Seyahatim sırasında tanjant metodunu yazmaya başlamıştım ama tamamlayıp gönderme firsatım olmadı, nasılsa taslak kaydediliyor demiştim ama o taslak mesaj da uçup gitmiş. Bilgisayar başına geçince hem yapıştırıcılar hem de tanjant metodu hakkında yazacağım.
Bilgisayar başına geçebildim
Bir diğeri ise yapıştırıcı olarak genelde ne kullanıyorsunuz. Benim CA yapıştırıcılara alerjim olduğu için alternetif olarak ahşap tutkalı, epoksi ve sıcak silikon kullanıyorum ama bunlar da malum biraz geç kuruyor. Kolay gelsin iyi çalışmalar.
Burak Bey, CA alerjisi pek tatsız birşey, özellikle de modelciler için, geçmiş olsun. Malesef CA'nın tam olarak bir karşılığı yok. Bazı alerjik durumlarda farklı kimyadaki CA yapıştırıcılar (köpüğü eritmeyen yapıda olanlar) hassasiyet yaratmıyor diye duydum ama tabiki bu durumdan duruma farklı olacaktır ve bazı durumlarda deneme riskine de değmez.
CA yerine kullanılabilecek en iyi alternatif ahşap tutkalı, yada alifatik tutkallar olabilir. Evet CA kadar hızlı olmayacaktır ama bazı durumlarda, özellikle planör inşaatlarında, daha fazla zaman alsa bile bu yapıştırıcıyı tercih ediyoruz, zira hem daha hafif yapmak hem de modelin daha sağlam olması gibi faydaları var. Sizin durumunuzda ben kalsam yüksek ihtimalle bu yolu seçerdim diye düşünüyorum. Epoksi tam olarak CA nın alternatifi, daha doğrusu CA kullandığımız her yapışma yüzeyinin alternatifi değildir. CA kullanabiliyor olsak da epoksi kullanacağımız yerlerde yine epoksi kullanmaya devam etmek lazım. Zira epoksi nipeten ağır bir yapıştırıcı, inşaatın geneline yayarsak kullanımı hem pratik olmaz hem de model çok ağır çıkar. Keza sıcak silikon da ağırlığı nedeniyle her yerde kullanılamayacak bir yapıştırıcı. Ama belli durumlarda hızlı tutunma gereken durumlarda dikkatlice kullanmak mümkün olabilir.
Bunlara ilave olarak "UHU HART BALSA" diye bir yapıştırıcı var, bu bizim çocukluğumuzda 404 olarak adlandırdığımız tüp içerisindeki yapıştırıcılara benziyor, ama kimyası balsa için özel olarak formüle edilmiş birşey. CA kadar hızlı olmasa da yine de iyi bir alternatif. Ama yük altındaki ek yerlerinde, özellikle çekme kuvvetlerine maruz kalacak ek yerlerinde kaçınmak gerekli, benim tecrübelerim çok sağlam olmadığı yönünde...
Peki bu tanjant metodu nasıl bir metoddur ayrıntılandırabilir misiniz?
