Revenge kompozit Jet tamiri

Katılım
30 Kas 2014
Mesajlar
4,645
Tepkime puanı
20,046
Yaş
47
Konum
Wallingford / İngiltere
İlgi Alanı
Uçak
Cuma günü sahada benle birlikte Salim de vardı ve beraberinde kırmızı revenge jetini getirmişti. Hava epey rüzgarlı (ve tabi ki tam bir yan rüzgar) olduğu için uçuşa çıkmakta tereddüt etti öncelikle, ama benim pantherle ilk uçuşumu görünce o da uçmaya karar verdi. Ben inip taksiye başladığımda onun da motorunu çalıştırdığını duyduğumu hatırlıyorum.. Ben panteri park edip uçuş kayıt defterini doldurup herşeyi kapttığımda göz ucuyla Salimin uçağının arkasından bir alev uzadığını gördüm. Onun motoru daha önce de bunun gibi alevli bir şekilde çalıştığına şahit olmuştum daha önce, zaten alev de çok geçmeden kayboldu ama az sonra uçaktan alevler çıkmaya başladı, ben hemen benim yangın söndürücümü kapıp koştum, sahada bir tane daha jetçi arkadaş vardı, o da kendi yangın söndürücüsüyle koştu, ilk müdaheleyi ben yaptım ve bir iki saniyelik kısa bir karbondioksit püskürtmesiyle alevler kayboldu, ancak hemen ardından bu sefer gövdenin arka kısmından yeniden alevler çıkmaya başladı, bu sefer iki söndürücüyle birden ve daha uzun süreli bir müdahelede bulunup söndürdük yangını, sonrasında da kısa aralıklarla yanan bölgelere sıkmaya devam edip soğuyana kadar tekrar alev almamasını sağladık uçağın.

Herşey çok hızlı ve kısa sürede oldu, ama ona rağmen uçağın yangından etkilenen kısımlarında ciddi hasar oluştu. Uçak kompozit olduğu için bu kısımlardaki epoksi maruz kaldığı yüksek sıcaklık nedeniyle fiziksel ve mekanik özellikleri yitirdi. Dahası kuyruğa giden servoların kabloları da eridiği için 3 tane servo kısa devre yapıp alıcıyı besleyen regülatörün hayli ısınmasına neden oldu. Salime regülatörü de alıcıyı da adam gibi test etmeden tekrar kullanmamasını öğütledim, sonradan anlattığına göre her ikisi de çalışır durumdaymış ama yine de regülatörü değiştireceğini söyledi. Sahadaki konuşmamızda isterse eve gidince gövdenin içindeki herşeyi sökmesini ve bana haber vermesini istedim, niyetim gidip bir inceleme yapıp en azından tamir edilebilir durumda olup olmadığını görmek ve tamir edilebilecekse de tamir etmekti. Salim yazık o kadar üzülmüştü ki bu teklifim onu çok mutlu etti ve o gece uyumayıp herşeyi söküp temizlemiş, ertesi gün beni arayıp "Evren uçak hazır ne zaman gelebilirsin" dedi :) Ama benim program yoğun olunca ancak dün akşam saatlerinde gitme fırsatı bulabildim. Önce orada uçağı inceledim, tamir edilebilir, en azından denemeye değer durumda olduğuna karar verip arabaya koydum eve getirdim. (Hanım bundan hiç memnun olmadı zira dünden beri evin içi bildiğiniz yanık kokuyor) ;D:lol::lollol:

Uçağın durumu:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu da an itibariyle atolyenin durumu ;D
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Salimle konuşacağım, eğer itirazı olmaz ise modelinin tamiratını video çekerek ve anlatıml dökümante edip şu bir türlü başlayamayan kompozit serimizin beklenmeyen bir bölümü olarak yayınlayabilirim.

Bu konu aşağıdaki mesajlar taşınarak YÖNETİM tarafından açılmıştır.
 
Hasarın dışardan görünümünü eklememişim...
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Hasarlı bölgelerde epoksi reçine sertliğini yitirdiği için sanki sadece kumaş varmış gibi bir durum hayal edebilirsiniz. Dokununca bile içe çöküyorlar.

Dış kısımlarda boyanın kabardığı her noktanın zımparalanıp alttaki kompozit yapının durumunun kontrol edilmesi lazım. Ancak bunlar zımparalandığında tamirat sırasında eklenecek olan cam/karbon kumaşların gövdenin şeklini almasını sağlayacak bir destek kalmayacak. O yüzden şimdilik planım içerden iki kat 160 gr/m2 lik cam kumaş (veya tek kat 200gr/m2 karbon kumaş yama yapıp sonra dışardan zımparaya girişip gereken ilave katları dışardan uygulamak şeklinde...
 
