Hezarfen'e yeni bir savaş kuşu geliyor! North American B25 Mitchell

[Sumer Yamaner]

Hahahaaaa... Peki...

 

[Sumer Yamaner]

Şimdi biraz çene çalalım.
Bu uçağın nasıl olup da elime geçtiği ve sonrasını biraz anlatmak istiyorum. Ukalalık olarak almazsanız işin içinde alınacak ufak tefek dersler de olduğunu söylemeliyim.
Şimdi...
Bu uçağı bir arkadaşımız birkaç sene önce toplamış. Oldukça deneyimli başka bir arkadaşımız da iki ya da üç uçuş yapmış. O zamanlar toplayan arkadaşımız kendine güvenemeyip kenara koymuş. Daha sonra sağlam bir warbird deneyimi kazanmış olmasına rağmen bir türlü eli varıp da uçağı işler hale getirememiş.
Benim ısrarlarım sonucunda bir gün işe girişti yakın zamanda. Motor ve depoları söküp tüm yakıt aksamını değiştirdi. Uçağın genel kontrollerini yaptı. Sonra bir arkadaşımızın (motor ustası!) atölyesine buluşup motorları önce tek tek elden geçirip çalıştırdık. Sonra uçağa bağlayıp birlikte çalıştırdık. İki motorun yüksek devirde çıkardığı girişimli sesi tahmin edersiniz. Orada bittim ben. O an uçağa talip oldum. Arkadaşım da zaten bunu bekliyormuş!
Çok motorlu uçaklar çok çekiyor ilgimi. Bir C130 macerası yaşamıştık hatırlarsınız. O macera bana epeyce deneyim kazandırmıştı. Şimdi gerçek çok motorlu işine girmenin zamanıydı.
Çok motorlu uçakta en büyük sorun motor senkronizasyonu ve tek motorun stopu. O nedenle motorların hem kaliteli olması hem de iyi ayarlanması gerekiyor. Tabii yakıt sistemleri falan da kusursuz olmalı. Bu uçak bu koşulları tam olarak yerine getiriyordu. Umarım beni yalancı çıkarmaz havada.
Asıl olay şu: Zengin adamdan mal almayacaksın!
Uçağın sahibi olan arkadaşım uçağa Futaba'nın 14 kanal alıcısını koymuş!!! 14 kanal!!! Benim sistemim Hitec ve topu topu 9 kanalım var. Hani ufak tefek derslerden söz ettim ya işte oraya geldik.
Benim etrafımda gördüğüm birçok genç arkadaşımın böyle bir durumda doğrudan kumanda sistemini değiştirmeyi düşüneceğine inanıyorum. Halbuki "modelcilik" dediğimiz zaman beyin kapasitemizin zorlanarak çözüm üretilmesinin anlaşılması gerektiğini düşünüyorum.
Arkadaşım bu durumu farkedince önce üzüldü. Kendi uçurmadığı uçağı, hakkını verecek birinin uçurmasını çok istiyordu ama bu sorun çözülemez gibiydi. 14 kanal nireee 9 kanal nire...
Hayatta en kızdığım şeylerden birisi yağı bol bulunca... Anladınız siz onu. Elde 14 kanal olunca aileronlar ayrı kanallara bağlanmış. TopFlite dört flap servosunu tek kanaldan çalışabilecek halde tasarlamışken burada iki kanal kullanılmış. Rudder ve burun tekeri ayrı kanallara konulmuş. Aydınlatma sistemi bir kanala alınmış. Üç gyronun açılıp kapatılması ve gain ayarları için de gitti mi üç kanal daha. İniş takımları ve fren için de birer kanal. İki gaz kanalının senkronizasyon ve hassas ayarı için gaz zaten iki kanal olmak zorunda. Tam "yoğurdun bolluğu" durumu kısaca.
Peki siz böyle bir durumda ne yaparsınız?
1- Yeni kumanda sistemi!?
2- İkinci bir kumanda kullanırım. Ana kumanda aileron, rudder, elevatör, gaz, flap ve belki gyro aktivasyonu işlevlerini hallederken bir co-pilot tarafından kullanılacak ikinci kumanda flap, iniş takımları, ışıklar gibi sistemleri kontrol edebilir.
3- Kullanılan kanal sayısı azaltılır.
* Aileronlar tek kanala alınır. (1)
* Elevatör zaten tek servo ve tek kanal. (1)
* Düzgün taxi için rudder ve ön tekerlek servosunun ayrı olması iyi olur. (2)
* Throttle zorunlu olarak (emin misin???) çift kanal. (2)
* Flaplar tek kanala bağlanır. Mekanik setup zaten toplayan arkadaşın hassas işçiliği nedeniyle milimetrik! (1)
* Işıklandırma iniş takımı kanalına alınır. Kapak zamanlayıcısı ve retract kontrolcüsünün yazılımları, ışıklar iniş takımları açıkken yanacak şekilde düzenlenir. (1)
* Frene de bir kanal ayrılır. (1)
Etti 9 kanal. Gyrolar gerçek pilota göre değil. Onlar güzelce sökülür ve kenara konulur.
İşte size 14 kanal zengin setup'ından 9 kanal fakir setup'ına geçiş.