Tanjant metodu aslında konvansiyonel model inşaatında, motorlu uçakların inşaatında vs, çok da gerekli olmayan bir yöntem. Biz özellikle yüksek performanslı planörlerin hücum kenarlarını zımparalamak için başvururduk bu yönteme. Kendime yaptığım yarışma modellerinin bile sadece dörtte birinde uyguladım diyeyim hatta. Çünkü zaman alan bir yöntem, ve sağladığı avantaj ancak ve ancak çok özel durumlarda kayda değer oluyor. Ama ciddi bir yarışmacıysanız ve o çok özel durumda bile başarılı olmak istiyorsanız o zaman harcanan ekstra zamana ve emeğe değen bir şey. Bazı çok titiz arkadaşlarım her planörlerinde bu yöntemi uygularlardı ama bende o sabır yok malesef
Malum kanat profili bir eğridir, ve hücum kenarı da kanat profilindeki en önemli kısımlardan biridir. KAnadın geri kalanı mükemmel olsa bile hücum kenarı tam olarak profile uygun şekillendirilmezse o profilin "teorik" performansı asla yakalanamaz. Motorlu bir modelde bu çok kritik değildir, hücum kenarının profile benzemesi yeterlidir, farklar sadece az biraz daha yakıt harcaması yada az biraz daha fazla trim istemesi şeklinde olacaktır. Termallerin bol olduğu bir hava durumunda yarışma planörü için de bu çok kritik birşey değildir, zira oluşan performans kaybının mislini iyi bir pilotajla, termallerden maksimum seviyede faydalanarak kazanırız. (termaller planörlerin motorudur, yani bu durum da aslında motorlu uçuştur diyebiliriz
) Ama bazı zamanlarda, nadir de olsa, hava tamamen durgun olur, ne rüzgar, ne bir termal olur. İşte böyle durumlarda havada ne kadar uzun süre kalabileceğinizi belirleyen iki şey vardır, ilki çıkış anında ne kadar yükseğe çıkabildiğiniz, ikincisi ise planörünüzün saniyede ne kadar yükseklik kaybettiğidir ve her ikisi de öncelikle modelin ağırlığı ve sonra da kanat profilinin özelliklerine bağlıdır. Elle rastgele zımparalanmış bir hücum kenarı asla tam olarak profilin ideal performansına yaklaşamayacaktır. (sayısı iki elin parmaklarını geçmeyecek olan ve el ile mükemmel şekil verebilen modelcileri hariç tutalım
) işte bu durumda tanjant metodunu uygularız. Plan üzerinde, hücum kenarının eğriliğine teğet olan iki yada üç doğru belirleriz. ve bu doğruların eğimlerini belirler, bu eğimleri sağlayacak çeşitli objeler kullanırız. Örneğin standart 18 mm lik suntalam yada mdflam plakalar, aluminyum profiller, artık elimizde ne varsa. Plan üzerindeki teğetleri elimizdeki uygun nesnelerin yüksekliğini (tezgah düzleminden itibaren) kesecek kadar uzatırız. Sonra bu çizimlerdeki mesafeleri tezgaha aktarırız. Örneğin, ilk doğru için diyelim ki 18 mm lik suntalam levhanın tezgahın köşesinden 4 cm geride olması gerekli, yani bu doğrunun eğimi 18/40, hücum kenarını da tezgahın ucundan yada suntalam levdadan ne kadar uzağa koymamız gerektiğini yine bu çizimden belirler ve tezgah üzerine koyarız. Bundan sonra uzun bir zımpara bloğunu kullanarak çıtayı zımparalamaya başlarız. taa ki zımpara bloğu tezgahın ve suntalam levhanın köşelerinin her ikisine de temas edene kadar. Bu noktada artık plandaki doğruya kadar inmişiz demektir. Bir sonraki teğet doğrunun ölçümleri yapılıp tezgah, destek ve çıta ona göre tekrar ayarlanıp aynı işlem tekrarlanır. Bu zımparalama tamamlandığında artık ideal profile çok yakın olan ama halen köşeli bir hücum kenarı vardır elimizde, çok ince bir zımpara, çok dikkatli çalışarak o köşeleri de yuvarlattığımız zaman elimizde ideal profile olabildiğince yakın olan bir eğri kalmış olur...
Tabi bazı durumlarda hücum kenarı çıtasını dışarda biyerde şekillendirip sonra kanada yapıştırmak uygun olmayabilir, böyle zamanlarda doğrudan kanat üzerine monteliyken çıtanın bittiği yerdeki kanat kaplamasının üzerine maske bandı yapıştırıp bu hattı referans olarak kullanarak, sadece hucum kenarı ile tezgahın köşesi arasındaki mesafeyi ayarlayarak aynı işi yaparız. Böyle bir durumda zımpara bloğunu her daim tezgah köşesine temas ettirerek ilerleriz ve maske bandına ilk zımpara teması olduğu anda da bitiririz... Maske bantı yerine kalemle çizilmiş çizgiler de görsel referans olarak kullanılabilir.
Göreceğiniz üzere oldukça zahmetli bir yöntem, el alışkanlığı kazanınca daha hızlı yapılabiliyor ama yine de emek gerek. Ama dediğim gibi eğer her yarışmada kürsüyü hedefleyecek seviyede ciddi bir yarışmacıysanız, bu ekstra çaba size yeri geldiğinde havada 2-3 saniye daha fazla kalma gibi bir geri dönüş sağlayabilir, o 2-3 saniye de yeri geldiğinde birinci olmakla kürsü dışı kalmak arasındaki fark olabiliyor