Hazır Lafı açılmışken paylaşayım. Yanan uçağın tamiratından aşamalar:

İlk iş olarak modelin hasarlı kısımlarına içtaraftan cam elyafı kumaş ile destek yaptım. Bunu yapmamdaki amaç dışardaki hasarı zımparaladığım zaman ne kadar derine ulaşacağımdan emin olamamamdı, eğer yangından etkilenen kısımları bütün katmanları kapsıyorsa zımparalama sırasında modelin gövdesinde koca koca boşluklar açılacak demektir ve sonradan bu boşlukları düzgün bir şekilde kapatmak pek kolay bir iş olmaz.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu kaplama sırasında kendimi "emekliliğinde motor ustası olmaya karar veren jinekolog" fıkrasında gibi hissettim :lol:


İçerden yapılan kumaş kaplama/destekleme tamamen kuruyunca elde ettiğim yeni yüzey sertliği/sağlamlığı beni tatmin etti ve modelin dış yüzeylerine giriştim, hasarlı yerleri zımparalayarak sağlam katmanlara veya alttaki yeni yaptığım temelekadar indim. Tahmin ettiğim gibi hasar dışardan görünenden çok daha fazla ve derindi. doğrudan yanıp kömürleşen yerlere ilave olarak pek çok yerde de "delaminasyon" adını verdiğimiz, katmanlarınbirbirinden ayrılması sözkonusuydu. Bunun nedeniiçin de tahminim katmanlar arasında üretim sırasında sıkışıp kalmış olan hava kabarcıklarının yangın sırasında oluşan yüksek sıcaklıklarda genleşerek katmanları birbirinden ayırdığı şeklinde. Her durumda bunların da tamir edilmesi gerekliydi zira kompozit yapının temelinde bu katmanların birarada çalışması vardır.

Zımpara sonrasındahasarlıbölgelerin görünümü şöyleydi:

Alt kısımlar:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol




Sol taraf:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Yukarıdaki fotolarda bazı yerlerde benim yaptığım katmanın bile zımparalandığını ve ufak açıklıkların oluştuğu görülmekte. Bu bölge derinlik açısından en büyük hasarı gören bölge idi. Muhtemelen doğrudan alevlere en uzun süre maruz kalan bölge burasıydı zira modlein yüzeyi epey dalgalıydı, zımparlanmış halin fotolarında halen derin göçükler olduğu da görülmekte.


Sağ taraf:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol




Zımparalama ve detaylı hasar tespiti sonrasında gerekli yerlere dışardan (ve gerekirse içerden) fiberglass kumaş ile yamalar yaptım. Sol taraftaki derin boşlukları epoksi/mikrobalon/aerosil karışımı ile yaptığım hafif macunla doldurdum. Sonrasında takip eden işlemler alışageldik astar/macun/zımpara turlamasıydı. Aşağıda astar sonrası kırmızı yoklama macunuuygulanmış birkaç bölgenin tekrar zımpara beklerkenki haligörünüyor (bunlar sanırım 2. veya 3. turun sonunda çekilmişti.)


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Vaktimin elverdiği son tesviye turundan sonraki astar aşamasında modelin görünümü aşağıdaki gibiydi:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Modeli bu halde Salim'e teslim ettim, o da götürüp bir araba boyacısında yeniden kırmızıya boyatmış, söylediğine göre güzel olmuş, ben henüz görmedim, merakla bekliyorum, gördüğüm zaman fotolarını çeker paylaşırım mutlaka.

Benim açımdan oldukça değişikbir tecrübe oldu tamirat. En önemlisi de Salim mutlu ve en sevdiği modelini yeniden uçuruabiliyor. Tabi benzer bir olay tekrar etmesin diye de motoruiyice elden geçirmişler, tüm ayarlarını kontrol etmişler ve bazı parametreleri değiştirmişler. :thumbup:
 
Benim iki sorum olacak;
1- Yanan yerlere içerden cam kumaş uygulamadan önce, iç taraftan yanan yerlerdeki kaba kömürleşmiş kısımları kaldırmak için kazıma vs gibi temizlik benzeri bir şey yaptın mı? Yoksa doğrudan kumaşla içten yama mı yaptın?
2- Tamirat esnasında hala modelin içinde duran şişeler (ya da neyse) ne şişeleri, ne için hala içinde duruyorlar?
Teşekkür ederim, tanık sizin!
 
1- Yanan yerlere içerden cam kumaş uygulamadan önce, iç taraftan yanan yerlerdeki kaba kömürleşmiş kısımları kaldırmak için kazıma vs gibi temizlik benzeri bir şey yaptın mı? Yoksa doğrudan kumaşla içten yama mı yaptın?

Model yandıktan sonra Salim gövdeyi bana teslim etmeden önce motoru, soba borusunu vekuyruktaki tüm servoları sökmüştü. O arada benim tavsiyeme uyup içerden kaba bir zımpara ile zımpara yapıp sonrasında da asetonla iyice temizlemiş. Benim elime geçtiğinde yanık kısımlarda yapışmaya engel olacak bir tortu kalıntı vs yoktu hiç. Epoksi uygulamadan önce ben de bir tur alkolle temizlik yaptım ve sonrasında kumaşları uyguladım.

2- Tamirat esnasında hala modelin içinde duran şişeler (ya da neyse) ne şişeleri, ne için hala içinde duruyorlar?