Bitti mi? Tabii ki hayır. Akşam oturulur, kısa süre sonra DIY bölümünde paylaşılacak olan iki proje geliştirilir.
İlk proje şu:
Rudder ile burun tekeri kontrolünün ayrı ayrı trimlenebilmesi için burun tekeri servo hattına bağlanan minik bir modül. Üzerinde iki buton var. Tek kanaldan kontrol edilen iki servodan sadece birine subtrim ayarı yapmayı sağlıyor. Diyelim ki rudder düzgün ve havada trim gerektirmiyor ama uçak yerde bir tarafa çekiyor. Ne yapıyoruz? Kapağı açıp butonları tıklayarak burun tekerine istediğimiz pozisyonu veriyor ve düzgün taxi yapıyoruz. Bu şekilde bir kanalımız boşa çıkıyor.
İkinci proje:
Hani gaz servoları "zorunlu olarak" ayrı kanallarda olmalıydı ya. Hiç de değil. Her bir gaz servosu hattına minik birer modül takıyoruz. Bu modüllerin üzerinde iki adet çok turlu hassas potansiyometre var. Sistem tek kanala bağlı ve vericide kanal endpointleri (3. kanal) +/- %100 olarak ayarlı. Biz her bir modül üzerindeki potansiyometreler ile rölanti tarafını ve tam gaz tarafını ayrı ayrı ayarlıyoruz. Bu şekilde iki motorun senkron çalışmasını sağlamış oluyoruz. Ne oldu? Bir kanal daha boşa çıktı.
Ben hemen Optima 9'u söküp bu devasa uçağa bir Optima 7 takayım gidip...

 

[Mehmet Kucuksari]

Daha dün sahada senin kulaklarını çınlattık abi

Dedik bu modeli Sümer abimiz alınca boş durmak hemen güzel DIY projeleri ve özellikle motorların senkron çalışması ile ilgili güzel iyileştirme modifikasyonlar yapar diye

 

[Özgür Evren Varol]

Abim, gaz servoları normalde gayet güzel tek kanala atanabilir, amma velakin, bu senin ilk çok motorlu uçağın olduğu için tavsiyem iki ayrı kanalda olması. Bu sayede modele belli bir miktar alıştıktan sonra “simule edilmiş tek motor durması” eğitimi yapabilirsin. Bir miks programlayıp bir yada iki anahtarla istediğin motoru rölantiye alabilirsin, böylece farklı durumlarda ve senin istediğin anlarda tek motora düşüp modelin tepkilerini görmen ve senin kurtarmak için yapabileceklerini çalışman mümkün olur. Böylece bu modelde yada ileriki çok motorlularından birinde (bir kere çok motorlu uçuran bağımlısı olur ) olmadık bir zamanda motor stobu yaşarsan reflekslerin hazır bekliyor olur.

 

[cengizhanyurdalan]

Yeni modeliniz hayırlı olsun, Sümer hocam daha önce duymadığım konulardan bahsettiğiniz, sıradışı bilgiler için teşekkürler.

