sudokusunu yapmak gibi olduğundan paykaşmakta fayda görüyorum:

FAI'deki 10S batarya zorunluluğu dolayısıyla F3A modellerinde gerekli performansı alabilmek adına mecburen yüksek akım çeken setuplar hazırlanmakta... Her komponent malesef kapasitelerinin limitlerinde seçilmek durumunda kalıyor, zira 2x2 metrelik irice bir F3A uçağında 5 kilo uçar ağırlık sınırı var. Hal böyle olunca, toplam ucus agirligini limitler dahilinde tutmak icin secilen ve dusuk akim kapasiteli (genellikle 20c) hafif bataryalar bile isteye cok ciddi stres altinda calisiyorlar... FAI'nin 10S kisitlamasindaki asil amac verimliligi daha yuksek, akim degerleri daha dusuk komponentlere zorlamak ureticiyi, ote yandan daha dusuk agirlikta ve gerekli aerodinamik ozelliklerde ucaklar imal ettirmeye zorlamak ureticileri- pilotu. Tabi bunu yapmak icin guncel malzeme, ekipman ne varsa limitler zorlanmis oluyor... Ucus sirasinda mekanik aksamdaki en ufak bir problem (kuru yaglamasi yapilmamis, ya da asinmis ve degistirilmemis bir contra drive dislisi, farkina varilmamis bir bozuk rulman vs) durumunda akimdaki kisa sureli bir artisla birlikte bile, batarya isinip-sisiyor... Bu ani gelisen sismenin sonucunda malesef alev alan bataryalar ve ucaklar mevcut... Bunu engellemek adina sisteme sigorta koymaniz malesef yangina engel olamiyor. Zira tutusan sey batarya, sigortayi attiracak akima ulasildiginda (her sistem belirli bir sure surge akimda calisabilmek durumunda olmali, eger sigortayi surge akim degerinde belirlerseniz surekli sirgortaniz atacaktir) coktan geri donussuz olarak tetiklenmis oluyor kimyasal tepkime... Bir nevi, Cernobildeki nukleer patlama benzeri durum... Derseniz ki, baska turlu koruma yok mu ? Evet, sikca kullaniliyor ve var... Akim belli bir esigin uzerinde onceden belirlenen bir surenin uzerinde kalirsa, bunun gecici degil, kalici akim oldugunu belirleyip beslemeyi azaltan- ya da kesen ESC ler mevcut (Bkz. ESC Overcurrent protection)... Ancak tekrarlamakta fayda var, ana besleme uzerine koyacaginiz sigorta bunun bir alternatifi degil...

Gelelim sistemin ana besleme disinda kalan komponentlerini korumak adina pratikte ne yapilabildigine:

Yuksek yuk altinda calisan; ornek olarak retract servolari, flap servolari, olcekli ucaklardaki bilimum ozel acilir kapanir kapaklar, ozel kanca sistemileri gibi kilitlenme durumunda yangina neden olabilen komponentler icin sigortali besleme uniteleri var. Ornek olarak Jeti CB220 Central Box'ta ucus kontrol kanallarinda (aileron elevator vb) sigortasiz ya da yuksek akim degerinde sigortali; kilitlenme ihtimali olan kanllarda da dusuk akim degerli sigortali beslemeler mevcut. Havadayken retract servonuz, kanca servonuz vs sikisirsa eger, sigorta devreyi acip, o kanali devre disi birakabiliyor... Burada ucaginiza gore besleme stratejinizi belirlemeniz mumkun. Yine hatirlarmakta fayda var, ana felsefe yine ayni, ucagi son ana kadar operasyonel tutmak.

Bkz. CB220:

Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Selamlar, guvenli ucuslar...

 

[Mehmet Kucuksari]

Yuksek yuk altinda calisan; ornek olarak retract servolari, flap servolari, olcekli ucaklardaki bilimum ozel acilir kapanir kapaklar, ozel kanca sistemileri gibi kilitlenme durumunda yangina neden olabilen komponentler icin sigortali besleme uniteleri var. Ornek olarak Jeti CB220 Central Box'ta ucus kontrol kanallarinda (aileron elevator vb) sigortasiz ya da yuksek akim degerinde sigortali

Vay be demek bunu da yapmışlar. Sigorta olmadan belli bir değer üzerinde devreye kesip,sorun eğer düzelirse devreyi otomatik olarak yeniden beslemesi güzel bir özellik olmuş.

Aynı özelliği retract sevroları için @Sumer Yamaner abimizden de bekliyoruz.

 

[3dholicpilot]

Vay be demek bunu da yapmışlar.

Pek yeni degil, uzun süredir mevcut bir ürün... Özellikle Avrupa'da oldukça yaygın bir kullanımı var, malum kış mevsimi uzun ve uçuş mevsimi kısa olunca iyi scale uçaklar warberlar çıkıyor adamlardan... Ne yapsınlar, oturup bunlarla uğraşıyorlar uçmak yerine... Aç kapağı, indir flapı, ışığı aç, mumu söndür, kalktı, kalkmadı, sıkıştı falan

Arkadaş çıkın sahaya da biraz uçun yaw... Teoriden gınağa geldi Azıcık uçuş fotoları görelim... Benim sigortam da yok Jeti gibi, direk yanıyor devrelerim uçmayınca...Dün yaptım 6 sorti sabah antrenmanımı, bugün pamuk gibiyim...

 

[3dholicpilot]

Ben temkinli olmak adına rc modelimde lipo pilim ve esc em arasına uygun akım değerlerinde bir araç sigortası koyuyorum.

Temkinli olayım derken sistemi havada her an devre dışı kalmaya açık hale getiriyorsunuz...

Bir sigorta sorunsalının bu kadar büyüye bileceğini ben düşünemedim.

İşte siz en olmayacak hükmü en baştan verip, kalemi kırınca