Uçağın sağındaki şişe hava kapanı, solda görünen zımbırtı yakıt pompası, bunların tutturulduğu duvar da ana yakıt deposunun arka duvarı. Bu tarafta herhangi bir hasar olmadığı için Salim bunları ve burundaki elektronikleri sökmemeyi tercih etmiş. Bende tamirat sırasında modelin ön yarısını sarıp sarmalayıp toza boyaya suya karşı korumaya alıp çalıştım.

Teşekkür ederim, tanık sizin!

:saygilar:
 
Bugün sahada uçağın boyanmış halini de gördüm sonunda :thumbup::thumbup::thumbup:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol


Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
 
Alevlenme sorunu nedenmiş abi ? Bir kac kez oldu demistin ya

Bende bunu sordum Salim'e, pek de tatmin edici bir açıklama yapmadı ama anladığım kadarıyla tezgahta yaptıkları testler sonucunda FADEC içerisindeki bazı parametreleri değiştirmişler. Malum aynı motor bende de var, ve ikimizin motorlarının devirlenme hızları arasında ciddi bir fark var(dı), zamanında da Salim bana motorun ivmelenmesi ile ilgili bazı programlama değişiklikleri yaptıklarını bu sayede motorun gaz tepkisinin çok daha hızlı olduğunu anlatmıştı, belki bundan kaynaklı bir sorun da yaşamış olabilir bilmiyorum.

Ayrıca benim incelediğim kadarıyla bu kırmızı uçağın "soba borusu" nun montajında ciddi sorunlar vardı, borunun arka ucu gövdenin arkasındaki çıkışla tamamen aynı çapta idi ve ikisi aynı noktada bitiryordu, ki bu pek de iyi bir uygulama değil. Normalde istediğimiz şey içten dışa dığru her bir borunun ve en sonunda da gövdenin arasında en azından 5 mm lik bir fark olmasıdır. Yani en içteki paslanmaz çelik boru dıştaki aluminyum borudan 5 mm daha kısa olmalı, dıştaki aluminyum boru da gövdenin sonundan 5 mm daha kısa (içerde) olmalı. Bu şekilde bir uygulamada en iç boru içerisinden hayli yüksek hızda çıkan gazların yol açtığı ventüri etkisi ile hem iç boru ile dış boru arasında hem de dış boru ile gövde arasında bir hava akımı yaratılır, bu hava akımı da hem soba borusunun soğutulması için hem de gövde içinde sıcak havanın sıkışıp kalmaması için kritik öneme sahiptir. Salimin uçağındaki uygulamada bunların hiçbirisi yoktu. Defalarca da söyledim bu doğru değil diye. Öte yandan bunun yangınla doğrudan bir bağlantısı olması çok düşük bir ihtimal, bu daha çok uçuşlar sırasında problemler çıkartabilecek bir durum. Neyse ki tamirat sonrasında sözümü dinledi yeni boruyu daha iyi bir şekilde yaptı ve gövdenin arkasını da biraz kesip kısaltarak en azından gövde içindeki havaya kaçacak bir boşluk oluşturdu. Tam ideal koşullar olmasa da eskisinden daha iyi :)


Abi ellerinize sağlık uçak neredeyse ilk günkü gibi görünüyor.Kırımsız uçuşlar dilerim. :)
Çok güzel görünüyor. ? Anlamayana "kaporta boya orijinal, değişen yok" diye satarsınız artık!... ?
Aynen :thumbup: Sanki sıfır yeni alınmış gibi, ellerine sağlık kardeşim %p:bravo:

Teşekkür ederim. Boyacı da iyi iş çıkarmış onun da hakkını vermek lazım :thumbup:

Dünkü uçuşta Salim'e "sağlamlıktan yana bir durum var mı farkettiğin?" diye sordum, o da cevabı uygulamalı olarak verdi, dalış sonrası tam gaz önümüzden geçip (GPS verisine göre 302km/saat!) bizi geçer geçmez de uçaı 90 derece yatırıp elevatöre asılıp hayli dar bir yarıçapla dönüş yaptı. Gayet yeterli bir kanıttı ama sanırım emin olmak için bunun benzeri 5-6 tane daha yüksek G manevrası daha yaptı :D Uçağın sağlamlığı bir yana bu kadar yüksek G manevrasında gösterdiği aerodinamik performans beni etkiledi açıkçası. Salim'e GPS sensörünü G sensörüyle değiştirmesini tavsiye ettim :D

"REVENGE" yerine "REVENG" yazıyor. Oradan anlaşılır durum! :p

Öbür tarafta da "EVENGE" yazıyor :D

Bunların bu tamiratla alakası yok, bu uçağın önceki sahibi bir nevi Salim'i "kazıklamış"! Uçağın burnunda hasar varmış Salim aldığında, bir şekilde tamir ettirmiş (o zamanlar biz yakınen tanışmıyorduk o yüzden tamirat bana gelmedi :D ) boyacı da boyarken en öndeki harfleri "yutmuş" :D