Modelde benim merak ettiğim bir konu elektronik besleme; modelde kullanılanılan elektronik ekipman kaç amper akım çekecek?,Kaç volt gerilim kullanılacak?Piller, bec ünitesi ve on/off anahtarı hakkında da bizleri bilgilendirirsen çok sevinirim.

 

[Özgür Evren Varol]

Ben hemen Optima 9'u söküp bu devasa uçağa bir Optima 7 takayım gidip...

Elin değmişken frenleri de iptal et, 6 kanal kumandaya geç abim frenlere ne diye ihtiyaç duyasın ki? Ha yok kalkış öncesi frene basıp iki motoru da devre kaldırıp sonra freni bırakacağım dersen olmayan bıyığımın altından gülerim haberin olsun

 

[Türker Akgün]

İlk proje şu:
....................................................
İkinci proje:
....................................................

Bu iki projede çok isabetli ve yerinde.
Şöyle bir uçağa bakıyorumda su içinde 10 proje götürür bence.

Ben gelecekteki projeler için hemen bir rezerve alayim şimdiden. Önerimi bazılarınız hemen tahmin edecekler, başta Sümer abi. " GOVERNOR "

C130 gibi yer sıkıntımızda yok bu modelde. Sanırım magnetleri yerleştirip mekanik bir governor sensörü ile yakıtlı motorlarımızın pervanelerini hangi devirle çevirdiklerini kolayca tespit edebiliriz. Geriye motorların gaz servolarının kontrolünü yapacak DIY projesi kalıyor.

Bu iki motor her ne kadar kağıt üzerinde aynı olsalarda muhtemelen özellikle de oransal gaz açıklıklarında %100 aynı deviri üretmeyeceklerdir. Bence biz motorlara deviri söyleyelim onlar gönülleri hangi gaz açıklığında istiyorsa orada bulsunlar bu devri. Biri karburatörü %65 açıp yakalayacak biri ise %55 ile belkide. (abarttım biraz)
Özetle homojen bir çeki sağlamış, bununla birlikte motorları akord etmiş ve mükemmel bir sese de kavuşmuş olacağız.

Böyle bir projeye gerek var mı ??? Elbette yok, deli olmak lazım.

Not : Bu arada böyle bir uçağın rudder'ına gyro takmadan deposuna yakıt bile doldurmazdım ben onuda belirteyim.

 

[Sumer Yamaner]

Yeni modeliniz hayırlı olsun, Sümer hocam daha önce duymadığım konulardan bahsettiğiniz, sıradışı bilgiler için teşekkürler.

Modelde benim merak ettiğim bir konu elektronik besleme; modelde kullanılanılan elektronik ekipman kaç amper akım çekecek?,Kaç volt gerilim kullanılacak?Piller, bec ünitesi ve on/off anahtarı hakkında da bizleri bilgilendirirsen çok sevinirim.

Uçakta öyle fazla akım çekecek bir şey yok. Sadece 16 servo var. Dolayısıyla minik bir NiMh pil yeter diye düşünüyorum.
Şaka bir yana, 2S 4000mAh bir alıcı pili var. Bir regülatör switch üzerinden sistemi besliyor. Abartılı yüksek bir akım gerekmiyor emin ol.
2S 2200 mAh bir retract pili var. Bir de 1S ışıklandırma pili var.

 

[Sumer Yamaner]

Elin değmişken frenleri de iptal et, 6 kanal kumandaya geç abim frenlere ne diye ihtiyaç duyasın ki? Ha yok kalkış öncesi frene basıp iki motoru da devre kaldırıp sonra freni bırakacağım dersen olmayan bıyığımın altından gülerim haberin olsun

Gülmeye başla. Çünkü gerçekten de gazın ilk çeyreği asimetrinin en sık görüldüğü ve en ciddi etkiye yol açtığı bölge. O nedenle motorları azıcık devirlendirene kadar fren kullanma planım var. İniş için gerekeceğini pek sanmıyorum ama taxi yapıp aprona park ederken hava atmak için iyi olur.

 

[Sumer Yamaner]

Bu iki projede çok isabetli ve yerinde.
Şöyle bir uçağa bakıyorumda su içinde 10 proje götürür bence.

Ben gelecekteki projeler için hemen bir rezerve alayim şimdiden. Önerimi bazılarınız hemen tahmin edecekler, başta Sümer abi. " GOVERNOR "

C130 gibi yer sıkıntımızda yok bu modelde. Sanırım magnetleri yerleştirip mekanik bir governor sensörü ile yakıtlı motorlarımızın pervanelerini hangi devirle çevirdiklerini kolayca tespit edebiliriz. Geriye motorların gaz servolarının kontrolünü yapacak DIY projesi kalıyor.

Bu iki motor her ne kadar kağıt üzerinde aynı olsalarda muhtemelen özellikle de oransal gaz açıklıklarında %100 aynı deviri üretmeyeceklerdir. Bence biz motorlara deviri söyleyelim onlar gönülleri hangi gaz açıklığında istiyorsa orada bulsunlar bu devri. Biri karburatörü %65 açıp yakalayacak biri ise %55 ile belkide. (abarttım biraz)
Özetle homojen bir çeki sağlamış, bununla birlikte motorları akord etmiş ve mükemmel bir sese de kavuşmuş olacağız böylece.

Böyle bir projeye gerek var mı ??? Elbette yok, deli olmak lazım.

Not : Bu arada böyle bir uçağın rudder'ına gyro takmadan deposuna yakıt bile doldurmazdım ben onuda belirteyim.

Türker'ciğim çok haklısın governör konusunda. Teknik olarak yapılabilirliği çok yüksek. Ama yer sıkıntısı had safhada çünkü modelin gövdesine ulaşılabilecek herhangi bir kapak yok. Haa gerekirse kapak yapılır ama şu anda kokpitin arkasındaki daracık alana sıkışmış durumdayız. Ayrıca testte motorlar yeterince eşit çalıştılar. Oluşan girişim sesinden bunu ayırdetmek mümkün aslında.

Bu arada governörüm benzinli motor için hazır. Ama sehpaya takıp çalışma yapabileceğim bir benzinli motorum yoktu. Yakında onu da çözeceğim.

 

[Sumer Yamaner]

Solda görülen şey gaz kanalı senkronizasyon devresi. İki hassas potansiyometre ile iki kanalın uç noktaları eşitleniyor. Tabii ki aralarda eşitsizlik olacak ama sistem mekanik olarak bire bir aynı toplandığı için pek bir sorun yaratacağını sanmıyorum.
Kaldı ki milyon dolarlık jet motorları bile bire bir aynı thrust'ı üretemiyorlar.
Sağdaki de burun servosu kanalına takmayı planladığım subtrim modülü. Bu şekilde tek kanalda iki farklı servo kullanıp subtrimlerini butonlarla değiştirmek mümkün olacak.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

 

[Türker Akgün]

Elin değmişken frenleri de iptal et, 6 kanal kumandaya geç abim frenlere ne diye ihtiyaç duyasın ki? Ha yok kalkış öncesi frene basıp iki motoru da devre kaldırıp sonra freni bırakacağım dersen olmayan bıyığımın altından gülerim haberin olsun

Sümer abiyle aranızda birşeyler geçmiş bu konuyla alakalı belli ki. Buradan gayet mantıklı duruyor ama acaba neden bıyıkaltı gülmek gerekiyor merak ettim doğrusu, bende bıyık var kolaylık olsun diye söyledim yani

 

[Sumer Yamaner]

Bi zamanlar bu bıyıksız arkadaş da epey bi uğraşmıştı çift motorlu ME110 ile kalkarken...

 

[Ömer Erkan]

Elin değmişken frenleri de iptal et, 6 kanal kumandaya geç abim frenlere ne diye ihtiyaç duyasın ki? Ha yok kalkış öncesi frene basıp iki motoru da devre kaldırıp sonra freni bırakacağım dersen olmayan bıyığımın altından gülerim haberin olsun

Benim bildiğim Sümer bey biraz daha gayret etse 3 kanala bile düşer. Gaz, yükseliş, dönüş... Diğer işlevleri de bunların yancısı yapar.

 

[Sumer Yamaner]

Sonunda bana serbest uçuş modeli yaptıracaksınız!